«Oyan, Qazaqstan» qozğalısınıñ belsendileri şınayı sayasi reforma jürgizu men repressiyanı toqtatudı talap etip baspasöz mäslihatın ötkizdi. 

12 mamırda Adam qwqıqtarın qorğau byurosında ötken baspasöz mäslihatına  belsendi, jurnalist Äsem Japişeva, belsendi, suretşi Janel' Şahan, käsipker, belsendi Beybarıs Tolımbek, ekonomist, belsendi Ravkat Mwhtarov jäne qwqıq qorğauşı, belsendi Inga Imanbay qatıstı.

Äsem Japişeva «Oyan, Qazaqstan» qozğalısı 2019 jılı qwrılğan sätten bastap wyım müşelerine bilik tarapınan türli qısımdar jasalğanın jäne onıñ osı uaqıtqa deyin jalğasıp kele jatqanın ayttı.

– Bwrın bizdiñ dauısımızdı Nazarbaev pen «NwrOtan» wrlasa, qazir Toqaev pen «Amanat» wrlauda. Darhan men Vlada ötirik aytqan joq. Qazaqstan tarihında birde-bir ret aşıq, ädil saylau ötken joq. Biz sayasi belsendilerdi qudalaudı, Darhan Şaripov pen Vlada Ermol'çevanı bosatudı talap etemiz, – dedi Japişeva.

Bwdan bölek, Äsem Japişeva küştik qwrılım tarapınan bopsalau bolatın ayttı. Onıñ sözinşe, qwzırlı organdar belsendilerdiñ barlığınıñ üstinen aldın ala is qozğap qoyğan. Olar osını körsetu arqılı belsendilerdi qorqıtqısı keledi.

– Bizdiñ ärqaysımızdıñ üstimizden is qozğalğan. Ol ister öz uaqıtın kütip jatır. Uaqıtı kelgende bizdiñ üstimizden is qozğay saladı, – dedi ol.

Äsem Japişevanıñ sözin Janel' Şahan da rastadı. Onıñ sözinşe, policiya bölimşesinde policeyler kameralardı aralap körsetip, "osında otırğıñ kele me?" dep psihologiyalıq qısım körsetken.

– Aron Atabekke arnalğan akciyada men öleñ oqıdım. Osıdan keyin meniñ üyime hat keldi. Onda "otbası müşeleriñniñ biri qwbıjıq boladı" dep jazılğan. Bwl tikeley qoqan-loqı dep esepteymin..., – dedi Şahan.

Bwğan deyin qozğalıs müşeleri Darhan Şaripov pen Vlada Ermol'çeva «beybit jiın wyımdastıru jäne ötkizu zañın bwzu» babı boyınşa 15 täulikke qamalğan. Keşe, 11 mamırda Ermol'çevanıñ qamauda aştıq jariyalağanı jöninde aqparat taradı. Ol özine tağılğan ayıppen jäne sot şeşimimen kelispeydi.

Ravkat Mwhtarov Darhan Şaripov pen Vlada Ermol'çevanıñ wstaluınıñ sayasi astarı bar deydi. Onıñ sözinşe, belsendiler saylauğa qarsı piket ötkizgende eşqanday zañ bwzbağan.

 – Darhan da, Vlada da eşqanday zañ bwzğan joq. Olar özderiniñ Konstituciyada jazılğan qwqığın paydalandı. Belsendilerdi wstaudıñ sayasi astarı bar dep esepteymin, – dedi ol.

Jiın barısında belsendi Beybarıs Tolımbek «Oyan, Qazaqstan» qozğalısınıñ qwrılğan sätten bastap talap etip kele jatqan bastamaların qısqaşa toqtaldı.

