PaperLab zertteu ortalığı qazaqstandıqtardıñ Qañtar oqiğasına közqarası turalı zertteuin jariyaladı. Ol halıqtıñ Qañtar oqiğasında ne bolğanın, onıñ sebepteri men taraptardıñ qatısı turalı äli künge deyin naqtı eşnärse bilmeytinin körsetken.

2022 jıldıñ 29 jeltoqsanı men 2023 jıldıñ 10 qañtarı aralığında jürgizilgen saualnamağa 1047 adam qatısqan. Respondentterdiñ 38% Qañtarda «bilikti basıp alu üşin sayasi arandatuşılıq boldı» dep sanaytının jetkizgen. Saualnama avtorlarınıñ sözinşe, bwl biliktiñ resmi wstanımına wqsaydı. 2023 jılı 5 qañtarda bas prokuror Berik Asılov parlamentte Qañtar oqiğasına baylanıstı esep berip, narazılıqtı wlttıq qauipsizdik komitetiniñ bwrınğı basşıları wyımdastırğanın aytqan. Keyinnen WQK bwrınğı törağası Kärim Mäsimov pen onıñ orınbasarlarınıñ sotı qwpiyalanıp, jabıq jağdayda ötken.

Saualnamağa qatısqandardıñ 28% «bwl tärtipsizdik pen tonauğa wlasqan beybit narazılıq» dep sanaytının jetkizgen. 15% «jağdaydı twraqsızdandıruğa tırısqan lañkestik şabuıl» dep tüsinetinin aytqan. 4% basqa närse boldı dep eseptegen. 16% jauap bere taba almağan.

Prezident Qasım-Jomart Toqaev Qañtarda «Almatığa şetelde dayındıqtan ötken 20 mıñ terrorist keldi» dep mälimdegen. Biraq oğan eşqanday dälel körsetken joq. Alayda Resey bastağan Wjımdıq qauipsizdik şartı wyımınan «Qazaqstandağı terroristik qauipti joyuğa kömek aluına» mümkindik bergen.

Respondentterdiñ 44% elge WQŞW äskerin kirgizgendi qoldamağan. 37% kersinşe qoldağan. Resmi mälimet boyınşa, WQŞW äskeri elge 2022 jılı 6 qañtarda jiberilip, soñğı bölimi 19 qañtarda Qazaqstan aumağınan şığarılğan.

Qasım-Jomart Toqaevtıñ Qandı Qañtarda «eskertusiz oq atu» bwyrığın saualnamağa qatısqandardıñ 71% qoldamağan.

Saualnamada eñ maqwldanbağan äreket Qañtarda wstalğandardı azaptau bolğan. Onı respondentterdiñ 72% maqwldamağan. Al 7% maqwldağan.

Swralğandardıñ basım böligi Qandı Qañtar kezindegi biliktiñ is-äreketine bağa berude qinalğan.

PaperLab zertteui boyınşa, Qañtar oqiğası qazaqstandıqtar üşin öte näzik taqırıp. Sebebi swralğandardıñ üşten biri oqiğanı eske alğanda boyın qorqınış pen alañdauşılıq bileytinin aytqan.

«Elde bilik şın mäninde kimniñ qolında: bwrınğı prezident Nwrswltan Nazarbaev pa, älde ol prezident retinde qaldırıp ketken Qasım-Jomart Toqaevtıñ qolında ma?» degen swraqqa respondentter ärtürli jauap bergen. Swralğandardıñ 40% bilik qazirgi prezidenttiñ qolında dese, 9% bilik is jüzinde Nazarbaevtıñ ieliginde dep esepteytinin aytqan. 11% ekeui birigip basqaradı dese, üşten biri «sayasatqa qızıqpağandıqtan» swraqqa jauap bere almaytının jetkizgen.

Zertteu avtorlarınıñ aytuınşa, Qañtardan keyingi aylarda birqatar BAQ «memlekettik töñkeris turalı boljamdı» taratuğa belsene atsalısqan. Bilik bıltır tergeu nätijesin jariyalağan kezde atalmış boljamdı resmi nwsqağa aynaldırğan.

Saualnama avtorları zertteu soñında Qañtar oqiğasınan keyin bir jıl ötse de, onıñ sebebi men saldarı äli künge deyin belgisiz qalıp otırğanın aytadı. Olar halıqtıñ qayğılı oqiğa kim kinäli dep esepteytinin bilu,  biliktiñ äreketin qoğam qalay bağalaytının zertteu mañızdı dep esepteydi.

Swralğandardıñ 39% bir jıl işinde jağday jaqsarğanın «sezbegenin» aytqan. Törtten biri «el basqaruda özgeris boladı» degen twjırımğa skepticizmmen qarağan. Azamattardıñ basım böligi Qañtar oqiğası qaytalanbaytın şığar dep ümittenetinin jetkizse, üşten biri oqiğanıñ qaytalau ıqtimaldağı nölge teñ dep sanaytının aytqan.