اقش قارجى ءمينيسترى ستيۆەن منۋچين مەن ۇلىبريتانيانىڭ حالىقارالىق ساۋدا ءمينيسترى ليام فوكس ساۋد ارابياسىنداعى ينۆەستورلاردىڭ حالىقارالىق كونفەرەنتسياسىنا قاتىسۋدان باس تارتتى. بۇل تۋرالى «Washington» Post حابارلايدى.
ساۋد ارابياسىنىڭ كوشباسشىلارى مەن حانزاداسىن اشىق سىنعا العان جامال حاشوگگي ستامبۋلداعى ساۋد ارابيالىق كونسۋلدىعىنىڭ عيماراتىنا بارعاننان كەيىن ءىز-ءتۇسسىز جوعالىپ كەتكەن بولاتىن. تۇركيا پوليتسياسى ءجۋرناليستى قاساقانا ءولتىرىپ، ستامبۋلدان الىس جەرگە كومىپ كەتۋى مۇمكىن دەيدى. سونداي-اق بۇل تاراپ حاشوگگيدىڭ ولتىرىلگەندىگىن دالەلدەيتىن اۋديوجازبالار بار ەكەنىن مالىمدەدى. اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ تۇركياعا وسى جازبالاردى زەرتتەۋ تۋرالى تاپسىرما بەردى، بىراق ازىرگە ناقتى جاۋاپ العان جوق. وسى بولجامنان كەيىن ىزدەۋ جۇمىستارىنىڭ «راديۋسى» ەداۋىر ارتتى. ۋاشينگتونداعى ساۋد ارابياسىنىڭ ەلشىلىگىنە بارعان شەرۋشىلەر دە جۋرناليست حاشوگگيدىڭ جوعالۋىنا قاتىستى ءىستى ءادىل تەرگەۋدى تالاپ ەتىپ وتىر. ال ساۋد ارابياسى بيلىگى ءجۋرناليستىڭ جوعالۋىن جوققا شىعارىپ، جان-جاقتى تەرگەۋ جۇرگىزۋگە ۋادە بەردى.
جامال حاشوگگي ءبىراز ۋاقىت كورولدىك وتباسىنىڭ كەڭەسشىسى بولعان. بىراق ەلدەگى «ساياسي ادىلەتسىزدىكتەردى» كورگەن سوڭ، اقش-قا كوشىپ كەتكەن. جانە امەريكالىق «Washington Post» باسىلىمىندا جۋرناليست قىزمەتىن اتقاردى. مالىمەتتەر بويىنشا، ول كونسۋلدىققا قۇجاتتارىن الۋ ءۇشىن بارعان.
وسى جاعدايدان سوڭ HSBC, Credit Suisse, MasterCard, Ford, Uber, Google سىندى ءىرى كومپانيالاردىڭ باسشىلارى ەر-ريادتاعى كونفەرەنتسياعا قاتىسۋدان باس تارتتى. Goldman Sachs ينۆەستيتسيالىق بانكى فورۋمعا بويكوت جاريالادى. ال «New York Times»، «Bloomberg» جانە CNN مەدياگرۋپپالرى ءوز جۋرناليستەرىن حابار تاراتۋعا جىبەرمەيتىن بولدى. دەمەك، اقش پەن ۇلىبريتانيا ۇكىمەتىنىڭ قارسىلىعى ساۋد ارابياسى ءۇشىن كۇن تارتىبىندە تۇرعان ماسەلەگە اينالىپ وتىر. امەريكا كوشباسشىسى دونالد ترامپ جانە مەملەكەتتىك حاتشى مايك پومپەو بۇل جاعدايدى ءوزارا تالقىلاعاننان كەيىن وسىنداي شەشىم قابىلداعان. ساياساتكەرلەر مەن كاسىپكەرلەردىڭ ەر-ريادتاعى كونفەرەنتسياعا قاتىسۋدان باس تارتۋى حانزادا مۇحاممەد بين سالمان ءۇشىن اۋىر سوققى بولماق. سەبەبى ول – ءسامميتتىڭ باستاماشىسى جانە رەفورما قابىلداۋشىسى.
«بولاشاق ينۆەستيتسيالىق باستاما» اتتى سامميت 23-25 قازانعا جوسپارلانعان. الەمدىك دەڭگەيدەگى كەزدەسۋدىڭ ساۋد ارابياسىنداعى ەكونوميكالىق ماسەلەلەردى شەشۋ ءۇشىن ماڭىزى زور. سامميت بارىسىندا حانزادا حالىقارالىق ينۆەستورلارعا بىرقاتار جاڭا رەفورمالاردىڭ باعدارلاماسىن ۇسىنۋدى جوسپارلاعان. اتاپ ايتساق، مۇحاممەد بين سالمان ساۋد ارابياسىنىڭ مۇناي ساتۋدان تۇسكەن تابىسقا تاۋەلدىلىگىن ازايتۋدى ۇسىنادى. وسىدان ءبىراز ۋاقىت بۇرىن ول ايەلدەردىڭ اۆتوكولىكتەرىن جۇرگىزۋىنە تىيىم سالۋ ارقىلى رەفورماتورلىق دەڭگەيىن تومەندەتىپ العان. باتىس ديپلوماتتارى حانزادانىڭ بۇل قادامى باسقا دا كونسەرۆاتيۆتى تاياۋ شىعىس ەلدەرى ءۇشىن تاماشا ۇلگى دەپ باعالاپ، ىستىق ىقىلاسپەن قابىلدادى. بىراق، 2017 جىلى مۇحاممەد بين سالمان سىبايلاس جەمقورلىق جاسادى دەگەن ايىپپەن ونداعان حانزادا مەن كاسىپكەرلەردى تۇتقىنداعانناع كەيىن رەفورماتورلىق اتاعى قايتا سىزات تۇسكەن. ولاردىڭ باسىم بولىگى راسىمەن استىرتىن ارەكەتتەرگە بارسا دا، جەرگىلىكتى تۇرعىندار «حانزادا وسى ارەكەتى ارقىلى ساياسي جانە ىسكەرلىك باعىتتاعى باسەكەلەستەرىنەن قۇتىلۋدى كوزدەيدى»، – دەپ ەسەپتەدى. بۇل تۋرالى ءىز-ءتۇسسىز جوعالعان جۋرناليست جامال حاشوگگي ءوز ماقالالارىندا ءجيى سىناپ جازعان.
الماتى وبل پركۋراتۋراسى. بەلسەندىلەر: «جالعان جالامەن قاماۋداعى ايگەرىم مەن دۋمانعا بوستاندىق!»
ارمان الىمبەكوۆ: مەن ول جەردىڭ رەزيدەنتسيا ەكەنىن بىلمەدىم. ەشنارسە بۇلدىرمەدىم.
قوساي ماحامباەۆ: وق تيگەن ادامدى قۇتقارام دەگەندە ءوزىمدى اتىپ تاستادى
رەزيدەنتسيا ءىسى. ورىنعازى سەرىكبول: بەيبىت شەرۋگە شىقتىم. ال، 269 باپتى مويىندامايمىن
كيبەرشابۋىلعا ۇشىراعان باق وكىلدەرى قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا ارىز ءتۇسىردى