Biz şınayı demokratiyalıq özgeristerge tömendegi principterge süyene otırıp jetemiz:

1. Biz, barlıq qazaqstandıqtardıñ negizgi qwqıqtarı men bostandıqtarın qamtamasız etudi, sonday-aq barlıq sayasi quğın-sürginderdi toqtatudı talap etemiz. Är adam söz bostandığına jäne öziniñ jeke közqarasın bildiruge, kez-kelgen aqparatqa qol jetkizuge jäne onı taratuğa, sonday-aq beybit jinalıstardı ötkizuge jäne birlesu bostandığına qwqılı. Bwl üşin eşbir azamat qudalanbauı, twtqındalmauı nemese sottalmauı kerek.

2. Konstituciyanı qosa alğandağı azamattardıñ qwqığı men bostandığın qazirgi tañda şekteytin barlıq zañdar adam qwqıqtarınıñ halıqaralıq standarttarına, zañ üstemdigi qağidasına säykestendirilui tiis.

3. Biliktiñ bölinui qağidasın wstana otırıp, parlamenttik respublikağa ötu qajet. Bwl aşıq jäne barlıq bilik tarmaqtarınıñ tepe-teñdigi saqtalğan jüye qwrudıñ ayırılmas böligi. Quattı parlamentatqaruşı bilikti qwradı jäne tikeley, bir mandattı okrugter arqılı saylau ötkizu arqılı jasaqtaladı. Şeksiz bilikke ie prezident institutı joyıluı tiis. Şamadan tıs küştiñ bir qolda şoğırlanuı zorlıq-zombılıq pen avtoritarizmge alıp keletini anıq.

4. Biz, jergilikti halıqtıñ müddelerin qwrmetteudi qamtamasız etudi talap etemiz. Bizge jergilikti özin-özi basqarudıñ tolıqqandı jüyesi qajet. Mäslihattar majoritarlıq jüye arqılı saylanuı tiis jäne olardıñ ökilettigin keñeytu kerek. Barlıq deñgeydegi äkimder tikeley dauıs beru arqılı saylanuı tiis.

5. Biz, bükil saylau jüyesin reformalaudı talap etemiz. Bwl jüye şınayı jäne ädil saylau ötkizu jönindegi halıqaralıq standarttarğa jäne demokratiyalıq qoğamdağı mindettemelerge säykes boluı kerek.

6. Biz, sot biliginiñ täuelsizdigi men zañ üstemdigin qamtamasız etu üşin sot jüyesin tügeldey reformalaudı jäne prezidenttiñ sud'yalardı tağayındaudan bas tartuın talap etemiz. Qazılar alqasınıñ klassikalıq ülgisin engizu kerek.

7. Policiya qoğam (bwqara) men parlamentke esep berui tiis. Onıñ bar mindeti - zañ men tärtipti qamtamasız etu jäne qılmısqa qarsı küres. Policiya azamattardıñ qwqıqtarı men bostandıqtarın şekteu üşin paydalanılmauı kerek.

8. Biz, memleketimizdiñ barlıq instituttarı üşin tiimdi basqaru principterin engizudi talap etemiz. Barlıq bilik organdarınıñ qızmeti aşıq boluı qajet jäne qoğamğa esep berui kerek. Bwl - jemqorlıqtı jeñudiñ jalğız jolı.

9. Sayasi jüyeni reformalau üşin, biliktiñ barlıq tarmaqtarına ökilettiliktiñ teñdey bölinui men täuelsiz baqılau jüyesin engizu üşin memlekettiñ sayasi qwrılımınıñ reforması negizinde täuelsiz komissiya qwrıluı tiis.

«Oyan, Qazaqstan» qozğalısı 2019 jılı bwrınğı prezident Nwrswltan Nazarbaev otstavkağa ketkennen keyin qwrılğan. Soñğı tört jılda qozğalıs ondağan narazılıq akciyasın wyımdastırdı. Onıñ işinde prezident jäne parlament saylauına qarsılıq, Reseydiñ Ukrainağa basıp kiruine narazılıq bar. Wyım belsendileri birneşe ret wstalıp, küştik qwrılım tarapınan türli qısımdar men qorqıtularğa wşıradı.