Foto: InoSMI

Bügin Äzirbayjanda segiz ümitkerdiñ qatısuımen prezident saylauı ötude. Biraq saylauğa osınşama adamnıñ qatısuına qaramastan qazirdiñ özinde sarapşılar eldiñ qazirgi prezidenti Il'ham Älievtıñ jeñiske jetetinine eşqanday kümän keltirmeude. Biraq bügin biz Äzirbayjandağı prezident saylauı jöninde emes Älievtıñ basqaruındağı eldiñ älem aldındağı bedeli jöninde äñgime qozğamaqpız.

Il'ham Äliev bilik basına 2003 jılı keldi. Oğan deyin resmi Baku tizginin onıñ äkesi Geydar Äliev wstağan. Il'ham Äliev osı uaqıtqa deyin 2008 jäne 2013 jıldarı ötken prezident saylaularına qatısıp, barlığında ayqın basımdıqpen jeñiske jetti. Ol öziniñ Qazaqstan, Özbekstan jäne Reseydegi äriptesterine qarağanda Ata Zañğa özgertuler men tolıqtırular engizudi erterek bastadı. Äliev prezident bolıp saylanğanına ne bäri bes jıl bolğanda Äzirbayjan Konstituciyasına öziniñ prezident saylauına şeksiz qatısuına mümkindik beretin bap engizdi. Onıñ bwl äreketin oppoziciya ökilderi men täuelsiz halıqaralı wyımdar qatañ sınğa aldı. «Freedom House» wyımı Äliev biligin älemdegi eñ qatal rejimderdiñ qatarına engizdi. Biraq ol bwnımen toqtağan joq. Bes jıl sayın saylauda jeñiske jetuden şarşadı ma, joq älde qarsılastarın ayadı ma belgisiz. Äyteuir 2016 jılı Konstituciyanı tağı özgertti. Bwl jolı ol bes jıldıq prezidenttik merzimdi jeti jılğa biraq sozdı. Osıdan keyin Äzirbayjannıñ älem aldındağı bedeli «üşinşi älem» elderiniñ deñgeyine biraq tüsti. Wlıbritaniyalıq The Economist basılımınıñ reytingi boyınşa, demokratiyalıq bağıtta damığan 167 eldiñ işinde Äzirbayjan 140 orınğa twraqtadı. Al älem boyınşa söz bostandığına şekteu qoyılğan elderdiñ tizimin jariyalağan «Şekarasız jurnalister wyımı» Äzirbayjandı 180 eldiñ işinde 162 orınğa jayğastırğan. Human Rights Watch halıqaralıq adam qwqıqtarın qorğau wyımı öziniñ jıl sayınğı bayandamasında 2017 jıldıñ özinde Äzirbayjanda sayasi sebeptermen 25-ke juıq täuelsiz jurnalister men azamattıq belsendilerdiñ sottalğandığın mälimdegen.

“The Qazaq Times”