شەتەل باق-ى قازىر، رەسەي مەن ناتو، ەۋروپا ەلدەرىنىڭ اراسىنداعى قارۋلى كۇشتەردىڭ ارەكەتى جيىلەپ، شەكارالارعا جاقىن ماڭدا قاراما-قارسى اسكەري وقۋ-جاتتىعۋلارعا دايىن وتىر، بۇل جاعداي كوپ جىلداردان بەرگى اسا شيەلەنىستى دەڭگەيگە ءوتتى دەپ حابارلايدى.
بريتاندىق حابار تاراتۋ كورپوراتسياسىنىڭ حابارىنا قاراعاندا، كورولدىق اۋە ارميا وكىلدەرى جەرگىلىكتى ۋاقىت 9 اقپان 11 ساعاتتا، رەسەيلىك ستراتەگيالىق بومبىلاۋشى ەكى ۇشاقتى شوتلانديا كەڭىستىگىندە بايقاپ، توسقاۋىل جاساعان. رەسەيلىك ۇشاقتار وڭتۇستىككە ىعىسىپ، فرانتسيانىڭ باتىس اۋە كەڭىستىگىنەن پايدا بولادى. وندا دا فرانتسيا اۋە كۇشتەرىنىڭ قارسىلىعىنا تاپ بولادى. تۇستەن كەيىن انگليا اۋە كەڭىستىگىنە قايتا پايدا بولعان رەسەي ۇشاقتارى كورولدىق اۋە كۇشتەرىنىڭ «Typhoon» شابۋىلشى ۇشاقتارى ارقىلى قايتالاي توسقاۋىلعا ۇشىراعان.
قىتايلىق news.sina سايتىنىڭ حابارلاۋىنشا، بۇل ارەكەت تۋرالى تۇسىنىك بەرگەن رەسەي قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ وكىلى: « رەسەي بومبىلاۋشى ۇشاقتارى وزگە ەلدىڭ ۇلتتىق اۋە كەڭىستىگىن بۇلدىرگەن جوق، تەك شالعاي ارالىقتا ءوز تاپسىرمالارىن ورىندادى»، – دەدى. ال، ساراپشىلاردىڭ قاراۋىنشا، رەسەي اۋە كۇشتەرىنىڭ وسىنداي ارەكەت ارقىلى ناتو-عا قىر كورسەتىپ وتىرعان كورىنەدى.
رەسەي ستراتەگيالىق بومبىلاۋشى ۇشاقتارى ەۋروپالىق كەڭىستىكتە كورىنگەننەن كەيىن، ناتو دا قاراپ قالمادى. اسكەري كۇشتەرىن رەسەي شەكاراسىنا قادام سايىن جاقىنداتتى. بريتاندىق باق-تىڭ حابارىنا قاراعاندا، 1 اقپاننان 10 اقپان اراسىندا گەرمانيانىڭ 450-دەن استام اسكەردەن قۇرالعان مەحانيكالاندىرىلعان اتقىشتار باتالونى ليتۆا مەن رەسەي شەكاراسىنا جاقىن كەلىپ ورنالاسقان. ولار اۋە جانە تەمىرجول ارقىلى جۇزدەگەن قارۋ-جاراق، اسكەري تەحنيكانى دا الا كەلەدى.
7 اقپان كۇنى، ليتۆا پرەزيدەنتى نەمىس اسكەرلەرىن قارسى الۋ ءراسىمىن وتكىزىپ، گەرمانيالىق اسكەرلەردى قىزۋ قارسى الاتىنىن ءبىلدىردى. ول جانە: «ليتۆا ەجەلدەن مۇنداي اۋقىمدى وداقتاس ارميا كۇشتەرىن قابىلداماعان، بۇل ارەكەتىمىز – ناتو-نىڭ تولىقتاي ىنتىماقتاستىعىن جانە اسكەري وداعىمىزدىڭ قۋاتتىلىعىن كورسەتەدى»، – دەپ اتاپ وتكەن.
9 اقپان كۇنى، رەسەي سىرتقى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى «ريا نوۆوستيدىڭ» سۇحباتىن قابىلداعان كەزدە، «بۇل ەكىنشى دۇنيە سوعىسىنان كەيىن العاش رەت رەسەي شەكاراسىنا نەمىس اسكەرلەرىنىڭ جاقىن كەلۋى»، – دەپ كورسەتتى. ونىڭ ايتىسىنا قاراعاندا الدا تاعى ۇقساس اسكەري ورنالاستىرۋلار بولماق، ناتو-نىڭ ماقساتى رەسەي شەكاراسىن قورشاي جەدەل تۇردە اسكەري بازالارىن قۇرۋ بولماق.
