وزبەكستاندا ترانزيتتىك كەزەڭ اياقتالدى. بيلىك ءبىر ادامنىڭ قولىنا ءوتتى

قازاقستاندا بيلىك ءتارنزيتى ەندى باستالىپ جاتسا، وزبەكستاندا ول ءوز مارەسىنە جەتتى. تاشكەنت ماڭىنداعى كلاندار تارتىسى اياقتالىپ، بيلىك ءبىر ادامنىڭ قولىنا ءوتتى.

2016 جىلدىڭ 2 قىركۇيەگىندە وزبەكستاندى 26 جىل باسقارعان يسلام كارىموۆتىڭ قايتىس بولۋىنان كەيىن رەسمي تاشكەنت ماڭىندا بيلىك ءۇشىن كلان ارالىق تارتىس باستالعان. ءبىر قاراعانعا شاۆكات ميرزيەەۆ بيلىك باسىنا بەيبىت جولمەن، ءوزارا كەلىسىم ارقىلى كەلگەندەي بولىپ كورىنگەنىمەن شىن مانىندە ول ولاي بولماي شىقتى. 2016 جىلى باستالعان بيلىك ءۇشىن تالاس 2018 جىلدىڭ ناۋرىز ايىندا بىراق اياقتالدى. باس-اياعى ەكى جىلدا شاۆكات ميرزيەەۆ تاشكەنت ماڭايىن ءوزىنىڭ ساياسي باسەكەلەستەرىنەن تولىعىمەن تازالاپ شىقتى.

يسلام كارىموۆ كوز جۇمعاننان كەيىن شاۆكات ميرزيەەۆ باستاعان سامارقانت كلانى، رۋستام ينوياتوۆ باستاعان ۇقك كلانى جانە رۋستام ازيموۆ باستاعان تاشكەنت كلاندارى وزىنە قولداۋ كورسەتەتىن وداقتاس ىزدەي باستادى. ساراپشى، ۋسمان حاقنازاروۆتىڭ سوزىنشە، ەكس-ۆيتسە-پرەمەر رۋستام ازيموۆ كارىموۆ ينسۋلت العان كۇننىڭ ەرتەڭىندە اقش-تىڭ وزبەكستانداعى وكىلەتتى ەلشىسى پامەلو سپراتلەنمەن قۇپيا جاعدايدا كەزدەسىپ، بيلىك باسىنا كەلۋگە كومەك كورسەتۋىن سۇراعان. بىراق ونىڭ الدىن شاۆكات ميرزيەەۆ باستاعان سامارقانت كلانى وراپ كەتكەن. رۋستام ازيموۆ ۇزاققا بارماي قولداۋدى تاشكەنت ماڭىنداعى اقش ەلشىلىگىنەن ىزدەسە، شاۆكات ميرزيەەۆ رەسەيلىك وليگارح اليشەر ۋسمانوۆتىڭ كومەگىمەن بىردەن كرەملگە جول تارتقان. ۇزىن قۇلاقتاردىڭ ايتۋىنشا، شاۆكات ميرزيەەۆ باستاعان وزبەكستان جوعارى بيلىك ەليتاسى 2016 جىلدىڭ 30 تامىزىندا (يسلام كارىموۆتىڭ ينسۋلت العانىنا ەكى كۇن بولعاندا) تۋزەل اۋە بازاسىندا ۆلاديمير پۋتينمەن كەزدەسكەن. كەزدەسۋ بارىسىندا ۇقك باسشىسى رۋستام ينوياتوۆتان باسقا جوعارى بيلىك وكىلدەرىنىڭ بارلىعى بيلىكتى شاۆكات ميرزيەەۆقا بەرۋگە قارسىلىق بىلدىرمەگەن. تەك ينوياتوۆ قانا كارىموۆتىڭ ورنىندا ءوزىنىڭ ورىنباسارى شۋحرات  گۋلياموۆتى كورگىسى كەلەتىنىن ايتقان. بىراق رەسەي پرەزيدەنتى ينوياتوۆتىڭ بۇل سوزىمەن كەلىسپەگەن. ول ينوياتوۆقا: «قازاقستان باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ دا، تاجىكستان پرەزيدەنتى ەمومالي راحموننىڭ دا، قىرعىزستان باسشىسى المازبەك اتامباەۆتىڭ دا گۋلياموۆپەن جۇمىس ىستەگىسى كەلمەيتىندىگىن ايتىپ،  شاۆكات ميرزيەەۆ بيلىك بالانسىن ساقتاۋعا لايىقتى ادام» - دەگەن. ارينە بۇنىڭ بارلىعىن «قاڭقۋ سوزدەر» - دەپ ەلەمەۋگە بولادى. الايدا سوڭعى ەكى جىلدا تاشكەنت ماڭىندا بولعان وقيعالاردىڭ بارلىعى اتالمىش جاعدايدىڭ شىندىققا الدە قايدا جاقىن ەكەندىگىنە مەڭزەيدى.

