رەكس تيللەرسون: اقش-رەسەي قاتىناسىن جاقسارتۋدان ءۇمىت جوق

اقش مەملەكەتتىك حاتشىسى رەكس تيللەرسون 14 مامىر كۇنى جۋرناليستەردى قابىلداعان كەزدە، اقش پەن رەسەي اراسىنداعى كەلىسپەۋشىلىكتەردى وڭاۋدىڭ اسا قيىن ەكەنىن ايتتى. ول سوزىندە: «ەكى ەل قاتىناسىن ءبىر قالىپقا كەلتىرۋدىڭ تەتىگى تابىلا قويمايدى»، – دەدى.

رەسەيدىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى سەرگەي لاۆروۆ وتكەن اپتادا ۋاشينگتون ساپارىندا بولىپ قايتتى. اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ پەن مەملەكەتتىك حاتشىسى رەكس تيللەرسونمەن كەزدەسىپ، كەلىسسوز جۇرگىزدى. بىراق كەلىسسوزدەر ەكىجاقتى قارىم-قاتىناستاردى جاقسارتۋ ءۇشىن وپتيميستىك تۇرعىدا قالىپ قويدى. تيللەرسون 14 مامىر كۇنى NBC ارناسىنداعى تەلەباعدارلامادا ايتقان پىكىرىندە: «اقش-رەسەي قارىم قاتىناسى بار بولعانى قىرعي-قاباق سوعىس جىلدارىنىڭ ەڭ تومەنگى شەگىنە ءتۇسىرىلدى. ءبارى بىردەي ءوزارا سەنىمدىلىك دەڭگەيى وتە تومەن بولىپ تۇر»، –  دەدى. ول جانە دە: «بۇل تۇتاس الەم ءۇشىن سالاۋاتتى قارىم-قاتىناس دەڭگەيى بولىپ سانالمايدى. ەگەر ءبىز قارىم-قاتىناسى  قازىرگىدەي ەڭ تومەن دەڭگەيدە ۇستاپ تۇراتىن بولساق، بىزگە، امەريكا حالقىنا، ءبىزدىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگىمىز جانە باسقا دا جاقتار ءۇشىن دە  سالاۋاتتى قارىم-قاتىناس بولىپ تابىلمايدى»، – دەگەن پىكىرىن ءبىلدىردى.

تيللەرسون: «اقش پەن رەسەيدىڭ وتكەنى مەن كەشكەن تاريحىندا ايىرماشىلىقتار زور. بۇل ايىرماشىلىقتاردىڭ ولاردىڭ بۇگىنگى قارىم-قاتىناسىندا اسەر ەتپەۋى مۇمكىن ەمەس.  شىن مانىسىندە، ەكى ەل قاتىناسىن تولىقتاي قالپىنا كەلتىرۋ» دەگەننىڭ ءوزى توزىعى جەتكەن ءسوز. ءسىز قالپىنا كەلتىرۋ مۇمكىن دەپ ويلارسىز، بىراق وتكەنگە بارىپ، تاريحتىڭ ءبارىن قايتا جازا المايمىز»، – دەدى.

بۇرىنعى پرەزيدەنت باراك وباما پرەزيدەنتتىكتىڭ العاشقى وكىلەتتىلىك مەرزىمىندە اقش-رەسەي قاتىناسىنداعى ۇستانىمى «باسىنان قايتا قۇرۋ» بولدى. الايدا، ەكى ەل اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق پەن سەنىمدىلىكتى قولعا كەلتىرە المادى. پرەزيدەنتتىگىنىڭ ەكىنشى كەزەڭىندە ۋكراينا داعدارىسى تۋىلدى دا، رەسەيدەن ءبىرجولا كۇدەر ءۇزىپ «مۇزداتۋ» ۇستانىمىن ۇستاندى.

ال، ترامپ پرەزيدەنت سايلاۋ قارساڭىندا تالاي مارتە اقش-رەسەي قارىم-قاتىناسىن جاقسارتاتىنىن مالىمدەگەن ەدى. ول پۋتينمەن جەكەلەگەن ىنتىماقتاستىقتى جاقسارتىپ، ەكى ەل اراسىندا  تەرروريزمگە قارسى بىرلەسكەن جوبالاردى ىسكە اسىراتىندارىن ايتقان بولاتىن. ءتىپتى ونى ۋاشينگتونداعى شەندىلەر «رەسەيشىل» دەپ اتادى. الايدا ترامپ پرەزيدەنت تاعىنا وتىرعاننان كەيىن جاعدايدىڭ مۇلدە باسقا ەكەنىنە كوزى جەتتى.

وتكەن جىلعى اقش-تاعى پرەزيدەنت سايلاۋىندا رەسەيدىڭ ارالاسقانى تۋرالى سۇراعاندا تيللەرسون: «رەسەيلىكتەر بىزدەگى سايلاۋ پروتسەسىمەن ويناۋعا تىرىسادى. بۇل ەشقانداي دا كۇمان كەلتىرەتىن ءىس ەمەس. بىراق، بۇنىڭ سوڭعى ناتيجەسى قالاي بولدى دەگەنگە كەلەر بولساق، ءبىز ءبارىمىز رەسەيدىڭ ارالاسۋىنان ەشتەڭەنىڭ ءبۇلىنىپ كەتپەيتىنىن كورە الدىق»، – دەپ جاۋاپ بەردى.

“The Qazaq Times”