جوسپارعا سايكەس، گەرمانيا، پولشا (پولشا) جانە بالتىق ەلدەرى ءتورت اسكەري باتالوندارىن رەسەي شەكاراسىنا جاقىن ورنالاستىرادى. بۇدان سىرت، ۇلىبريتانيا، اقش، كانادا ءۇش ەل كۇشتەرى دە بالتىق ەلدەرىنە اسكەري بازالار ورنالاستىرۋى مۇمكىن. سونداي-اق، ناتو وسى وڭىرلەردە اسكەري وقۋ-جاتتىعۋلار وتكىزەدى. وقۋ-جاتتىعۋلار وسى جىلدىڭ قاڭتارىندا گەرمانيادا باستالدى، ارى قاراي پولشا، ليتۆا، لاتۆيا، ەستونيادا جالعاسىپ، بىرتە-بىرتە رەسەي شەكاراسىنا جاقىنداي تۇسپەك.
كرەمل جاق بۇنى رەسەي قاۋىپسىزدىككە قاتەر ءتوندىر دەپ باعالاپ، رەسەي پرەزيدەنتىنىڭ نۇسقاۋى بويىنشا 7 اقپاننان باستاپ بارلىق اسكەري پاندەردە وقۋ-جاتتىعۋلار مەن تەست جاتتىعۋلارىن وتكىزۋدى قولعا الادى. قالىپتاسقان جاعدايدىڭ كۇردەلىلىگى سونشالىق – ماسكەۋ ۋاقىتىمەن 7 اقپان 9 ساعاتتان باستاپ، اۋە جانە عارىش كۇشتەرىنىڭ بارلىق اسكەري ورگاندارى، پولكتەر مەن فورماتسيالار جاۋىنگەرلىك دايىندىقتىڭ جوعارى كۇيىنە ءوتتى. رەسەي پرەزيدەنتىنىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى پەسكوۆتىڭ مالىمدەمەسىنە سۇيەنسەك، رەسەي پرەزيدەنتى پۋتيننەن باستاپ، سىرتقى ىستەر مينيسترىنە دەيىن بۇل اسكەري جاتتىعۋلاردى ءبىر ەمەس، بىرنەشە رەت اتاپ ايتىپ، قاداعالاپ وتىرعان كورىنەدى. سەبەبى، رەسەي قورعانىس كۇشتەرى ءتيىستى دەڭگەيىن ساقتاپ تۇرۋى كەرەك بولعان.
وزگە دە ەلدىڭ اقپارات قۇرالدارىنىڭ حابارلارىندا قازىر رەسەيدىڭ اسا قۋاتتى اسكەري تەحنيكالارى قوزعالىس كۇيدە ۇستالىپ وتىر دەلىنەدى. ناتو-دان قانداي دا ءبىر قارسى ارەكەت بايقالسا، تۇتاس قورعانىس كۇشتەرى سوعىستىق كۇيگە وتۋگە ءازىر. بۇل قازىرگى كەزدەگى ناتو مەن رەسەي اراسىنداعى شيەلەنىسكەن جاعدايى. الداعى ۋاقىتتا بۇل دامىپ، بۇدان دا كۇردەلى كۇيگە اۋىسۋى بەك مۇمكىن. رەسەيدىڭ شەكاراسى ءبۇلىنىپ كەتپەسە دە، ناتو-عا مۇشە ەلدەردەگى اسكەري وقۋ-جاتتىعۋلاردى سىلتاۋ ەتىپ، ۋكراينا جاعدايىن قايتالاۋى دا مۇندا تۇر. ۋكراينا دەمەكشى، قالىپتاسقان وسى شيەلەنىستىڭ ءبىر ۇشىعى ۋكراينا ماسەلەسىندە جاتىر. ناتو-نى كوزگە ىلمەگەن رەسەي اۋە كۇشتەرىنىڭ بىرەر ۇشاعى اتىپ تۇسىرىلسە دە بالتىق نەمەسە وزگە دە رەسەيگە شەكارالاس ەۋروپالىق ەلدە سوعىستىڭ بۇرق ەتە قالۋى ىقتيمال.
“The Qazaq Times”