Jeksenbi, 24 Qaraşa 2024

Tramp Aq üyden ketti. Bayden qızmetine kiristi

Aray Jwmatay 21 Qañtar, 2021 sağat 09:59

Amerikanıñ 46-şı prezidenti Djo Baydenniñ ant beru säti. Foto: AR

AQŞ prezidenti bolıp saylanğan Djo Bayden men saylanğan vice-prezident Kamala Harris 20 qañtardağı inauguraciyada ant qabıldap, qızmetke kiristi. Al saylau nätijelerin moyındaudan bas tartqan Donal'd Tramp inauguraciya räsimine qatısqan joq. Ol 20 qañtarda tañerteñ Baydendi kütpesten Aq üyden ketip, prezident wşağımen Floridağa attandı.

Biılğı wlıqtau räsimine şaqırtu alğan adamdardıñ sanı kovid indetine baylanıstı öte şekteuli boldı. Atap aytqanda, şarağa kongressmender, olardıñ otbası müşeleri men AQŞ-tıñ Barak Obama, Djordj Buş jäne Bill Klinton siyaqtı bwrınğı prezidentteri qatıstı.

Räsim bastalar aldında eks-prezident Donal'd Tramp Melaniyamen birge Floridadağı Pali-Biç halıqaralıq äuejayınan özderiniñ rezidenciyasına, Mar-a-Lago gol'f klubına demaluğa ketti. Foto: VVS

Bayden halıq aldında ant qabıldağannan keyin prezident qızmetindegi alğaşqı sözin demokratiyalıq qwndılıqtardan bastadı. Ötken qiındıqtarğa qaramastan demokratiyanıñ saqtalıp qalğandığın ayttı. Sonday-aq Bayden halıqtı biriguge, birge jwmıs isteuge şaqıra kele, koronavirustan qaytıs bolğan 400 mıñ adamdı eske aldı.

Saylanğan prezident Djo Bayden Kapitoliydegi saltanattı şarağa äyeli Djilmen birge keldi. Foto: VVS

Halıqqa ündeuinde Bayden: «Demokratiya – qasietti wğım, biz onı saqtay bildik. Qadirli otandastarım. Bwl – Amerika Qwrama Ştattarınıñ küni. Bwl – demokratiyanıñ küni. Jıldar boyı Amerika köptegen qiındıqtı ötkerdi. Qazir de jağday kürdeli. Biraq halqımızdıñ birigui arqılı biz barlığın jeñe alamız. Sapalı bilim berip, jaña jwmıs orındarın aşıp, densaulıq saqtau jüyesin jaqsartıp, näsilaralıq teñdikti de ornata alamız. Kez kelgen dağdarıstan şığa alamız. Bizge tek birigu qajet», – dedi.

Resmi türde prezidenttik qızmetine kirisken demokrat Bayden AQŞ-tı klimat jönindegi Parij kelisimine qayta qosıp, AQŞ-tıñ Düniejüzilik densaulıq saqtau wyımına müşeligin qalpına keltirdi. Sonımen qatar, Meksikamen şekaradağı dual qwrılısın toqtatıp, mwsılmandar köp şoğırlanğan keybir el twrğındarınıñ AQŞ-qa kiruine qoyılğan şekteudi joyatın bwyrıqqa qol qoyğan. Atalğan kelisimder Donal'd Tramp biligi kezinde küşin joyğan bolatın.

Dästür boyınşa prezidentti wlıqtau räsimi Uaşingtondağı Kapitoliyde ötti. Foto: AR

Parij kelisimi 2015 jılğı 12 jeltoqsanda klimattıñ özgerui turalı negizdemelik konvenciyadan keyin qabıldandı. Kelisim, atap aytqanda, parniktik gaz ziyanın azaytudı közdeydi. Tramp 2017 jıldıñ 1 mausımında kelisimşarttan şığu turalı şeşim qabıldadı, öytkeni ol amerikalıq jwmısşılarğa, bizneske jäne salıq töleuşilerge möldir emes ekonomikalıq mindettemeler jükteletini aytılğan.

Kapitoliydegi qaqtığıstardan keyin prezident inauguraciyasına Wlttıq gvardiyanıñ 25 mıñ äskeri jwmıldırıldı. Foto: ERA

Djozef Baydenniñ Parij kelesimine qayta qosılu turalı şeşimi demokrattar men respublikaşıldardıñ pikirin ekige böldi. Bir tarap Parij kelisimi AQŞ-tı köşbasşı etpeydi dese, endi biri jaña prezidenttiñ bwl qadamın qoldap otır.

78 jastağı Djo Bayden – AQŞ tarihındağı memleket basşısı qızmetine kelgen eñ qart sayasatker. Al Kamala Harris vice-prezident mansabına kelgen alğaşqı äyel. Kamala qazir bedeldi sayasatker retinde BAQ betterinde jii boy körsetip jür. Ol eñ aldımen Kamala Senattağı Mayk Penstiñ ornına bardı. Osılayşa, joğarı palatadağı basımdıqtı aldı. Jalpı demokrattar prezidenttik saylauda da, Ökilder Palatasında da, Senatta da jeñiske jetip basımdıqqa ie boldı.

Barak Obama men Mişel' Obama. Foto: VVS

Aq üyde 4 jıl bilik etken Donal'd Tramp prezidenttik merziminiñ soñında abaqtıda jazasın ötep jatqan 73 adamğa raqımşılıq jasağanı belgili. Bwğan deyin AQŞ tarihında birde-bir prezident mwnday qadamğa barmağan. Raqımşılıqqa ilingender qatarında prezidenttiñ bwrınğı keñesşisi jäne Detroyt qalasınıñ bwrınğı meri bar. 2016 jılı Donal'd Tramptıñ saylau nauqanın basqarğan, keyin keñesşisi bolğan Stiv Bennon sıbaylastarımen birge Meksikamen şekarada dual saluğa janaşırlıq järdem retinde berilgen milliondağan dollardı jımqırğanı üşin jazağa tartılğan edi. Jemqorlıqpen wstalğan Detroyttıñ bwrınğı meri Kvame Kilpatrik 2013 jılı 28 jılğa sottalğan. Donal'd Tramp tağı 70 adamğa ötep jatqan jazasın jeñildetti.

Amerikadağı iri sayasi jağdaydıñ biri – Trampqa ekinşi ret impiçment jariyalau. AQŞ Kongresiniñ Ökilder palatası impiçment jariyalağannan keyin qwjat Senatqa qarauına ötti. Degenmen, sarapşılar Tramp «memleketke qauip töndirmegendikten» ekinşi märte impiçment engizudiñ qajeti şamalı dep sanaydı.