Foto: aikyn.kz

Auıl şaruaşılığı Qazaqstan ekonomikasındağı ornı erekşe jäne memleketti damıtu strategiyasında basım bağıttardıñ biri.  Bwğan halıqtıñ 45%-ınıñ eldi-mekenderde twratındığı jäne jalpı halıqtıñ 30% auıl şaruaşılığı sektorında eñbek etetindigi sebep. QR WEM Statistika komitetiniñ mälimetterine säykes, elimizde jwmıs isteytin adamdardıñ sanı, 8,5 mln, onıñ 2 millionı auıl şaruaşılığı salasında eñbek etedi eken.

Qazaqstanda mwnay-gaz sektorınıñ damuı auıl şaruaşılığı öndirisi jäne auıl aymaqtarın damıtudı memlekettik qoldaudı äldeqayda köbeytuge mümkindik berdi. Ükimet elimizdiñ agrarlıq sayasatına özgerister engizip, agrarlıq sektor üşin aytarlıqtay qarjılay qoldau körsetip keledi. Bıltır auıl şaruaşılığın damıtuğa 44 mlrd 700 mln teñge bölingen eken. Al jıl sayınğı subsidiyalau kölemi 2015 jılı – 180,8 mlrd teñge, 2016 j. – 220,7 mlrd teñge, 2017 j. – 260,5 mlrd teñge, 2018 j. – 227,6 mlrd teñge.  Respublikalıq byudjetten 2017-2019 jıldarı agrarlıq salağa ortaşa eseppen jalpı byudjettiñ 3-4%-ı bölingen.

Auıl şaruaşılığına 2013 jıldan 2020 jılğa deyin 21 mlrd AQŞ dollarınan astam qarjı qarastırılğan bolatın. Osı summanıñ 80%-ı respublikalıq byudjetten, 7%-ı wlttıq qordan, 10-ı QazAGRO obligaciyaların şığaru jolımen, al qalğan 3%-ı QazAGRO-nıñ jeke menşik qarjısınan bölinip otır. Soñğı 5 jılda agrarlıq saladağı respublikalıq byudjettiñ negizgi böligi subsidiya türinde memlekettik qarjılay qoldau, nesielerdi payızdıq üstememen subsidiyalau jäne ekinşi deñgeyli bankter men özge de wyımdar beretin nesie lizingine jwmsalğanın atap ötuimiz kerek. Barşağa anıq mäsele – auıl şaruaşılığına qajetti qarjı bölingenimen, nätijesi az, jwmıstar tolıq atqarılmaydı.

Qazaqstannıñ agrarlıq sayasatı tolıqtay şaruaşılıq jürgizuşi sub'ektterdi wlğaytu esebinen öndiris kölemin arttıruğa, ärtürli memlekettik bağdarlamalardıñ qoldauı arqılı berilgen auıl şaruaşılığı tehnikaların jañartu jolımen tiimdiligin arttıruğa bağıttaladı.

2020 jılğa qaray auıl şaruaşılığı ministrligi tabiği subsidiyalardı tiimsizdigi üşin tolığımen joyudı josparlap otır. Bwl öz kezeginde memlekettik qoldaudıñ tiimdiligin arttıradı. Endigi jerde subsidiyalar jaña tehnologiyalardı engizuge jäne önimdiligin arttıruğa jwmsalmaq.

AÖK salasındağı şağın käsipkerlikti qoldaudı büginde «QazAGRO» Wlttıq basqaruşı holdingi jüzege asırıp otır. Qordıñ mälimeti boyınşa, 2017 jılı belsendi qarız aluşılar 7,2 mıñnan 43,8 mıñ adamğa ösken. Atalmış qor Qazaqstannıñ auıl şaruaşılığın öndiruşilerdi qoldau maqsatında birneşe bağdarlamanı qarjılandırudı jüzege asırıp otır. Demek, bizde auıl şaruaşılığı, mal jäne egin şaruaşılığımen aynalısuğa ıntalı adamdar köp, tek olardıñ nesieni qaytaruğa kelgende qinalatındarı anıq. Öytkeni elimizdiñ tabiğatı qatal, jeri sortañ. Osı rette nesielerdiñ payızdıq üstemesin azaytu turasında wsınıstardı eskeretin kez kelgen sındı. Auıl şaruaşılığı salası boyınşa alınğan nesielerdiñ qaytarılmauı osınıñ däleli.

"The Qazaq Times"