Ötken jılı Qıtaydıñ Uahanınan bastalı koronavirus resmi türde COVID-19 degen ataumen bütkil älemdik pandemiyağa aynalğalı osı virustıñ aynalasında türli boljamdar men dau-damaylar tolastağan joq.
Barlığımızğa bir ğana belgilisi vurustıñ Qıtaydan bastalğanı, jäne qıtay biliginiñ äuelde bwni jasırıp jauıp qalmaq bolğanı. Aqır ayağında COVID-19 qıtaydıñ qanşa jasırıp japqanına qaramastan öziniñ aşıqqa şıqqanı. Äri az uaqıttıñ işinde altı qwrlıqqa birdey dendep tarqağanı.
Bir qatar elder osı retki pandemiyanıñ keltirgen zalına kıtay biligi kinäli dep sanaydı. Äri onı aşıq aytıp ta jatır. Bwğan sebepte joq emes. Sonıñ birine toqtalsaq AQŞ prezidenti Donal'd Tramp koronavirustıñ Uhandağı virusologiyalıq institutında jasalğanı jönindegi dälelderdi körgenin ayttı. Aq üydegi baspasöz mäsiliihatında jurnalisterdiñ «koronavirustıñ Uhandağı virsologiyalıq institutta jasalğanı turalı dädelder bar ma?» -degen swrağına «Iä», men kördim» dep jauap bergen prezident Tramp «Qıtay biliginiñ virustı toqtata almadı, iä bolmasa virustı toqtatudıñ qajettiligi joq dep şeşti», -dedi.
Sonday-aq AQŞ prezidenti «Bälkim olar, Qıtaylar äueli basında qatelik jiberip aldı, sodan soñ qateliktiñ üstine qatelik jamay berdi, sonımen birge bwnı bireu ädeyi jasağan da boluı mümkin» degendi ayttı.
Degenmen AQŞ Wlttıq barlau qızmeti koronavirustıñ zerthanada jetildirmegen nemese virustıñ genetikası özgertilmegenin, tabiği jolmen tuındap, sodan keyin adamdarğa jwqqanın aytıp otır.
Osığan deyin Qıtaylıq Huan Çi Şi Bau (Global Times) basılımında bwl virustıñ AQŞ-tağı Fort-Detrik zerthanasında jasalğanı turalı jazğan bolatın. Qıtay sırtqı ister ministrliginiñ ökili koronavirus Uhan'da birinşi ret tirkelgenimen onı AQŞ äskerleri äkelui mümkin degen bolatın.
Eki el soñğı birneşe aptadan beri koronavirustıñ tarqaluı boyınşa aytısıp bir-birin ayıptap jatır.
Virustıñ Qıtaydan şıqqanına jäne onıñ keltirgen zalalına Qıtay jauaptı boluı kerek dep sanaytın jalğız AQŞ qana emes, älemniñ birqanşa damığan elderide Qıtaydı COVID-19-dıñ elge äkelgen zardabın köteruge şaqırıp, qajet bolsa sotqa şağımdanatındarın aytıp otır.