Astana küni men eks-prezident Nazarbaevtıñ tuğan küni ötken beybit jiındardıñ birinde kettling ädisin qoldanğan arnayı jasaq. Almatı qalası. 6 şilde 2021 jıl. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

Qazaqstandıq qwqıq qorğauşılar keñesi Amnesty International jäne Europa keñesiniñ parlamenttik assambleyası (PASE) wyımdarınıñ nwsqaulığı boyınşa, tağı üş adamdı «sayasi twtqın» retinde tanıdı. Qwqıq qorğauşı sarapşılardıñ şeşiminşe, bwrın bosağandardı eseptemegende äzirge elde sayasi twtqındar qatarı 23-ke jetti.

«Ämirşil jüyeniñ» qamıtın kigen üş azamat, olar – aqtöbelik belsendi Asılhan Jaubatırov, AQŞ-ta twratın Barlıq Meñdiğazievtiñ bauırı Bekijan Meñdiğaziev pen şımkenttik belsendi Erwlan Ämirov.

Qazaqstandağı qwqıq qorğauışılar men qoğamdıq wyımdardan qwrılğan Sarapşılar keñesi «ar-ojdan twtqındarınıñ» tizimin keñeytti.

  •  45 jastağı Aqtöbe twrğını, «ekstremistik wyımnıñ isine aralastı» (Qılmıstıq kodeks, 405-babınıñ 2-böligi) degen küdikpen sotqa deyingi tergep-tekseruge tartılğan. Köktemde eki ay üyqamaqta, keyinnen uaqıtşa abaqtığa auıstırılğan. Keyingi üş jılda sankciyalanbağan mitingke qatısuına baylanıstı 15 märte äkimşilik jauapkerşilikke tartılğan.
  •  55 jastağı Bekijan Meñdiğaziev – «jüyeni tübirimen özgertu qajet» dep sanayıtın äri belsendilerge qarjılay kömek körsetip jürgen AQŞ-ta jürgen  käsipker Barlıq Meñdiğazievtiñ bauırı. Ol biıl mausım ayınıñ basında eki ayğa qamalğan. Oğan «wyımdasqan topqa nemese qılmıstıq wyımğa qatısqanı», «asa iri mölşerde salıq töleuden jaltarğanı» jäne «ağası barlık Meñdiğazievpen birge iri mölşerde aqşanı jılıstatqanı» üşin ayıp tağıldı. Qwqıq qorğauşılar onı tuısınıñ Aqordağa qarsı wstanımı üşin «twtqındaldı» deydi.
  • Üşinşi «sayasi twtqın» – 33 jastağı Şımkenttegi azamattıq belsendi Erwlan Ämirov. Ol säuirdiñ soñınan beri «tıyım salınğan wyımnıñ isine aralasu» (Qılmıstıq kodeks, 405-babınıñ 1-böligi) jäne «äleumettik arazdıq qozdıru» (174-babınıñ 1-böligi), «terrorizmdi nasihattau» (256-bapbınıñ 1,2-böligi) baptarı boyınşa küdikke ilingen. Şımkent qalasınıñ tergeu sotı 10 mausımda onı Almatı oblısı Aqtas qalasındağı psihiatriyalıq emhanağa jatqızğan.

2013 jıldan bastap jürgiziletin «sayasi twtqındar» qatarına  aqın äri dissident Aron Atabek, jañaözendik belsendi Erjan Elşibaev, «Patşa qwlaytını» jönindegi tüsin jorığan ile-şala «terrorizmdi nasihattadı» dep sottalğan Kenjebek Äbişev, Almat Jwmağaliev engen.

Sayasi twtqındar tizimin jañartqan keñes qwramında Ğalım Ageleuov, Lwqpan Ahmediyarov, Zäureş Battalova, Gülmira Birjanova, Anar Ibraeva, Evgeniy Jovtis, Erlan Qaliev, Baqıtjan Töreğojina, Amangeldi Şormanbaev bar.

«Estuşi Ükimet» basşılığı men Aqorda-Kitaphana üştigi «Qazaqstanda sayasi twtqındar» barın tolıqtay teristegenimen, – jıl sayın ondağan azamattıq belsendiler türli ayıppen sottalıp jatadı. Keyingi kezde «ekstremistik» sipatta isti bolıp jatqanda aytarlıqtay arttı. Qwqıq qorğauşılar mwnı «avtokratiya men diktaturalıq jüyeniñ» küres täsili retinde tüsindiredi.

“The Qazaq Times”