دۋمان بازاربەكوۆ، زاڭگەر

ەلىمىزدە 2019 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ تەلەفونىن تىركەمەگەن ابونەنتتەرگە قىزمەت كورسەتىلمەيدى. اقپارات جانە كوممۋنيكاتسيا ءمينيسترى داۋرەن اباەۆ بۇگىن وسىلاي دەدى. ۆەدومستۆو باسشىسى اتالعان جاڭاشىلدىق - بايلانىس قۇرىلعىلارى ارقىلى جاسالاتىن قىلمىستىڭ الدىن الۋعا مۇمكىندىك بەرەدى دەيدى.

الايدا تاياقتىڭ ەكى ۇشى بارىن ەسكەرگەن ءجون. تەلەفوندار جەكە كۋالىكتەگى يدەنتيفيكاتسيالىق ءنومىر بويىنشا جاپپاي تىركەلەتىن بولسا، وندا زاڭ ورگاندارى تاراپىنان اڭگىمەلەردى تىڭداۋ، بيلىككە قارسى ايتىلعان جازبالاردى جيناۋ بەلەڭ الماي ما دەگەن كۇدىك بار. بەلگىلى زاڭگەر دۋمان بازاربەكوۆ بۇل ماسەلەگە قاتىستى ءوزىنىڭ پىكىرىن ءبىلدىردى.

- تەلەفونداردى تىركەۋدىڭ ارتىقشىلىعى مەن كەمشىلىگى نەدە؟

- ابونەنتتەر وزدەرى قولداناتىن تەلەفونداردى تىركەسە ءجون بولار ەدى. ويتكەنى، ۇرلىق-قارلىق كەزىندە قولدى بولعان بايلانىس قۇرىلعىسىن انىقتاۋ وڭاي بولادى. پوليتسەيلەر قازىرگىدەي دارمەنسىز بولماس ەدى. ويتكەنى، جوعالعان اپپاراتتىڭ سەريالىق ءنومىرى مەن ونىڭ كىمگە تيەسىلى ەكەنى ورتاق بازادا ساقتالىپ تۇرادى. سول ارقىلى تەلەفوندى تابۋ جەڭىلدەي تۇسەدى. ودان بولەك، تەلەفون ارقىلى قورقىتىپ-ۇركىتۋ سيرەيتىن ەدى. قازىر جاسىرىن نومىرمەن الدەكىمدى شوشىتىپ، قوقان-لوقى جاساپ جاتقاندار جەتەدى. كوپ جاعدايدا ونداي ادامداردى انىقتاۋ مۇمكىن ەمەس. ەگەر تەلەفوندار تىركەلسە، وندا جابىرلەنۋشىگە قىر كورسەتكەندەر تەز تابىلادى. ەلدىڭ مازاسىن قاشىراتىن تەلەفون تەرروريستەرى تاعى بار. مىنە، وسىنداي كەلەڭسىزدىك بولماس ءۇشىن، تەلەفونداردى تىركەگەن دۇرىس دەپ ويلايمىن.

- كەمشىن تۇسىن ايتپادىڭىز عوي؟

- كەمشىلىگى - قىزمەت بابىن اسىرا پايدالاناتىن كەيبىر ادامدار ءۇشىن بۇل وزگەرىس مايداي جاعارى ءسوزسىز. سەبەبى، وسپادار ورىنداۋشىلار تەلەفونداردى ەش كەدەرگىسىز تىڭداۋ مۇمكىندىگىنە يە بولادى. ەكى ادامنىڭ اراسىنداعى تەلەفون اڭگىمەسى قازىر دە تىڭدالادى. بىراق، كوپ ەمەس. تەك زاڭ ورگاندارىنىڭ نازارىنا ىلىككەن ادامدار عانا ءجىتى باقىلاۋدا بولادى. ەگەر تەلەفوندار تىركەلسە، وندا الگىندەي اڭگىمەنى كىمنىڭ ايتىپ جاتقانىن انىقتاۋ ولارعا وڭايعا سوقپاق.

