جاپون جانە ءۇندى ليدەرلەرىنىڭ كەزدەسۋى. فوتو: ACBC.

ءۇندىستان پرەمەر-ءمينيسترى نارەندرا مودي 28 قازان كۇنى جاپونياعا رەسمي ساپارمەن بارادى. بۇل ونىڭ ءۇندىستان باسشىسى رەتىندە جاپونيا جاساعان ءۇشىنشى رەتكى رەسمي ساپارى. ۇندىستاندىق باق ءموديدىڭ جاپونيا ساپارىنىڭ باستى ماقساتى – ءۇندىستان-جاپونيا قاتىناسىن جوعارى دەڭگەيگە كوتەرۋ، مۇحيتتاعى ستراتەگياسى ىنتىماقتاستىقتى بەكەمدەۋ، سول ارقىلى ءوڭىردىڭ قاۋىپسىزدىگىن نىعايتۋ جانە قىتايدىڭ ىقپالىن السىرەتۋگە قارسى سەلبەستىك ورناتۋ دەپ كورسەتەدى.

مودي 2014 جىلى بيلىككە كەلگەننەن سوڭ العاشقى رەسمي ساپارىن جاپونيادان باستاعان. كەزەكتى ساپار ءار جىل سايىنعى ەكىجاقتى كەزدەسۋدىڭ العاشقىسى. ايتا كەتەرلىگى – ءۇندىستان جاپونيادان تىس تەك رەسەيمەن عانا وسىنداي «جىل سايىنعى ەكىجاقتى كەزدەسۋلەر» وتكىزىپ كەلگەن.

جاپونيا-ءۇندىستان تاراپتار قاتىناسى «ەرەكشە ستراتەگيالىق جانە الەمدىك سەرىكتەستىك قاتىناس» دەپ باعالانعان. «Hindustan Times» باسىلىمىنىڭ ايتۋىنشا، ەكى ەل قاتىناسى تىعىز ديپلوماتيالىق جانە ساۋدا قاتىناستارىنان تۇرادى. ال، ايماقتىڭ قاۋىپسىزدىگى مەن ورنىقتىلىعى ەكى ەل باسشىلارىنىڭ وسى رەتكى كەزدەسۋلەرىندە كوزدەگەن ماقساتتارى دەپ كورسەتەدى.

جاپونيانىڭ ۇندىستانداعى ەلشىسى Kenji Hiramatsu 22 قازان كۇنى ءۇندى جۋرناليستەرىنە بەرگەن سۇحباتىندا: «جاپونيا ۇكىمەتى ۇندىستانمەن اسكەري لوگيستيكالىق كەلىسىمدەر جاساپ، تاراپتار ءبىر-ءبىرىنىڭ تەڭىز اسكەري بازالارىندا جانارماي تولىقتىرۋ جانە كەمە جابدىقتارىن قامتاماسىز ەتۋ قاتارلى جۇمىستاردا ىنتىماقتاستىق ورناتۋدى  كوزدەپ وتىر»،– دەگەن.

ءۇندىستان-اقش اراسىندا وسىعان دەيىن «ارتقى شەپتى قامتاماسىز ەتۋ كەلىسسوزى» بولعان. كەيبىر شەتەلدىك ساراپشىلار قۇراما شتات پەن ءۇندىستان  قورعانىس سالاسىندا ىنتىماقتاستىق ورناتۋعا تولىقتاي دايىن دەپ سانايدى.

سينگاپۋر ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى وڭتۇستىك ازيا ينستيتۋتىنىڭ زەرتتەۋشىسى رۋپاكوجوتي بوراھ ( Rupakjyoti Borah) «ديپلومات» (The Diplomat) باسىلىمىندا جاريالاعان ماقالاسىندا، جاپونيا مەن ءۇندىستان قاتىناسىن جاقسارتا تۇسۋگە مىناداي بىرنەشە سەبەپتەر تۇرتكى بولدى دەيدى:

«اۋەلى، قوس تاراپ ءۇندى-تىنىق مۇحيت ايماعىنىڭ تۇراقتىلىق ماسەلەسىنىڭ ارتا تۇسكەنىن تەڭدەي سەزىندى. سونىمەن قاتار، قىتاي قۋاتىنىڭ ارتا ءتۇسۋى كورشىلەس وتىرعان ەلدەردىڭ الاڭداۋشىلىعىن تۋعىزدى. جاپونيا مەن ءۇندىستان ەكى ەلدە قىتايمەن شەكارالاس جاتقاندىقتان تەڭىز القاپتارى مەن شەكارا داۋلارى بار. اقش ۇكىمەتىنىڭ «اۋەلى امەريكا» ساياساتى ەكى ەلدىڭ دە ورتاق ءدوپ كەلگەن ماسەلەسى. ويتكەنى، اقش-تىڭ  كحدر ماسەلەسى مەن ساۋدا سوعىسىنداعى قادامدارى جاپونياعا ءتيىمدى بولۋى ەكىتالاي. ال، ءۇندىستان يراننان مۇناي، رەسەيدەن قارۋ-جاراق ساتىپ الادى. مىنە وسىلار جينالىپ كەلىپ قوس تاراپقا دا ءتيىمسىز تۇستارى كوبىرەك».

سونىمەن بىرگە، ابەنىڭ «ءۇندى-تىنىق مۇحيت ستراتەگياسىمەن» ءموديدىڭ «شىعىستى بەتكە الۋ جوباسى» بەلگىلى دارەجەدە ءوزارا سايكەستىككە يە. دەگەنمەن، ەكى ەل ليدەرلەرىنىڭ ورتاق ماقساتتارىمەن بىرگە، شەشىم تاپپاعان ماسەلەلەرى دە بار. ايتالىق، ەكى ەلدىڭ ورتاق جوبالارى تولىقتاي جۇزەگە اسىپ جاتقان جوق. بۇل كەمشىلىكتى كەزەكتى كەزدەسۋدە تاراپتار ءجىتى پىسىقتاپ ءوتۋى دە مۇمكىن.

“The Qazaq Times”