قىتاي باسشىسى تايۋاننىڭ ەلدەن بولىنۋگە ارەكەت ەتكەنىن سىنعا الدى

قىتاي باسشىسى شي جينپيڭ بۇكىل قىتايلىق حالىق قۇرىلتايىندا سويلەگەن سوزىندە «قىتايدى تەك قانا سوتسياليزم قۇتقارادى» دەگەن ويىن ورتاعا سالدى. ول جانە مەملەكەت ەكونوميكاسى مەن وزگە دامۋ كورسەتكىشتەرىنىڭ ءوز ورىنىن ساقتاپ تۇرعانىن ايتا كەلىپ، ەلدىڭ تۇتاستىعى تۋرالى كوبىرەك ءسوز ەتتى. ول بۇل تاقىرىپتاعى سوزىندە تايۋاننىڭ (تايۆان) قىتايدان بولىنۋگە ارەكەت ەتىپ جاتقانىن سىنعا الدى. بۇل تۋرالى BBC-ءدىڭ رەسمي سايتى حابارلايدى.

قىتاي باسشىسىنىڭ كەزەكتى سويلەگەن سوزىندە، ەلدىڭ قازىرگى دامۋ باعىتى، الداعى مىندەتتەر مەن جاڭا باعىتتار، قىتايدىڭ جاھاندىق امبيتسياسى، سونداي-اق، الەم الدىنداعى مىندەتى دەگەن سەكىلدى تاقىرىپتارعا توقتالدى. ول قىتايدىڭ قۋاتتى ەل بولۋعا تىرىساتىنىن، بىراق اگرەسيۆتى بولمايتىنىن باسا ايتتى. ايتالىق، قىتاي باسقا ەلدەردىڭ مۇددەسىن وزىنە پايدالانبايدى دەگەن ويدى العا تارتتى.

شي جينپيڭ «ۇلكەن قىتاي» ساياساتى تۋرالى سويلەگەن سوزىندە، تايۋان، گونكونگ، تيبەت وڭىرلەرىن كوبىرەك اتاپ ءوتتى. ول: «بەيجىڭنىڭ بولشەكتەۋشىلەردىڭ ارەكەتىن توقتاتۋعا قۇدىرەتى جەتەدى. قىتاي حالقىنىڭ ءبىر عانا سەنىمى بار – قۋاتتى مەملەكەتىمىزدىڭ ءبىر تۇتام جەرىن ەشكىم ءبولىپ اكەتە المايدى»، – دەدى.

تايۋان - بەيجىڭ بيلىگىنىڭ ەڭ سەزىمتال تاقىرىپتارىنىڭ ءبىرى. تايۋان ارالى قىتايدىڭ مەنشىگى دەپ مويىنداۋ بارلىق ەلدەرمەن جاساسقان ديپلوماتيالىق كەلىسىمىنىڭ العىشارتى بولىپ كەلەدى. جاقىندا اقش جاڭا زاڭ قابىلداپ، تايۋاننىڭ جوعارى دارەجەلى وكىلدەرىن جەكەلەي قابىلداۋعا جول اشتى. ال بەيجىڭ تارابى تايۋانمەن قارىم-قاتىناس ورناتقىسى كەلەتىن كەز-كەلگەن ەلدى، الدىمەن ءوزىنىڭ رۇقساتىن الۋى كەرەك دەپ سانايدى.

شي جينپيڭنەن كەيىن ءسوز العان ەلدىڭ پرەمەرى لي كىچياڭ رەسمي بەيجىڭنىڭ ەكونوميكالىق ءتارتىپتى قاتاڭ ساقتايتىنى، وزگە ەلدەرمەن ىنتىماقتاسۋدى قالايتىنىن ءبىلدىردى. ول جانە الەمدىك ساۋدا جەلىسىنىڭ بارلىق ەلگە پايدا كەلتىرەتىنىن ايتا كەلىپ، قىتايدىڭ الداعى جەردە وتاندىق جانە شەتەلدىك كومپانيالارعا بىردەي جاعداي جاسايتىنىن العا تارتتى. بۇنىسى قىتاي ەكونومكاسىنىڭ وسىعان دەيىن نارىقتىق ەكونوميكا رەتىندە باعالانباي كەلۋىنە قاراتا ايتىلعانى انىق. سەبەبى، اقش باستاعان بىرقاتار باتىس ەلدەرى قىتاي ۇكىمەتىنىڭ وتاندىق كومپانيالاردى كوتەرمەلەپ، شەتەلدىك كاسىپكەرلەرگە قىسىم جاسايتىنىن ايىپتاعان بولاتىن.

“The Qazaq Times”