فوتو: CC0/StockSnap

- قوعامنىڭ قىزۋ تالقىلاپ جاتقانى دا وسى. كوپ ادام تەلەفوندارىمىز ەمىن-ەركىن تىڭدالاتىن بولسا، وندا بيلىككە قارسى ءسوز ايتۋدان قالامىز با دەپ كۇدىكتەنەدى.

- ءيا، ونداي كۇدىكتىڭ بولۋى زاڭدى. اۋەلدە ايتقانىمداي، وسىنى جەلەۋ ەتىپ، بيلىككە قارسى پىكىر ۇستانعان ادامدار جاپپاي قۋدالانىپ كەتۋى ابدەن مۇمكىن. ءسىز ءسوز بوستاندىعىن مەڭزەپ تۇرعاندايسىز. زاڭگەر رەتىندە ايتارىم، تەلەفونداردى تىركەۋ - جاپپاي قۋدالاۋعا ۇلاسپاۋى كەرەك. قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىككە، ىشتەگى تۇراقتىلىققا نۇقسان كەلتىرۋدى كوزدەپ جۇرگەن ادامدار اراسىنداعى تەلەفون ارقىلى جازىلعان اڭگىمەنى قۇپيا ۇستاعانى ءجون. ونى جاريا قىلۋعا بولمايدى. ول تەرگەۋ ىسىنە كەدەرگى كەلتىرەدى جانە ادامداردىڭ ەركىندىگىن شەكتەيدى. ءار ادامنىڭ جەكە پىكىرى، جەكە ويى، سونداي-اق كوزقاراسى بولادى. بيلىككە قارسى پىكىر ايتتى ەكەن دەپ، ونى تۇرمەگە قاماپ، قىسىم كورسەتۋ - بىزدەگى زاڭعا قايشى. دەموكراتيالىق مەملەكەتتە ونداي وزبىرلىق بولماۋى كەرەك. تەلەفونداردى تىركەۋ - ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك تۇرعىسىنان قولدانىلسا قۇبا-قۇپ. ال، ەركىن ويلى ازاماتتاردىڭ اۋزىنا قاقپاق بولۋعا جاسالعان قادام بولسا، وندا قۇرىعان ەكەنبىز...

- ءوزىڭىز بىلەسىز، ىرگەدەگى قىتايدا مۇنداي زاڭ بۇرىننان بار. ول جەردە تىركەلمەگەن ابونەنتتەر بىردەن بۇعاتتالادى. سوڭى - تەرگەلۋگە، قاجەت بولسا قامالۋعا ۇلاسادى. بىزدەگى وزگەرىس وسىنداي قىسىمدى كۇشەيتپەسە ەكەن دەگەن وي عوي...

- تەلەفونداردى تىركەۋ تەك قىتايدا عانا ەمەس، الەمنىڭ دامىعان كوپتەگەن مەملەكەتتەرىندە بار. ماسەلەن، مەن بىلەتىن يسپانيادا، گەرمانيادا، رەسەيدە، بىرىككەن اراب امىرلىگىندە وسىنداي تالاپ بۇرىننان قولدانىلادى. ولار ەڭ اۋەلى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك ماسەلەسىن الدىڭعى ورىنعا قويادى. ايتالىق، فرانتسيادا ID-كودىڭ بولماسا، ءتىپتى عالامتوردى پايدالانا المايسىڭ. مەنىڭشە، ولار مۇنداي زاڭدى ماجبۇرلىكتەن قابىلداعان. ويتكەنى، كارى قۇرلىقتا ءبىر كەزدەرى سودىرلار سويقانى بەلەڭ الىپ، ەلدەن مازا كەتكەن-ءدى. مىسىقتىلەۋلىلەر ءۇشىن تىركەلمەگەن SIM-كارتالاردى پايدالانۋ ءتيىمدى بولعان. ولار وسىعان دەيىن تەلەفون ارقىلى اككى ارەكەتتەرىن جۇزەگە اسىرىپ كەلدى. ال قازىر قاۋىپسىزدىك كۇشەيدى. ءبىزدىڭ ەل دە بۇل زاڭدى ەڭ الدىمەن اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىك ءۇشىن قولدانسا، يگى بولار ەدى.

- اڭگىمەڭىزگە راقمەت! 

“The Qazaq Times”