سانكتسيا شىرماۋىنداعى سولتۇستىك كورەيا سىرتقى ساۋداسىن قالاي جۇزەگە اسىرادى؟

سولتۇستىك كورەياعا حالىقارالىق سانكتسيالار سالىنعانىنا ونداعان جىلدار بولدى. جىلدان جىلعا الەم ەلدەرىنەن وقشاۋلانىپ بارادى. سوعان قاراماستان پيوڭياڭ بيلىگى (پحەنيان) ءالى كۇنگە دەيىن ساۋدا-ساتتىق بايلانىستارىن ۇزبەي كەلە جاتقان ەلدەر دە بار.

وتكەن جىلى قىركۇيەك ايىندا پيوڭياڭ حالىقارالىق ساۋدا جارمەڭكەسىن ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ كورسەتكەن مالىمەتىنە قاراعاندا، جارمەڭكەدە 250-دەن استام وتاندىق جانە شەتەلدىك كومپانيالار ءوز ونىمدەرىن كورسەتكەن. سولتۇستىك كورەيانىڭ مەملەكەتتىك اقپارات اگەنتتىگىنىڭ حابارىنا قاراعاندا، بۇل حالىقارالىق ساۋدا فورۋمىنا ، ءسۇريا، قىتاي، كۋبا، يران، يندونەزيا، يتاليا، ۆەتنام جانە تايۆان قاتارلى ەلدەردەن كومپانيالار مەن ونىمدەرى قاتىسقان.

حالىقارالىق قاۋىمداستىق جاعىنان جانە قۇراما شتات جاعىنان سالىنعان اۋىر سانكتسيالار كوپتەگەن ەلدەردىڭ سولتۇستىك كورەياعا قاراتقان اۋىر سانكتسيالارىن توقتاتتى. 2017 جىلى 23 جەلتوقساندا سانكتسيا قايتا جانداندى. بۇل رەت ءتىپتى سولتۇستىك كورەياعا كىرەتىن تازارتىلعان جانە شيكى مۇنايدىڭ 90 پايىزىنا دەيىن قىسقاردى. تەك ول عانا ەمەس، سولتۇستىك كورەياعا ازىق-تۇلىك، ەلەكتر جابدىقتاردى اكەلۋگە دە تىيىم سالدى.

بۇل كومپانيالار جونىنەن الىپ قاراعاندا، سولتۇستىك كورەيادا قاۋىپ-قاتەر تىم ۇلكەن. دەگەنمەن، گوللانديانىڭ IT-كونسۋلتانتىنىڭ نەگىزىن سالۋشى پاۋل تيا سولتۇستىك كورەيادا ساۋدا-ساتتىق جاساۋ مەيلىنشە وڭاي دەپ قارايدى. ال، ەۋروپالىق دەلەگاتسيا ىسكەرلىك جانە ينۆەستيتسيالىق مۇمكىندىكتەردى تالقىلاۋ ءۇشىن وتكەن جىلدىڭ مامىر ايىندا پيوڭياڭعا بارعان.

پاۋل تيانىڭ سولتۇستىك كورەيادا ساۋدا جاساۋ تۋرالى: «بارلىق ادام حالىقارالىق ساۋدا جاساۋدى قالايدى. سولتۇستىك كورەيانىڭ ەكونوميكاسىن دامىتۋعا كومەكتەسۋ ءوزىڭنىڭ پايدا تابۋىڭا ۇلكەن مۇمكىندىك. تەك، كيم جوڭ ۋن رەجيمىمەن بىرگە بيزنەس جۇرگىزۋدىڭ جولدارىن ۇيرەنۋىڭىزگە تۋرا كەلەدى. ەگەر ءسىز وندا ىلگەرىلەۋشىلىكتى كورگىڭىز كەلسە، وندا ول جەردەگى ادامداردىڭ مۇنى جاساي الاتىنىنا سەنىڭىز»، – دەگەن پىكىردە.

سولتۇستىك كورەيانىڭ سوڭعى اپتادا شىعارعان سىرتقى ساۋدا ونىمدەرىنىڭ تىزىمىندە مەديتسينالىق قۇرىلعىلار مەن تۇرمىستىق كەرەك-جاراقتاردان تارتىپ، ءتىپتى «iPad» پلانشەتتەرى دە كەزدەسەدى. كوپتەگەن ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا، سولتۇستىك كورەيانىڭ ساۋدا جۋرنالدارى مەن حابارلارىنا قاراساڭىز كحدر تۋرالى قالىپتى ءارى كەمەلدى ەل رەتىندە سەزىنەسىز، الايدا بۇل كيم جوڭ ۋن رەجيمىمەن ۇيلەسپەيتىن اسەر.