شاۆكات ميرزيەەۆ بيلىك باسىنا كەلە سالعان بەتتە ەڭ ءبىرىنشى بولىپ يسلام كارىموۆ وتباسىمەن اينالىستى. ونىڭ «تازالاۋ ماشيناسىنا» العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ يسلام كارىموۆتىڭ ۇلكەن قىزى گۇلنارا كارىموۆا ءىلىندى. اينالدىرعان ءبىر جىل ىشىندە گۇلنارا كارىموۆانىڭ ۇستىنەن ەكى بىردەي قىلمىستىق ءىس قوزعالىپ، ءبىر ۋاقىتتا بۇرىن سوڭدى قالىڭ جۇرتشىلىققا بەلگىسىز بولىپ كەلگەن 12 ەلدەگى جالپى كولەمى 1,5 ميلليارد دوللاردى قۇرايتىن جىلجىمايتىن مۇلكى مەن بانك شوتتارى بار ەكەندىگى انىقتالدى. اقىر سوڭىندا بەس جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرىلدى دەلىنگەن گۇلنارا كارىموۆا ءتىرى نە ءولى ەكەندىگى بەلگىسىز كۇيگە جەتتى. گۇلنارا كارىموۆادان كەيىنگى كەزەك يسلام كارىموۆتىڭ كىشى قىزى لولا كارىموۆا-تيللياەۆاعا كەلدى. لولا كارىموۆا اكەسىنىڭ ولىمىنەن كەيىن وزبەكستان گيمناستيكا فەدەراتسياسى توراعالىعىنان، يۋنەسكو-داعى وزبەكستان وكىلى قىزمەتىنەن الىنىپ تاستالىپ، تاشكەنت قالاسى ورتالىعىنداعى «ابۋ-ساحي» بازارىنان ايىرىلدى. لولا كارىموۆانىڭ كۇيەۋى تيمۋر تيللياەۆقا تيەسىلى «ابۋ-ساحي»  بازارى شاۆكات ميرزيەەۆتىڭ كۇيەۋبالاسى وتابەك شاحانوۆتىڭ يەلىگىنە ءوتتى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا شاۆكات ميرزيەەۆ يسلام كارىموۆتىڭ وتباسىن تولىقتاي بيلىككە ارالاسۋ مۇمكىندىگىنەن ايىردى.

كارىموۆ وتباسىنان كەيىنگى كەزەك ۇقك باسشىسى رۋستام ينوياتوۆتىڭ كلانىنا كەلدى. بۇل جەردە ىشكى ىستەر ءمينيسترى ادحام احمەدوۆتان باستاپ، باس پروكۋرور راشيد كادىروۆقا دەيىنگى ارالىقتاعى لاۋازىمدى تۇلعالاردىڭ بارلىعى قاماۋعا الىنىپ، ۇستىلەرىنىن قىلمىستىق ءىس قوزعالدى. بۇلاردان بولەك رۋستام ينوياتوۆتىڭ ورىنباسارلارى شۋحرات گۋلياموۆ قاماۋعا الىنىپ، ۇقك گەنەرالدارى شۋحرات تاشبۋلاتوۆ پەن حاەت شاريفحودجاەۆ، كەدەن كوميتەتەنىڭ باسشىسى مۋيدجون تاحيري مەن ۇقك-عا قاراستى شەكارا كۇزەتى كوميتەتىنىڭ توراعاسى گەنەرال-مايور روۆشان شامشيەۆ زەينەت دەمالىسىنا جىبەرىلدى. اقىر سوڭىندا 2018 جىلدىڭ ناۋرىز ايىندا 1995 جىلدان بەرى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىندە ويىنا نە كەلسە سونى ىستەپ كەلگەن رۋستام ينوياتوۆتىڭ ءوزى قىزمەتىنەن كەتتى. بىراق ونىڭ ۇستىنەن ەشكىم، ەشقانداي قىلمىستىق ءىس قوزعاعان جوق. كەرسىنشە، شاۆكات ميرزيەەۆ ينوياتوۆتى ءوزىنىڭ كەڭەسشىسى ەتىپ تاعايىندادى. بىراق ساراپشىلار پىكىرىنشە، بۇل شاۆكات ميرزيەەۆ تاراپىنان جاسالىپ وتىرعان ساياسي ويىن عانا. ميرزيەەۆ ينوياتوۆتى كەڭەسشىسى ەتىپ تاعايىنداۋ ارقىلى ءوز باقىلاۋىندا ۇستاۋدا. رۋستام ينوياتوۆ پەن تاشكەنت كلانىنىڭ جەڭىلۋى وزبەكستانداعى بيلىك ءترانزيتىنىڭ اياقتالۋى جانە بيلىكتىڭ كەزەكتى رەت ءبىر ادامنىڭ قولىنا ءوتۋى.

“The Qazaq Times”