ولاي بولسا وسى ونىمدەردىڭ ءبارى سولتۇستىك كورەيادا ءوندىرىلىپ ساتىلا ما؟ سولتۇستىك كورەيانىڭ ەڭ ۇلكەن ساۋدا سەرىكتەسى – قىتاي. قىتاي مەن سولتۇستىك كورەيا اراسىنداعى ساۋدا كولەمى ەلدىڭ جالپى ساۋداسىنىڭ 90 پايىزىنان كوبىن يەلەيدى. سوندىقتان دا، كوپتەگەن ەلدەر قىتايدى سولتۇستىك كورەيا يادرولىق قايشىلىعىن شەشۋشى كىلتى دەپ قارايدى.

اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ بەيجىڭگە بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى تاراپىنان ەڭ قاتاڭ سانكتسيا تالاپتارىن ۇسىندى. ونىڭ ىشىندە كومىر، تەڭىز ونىمدەرى مەن توقىما ونىمدەرىنە ەكسپورتتىق شەكتەۋلەردى قاتاڭ تۇردە ەنگىزۋدى تاپسىردى. اقش مەملەكەتتىك دەپارتامەنتىنىڭ كورسەتكەن ەسەبى بويىنشا، ەگەر بۇل شەكتەۋ تولىقتاي جۇزەگە اسىرىلاتىن بولسا، سولتۇستىك كورەيانىڭ سىرتقى ساۋداسىنىڭ ۇشتەن ءبىرى جويىلماق.

بۇۇ قارارىمەن سولتۇستىك كورەيامەن بايلانىسى بار ونداعان ءىرى كاسىپورىننىڭ اكتيۆتەرىن توقتاتتى. ويتكەنى، سولتۇستىك كورەيانىڭ حالىقارالىق بيزنەس اۋقىمى بۇرىنعىسىنداي اۋقىمدى بولىپ تۇر. سونىڭ ىشىندە ەكسپورتتىق تاۋارلار مەن حالىقارالىق ەڭبەك ەكسپورتى دا بار. ايتالىق، سولتۇستىك كورەيانىڭ شەتەلگە شىعاراتىن ەڭبەك كۇشتەرى ءالى دە ازايا قويعان جوق. ءتىپتى، پولشادا سولتۇستىك كورەيالىق جۇمىسكەرلەردىڭ ورتالىعى دا اشىلعان.

بۇۇ-نىڭ سوڭعى قارارى بويىنشا، بىردە ءبىر ەلگە سولتۇستىك كورەيانىڭ جۇمىسشىلارىن قابىلداۋعا رۇقسات بەرىلمەيدى. دەگەنمەن، وسىعان دەيىن كحدر-دان شەتەلگە شىعىپ جۇمىس ىستەگەن جۇمىسشىلار سوڭعى كەلىسىم بويىنشا 24 ايدان كەيىن ەلىنە قايتادى.  بۇل مەزگىلدە ولاردىڭ سولتۇستىك كورەياعا كىرگىزەتىن تابىسى 1 ملرد دوللارعا تۋرا كەلەدى.

بۇۇ ساراپشىلارى سولتۇستىك كورەيانىڭ سىرتقى ساۋداداعى باسىمدىعىن «Golcom» دەپ اتالاتىن كومپانيامەن بايلانىستىرادى. كومپانيا اسكەري كوممۋنيكاتسيالىق جابدىقتاردى ساتادى. بىراق ونىڭ شتاب-پاتەرى مالايزيادا ورنالاسقان. بۇۇ-نىڭ مالىمدەۋىندە، «كحدر اتالعان كومپانيانىڭ تىنىق مۇحيتى جاعالاۋىنداعى ەڭ ۇلكەن اپانى» دەپ باعالاعان. كومپانيا سولتۇستىك كورەيانىڭ ءىرى شپيوندىق اگەنتتىگىنىڭ قۇرامىنا كىرەدى. بولجامدارعا قاراعاندا سولتۇستىك كورەيا وسى كومپانيانىڭ كومەگىندە سىرتقى ساۋداسىن توقتاۋسىز جۇزەگە اسىرىپ كەلەدى.  

“The Qazaq Times”