Dempartiya: Qorday tragediyasına kinäli – bilik, bwl eşqanday «twrmıstıq janjal» emes

Bügin, 10 aqpan sağat 12:00-de Qazaqstan Halıqaralıq Adam qwqığı jäne zañdılıqtı saqtau jönindegi byuroda Dempartiyanıñ wyımdastıru komiteti Qordaydağı qaqtığıs boyınşa baspasöz mäslihatın ötkizdi.

Jiın barısında Janbolat Mamay, Irısbek Toqtasın, Tölegen Jukeev jäne Säule Abedinova sındı qoğam belsendileri qatıstı. Olardıñ aytuı boyınşa, bwl istiñ uşığuına bilik ökilderiniñ salğırttığı sebep bolğan körinedi. «Eger sol oqiğanıñ aldın alıp, äreket etetin bolsa, is nasırğa şappas edi dep kesip ayttı. Bwğan wqsas oqiğalardıñ bwrın-soñdı talayı ötkenin jäne barlığında nätije bir, yağni qazaq kinäli bolıp şığatının» tilge tiek etti. Sonday-aq spikerlerdiñ sözinşe, «memlekettik sayasattıñ ülken kemşiligi jäne bwğan işki ister ministri Twrğımbaev, oblıs äkimi Mırzahmetov jauap berui kerek, qajet bolğan jağdayda, otstavkağa ketui kerek».

Qoğamdıq belsendi, jurnalist, bastamaşıl toptıñ jetekşisi Janbolat Mamay:

– Töbeles 6 aqpan küni bastalğan. Bilik organdarınıñ özi bwl aqparattı moyındaydı. Olay bolsa, nege sol bilik organdarı men poiceyler 7 aqpanğa deyin şara qolanbağan? Wlttıq qauipsizdik komiteti nelikten äreket etpegen? Bwl problemağa keşendi türde qarau kerek. Policiya qızmetkerleriniñ kemşiligi: Qarapayım halıq bılay twrsın öz qızmetkerlerine küş körsetip jatqan kezde äreket qılmay, köz jwma qarağan. Bwl öte tañğalarlıq jağday. Bwl policiya vedomstvasınıñ, jalpı küştik qwrılımdardıñ dayındığı joq ekendiginen habar beredi. Ekinşiden, bwl jemqorlıqtıñ faktisi. Biz bilemiz, eger Almatı qalası men astana adamdar top bop köşege mitingke şığatın bolsa, policiya qızmetkerleri jetip kelip, sol adamdardı qorşay jöneledi. Sol twstan twtqındap, alıp ketedi. Men aytar edim, policiyağa qol köteru – memleketke qol köteru degen söz. Policiyanıñ jağasınan alu – memlekettiñ jağasınan alu, memleket zañın ayaqqa taptau degen söz. Sondıqtan bwl iste ülken kemşilik bar, – dedi.

Al azamattıq belsendi, jurnalist Säule Abedinova bilik qoğamdıq tıñdausız öz betinşe bekitken tizimdegi komissiya jwmısı ünemi kümän tuğızatının, soñı siır qwyımşaqtanıp ketetinine alañdaulı.

– Bwl birinşi ret emes. Bwğan deyin qanşama oqiğa boldı. Qalay bolğanda da, osınday oqiğalar orın alğan kezde ükimettik komissiya qwrıladı. Biraq onıñ artı siır qwymışaqtanıp ketedi. Ol ükimettik komissiyanıñ nätijesi, qorıtındısı bireu ğana. Är kezde osı jerdiñ iesi qazaq kinäli bolıp şığadı. Bwl meniñ wltşıldıq pikirim emes. Şın mänindegi jağday solay. Sondıqtan qoğamdıq komissiya qwrıluı kerek. Ol komissiyanıñ qwramına şınayı saraptama, qorıtındı jasay alatın, eki jaqtı qatar tıñdaytın adamdar kirui tiis, – dedi Säule Äbdildahanqızı.

Mäslihatta qayta söz alğan Mamay ministrdiñ twrmıstıq kikiljiñnen tudı degen uäjiniñ jansız, orınsız ekenin ayta otırıp, bastı sebep eldiñ ädiletsizdikpen küresuge biliktiñ därmensizdiginen, öz betinşe ärekettengenine basa män berdi. Onıñ pikirine qarağanda, büliktiñ tüp-tamırı äleumettik teñsizdik pen jemqorlıqta.

– Bizde «Qazaqstan halıq assambleyası» degen wyım bar. Onıñ jıldıq byudjeti 2,7 milliard teñgege jetedi. Olardıñ 9 deputatı bar. Keşe Qordayda solardıñ bireuin körgemiz joq. Birde-bir assambleya müşesi, parlament deputatı sol jerge barıp, mına qaqtığıstıñ aldın alıp, eki taraptı da tıñdap, mäseleniñ män-jayın tereñ zertteuge at salısqan joq.  Bwnday organnıñ tükke qajeti joq. Qazaqstan halıq assambleyası degen  arbanıñ besinşi döñgelegi siyaqtı organ... Bwl oqiğağa kinäli bilik. Biz bwl oqiğanıñ saldarın ğana aytıp jatırmız. Negizinde bwnıñ sebebin qarauımız qajet. Onıñ tüp-tamırı äleumettik teñsizdikte, jemqorlıqta... Qazir ükimettik komissiya jasaqtaldı. Biz körip otırmız, oğan memlekettik şeneunikter ğana kirip otır. Şañıraq, Jañaözen oqiğaları kezinde de memlekettik komissiyalar qwrılğan. Biraq olardıñ obektivti şeşim şığarğanın körgen joqpız. Bilik bwnı «twrmıstıq janjal» dep körsetkisi kelse de, onıñ artında Qazaqstandağı wlttıq sayasat mäselesi jatır. Sondıqtan bwnı biz qoğam bolıp qadağalauımız kerek. Osığan baylanıstı qoğamdıq komissiya qwrıluı qajet. Bwnıñ aq-qarasın anıqtau tek qana qwzırlı organdar men Berdibek Saparbaev basqaratın memlekettik komissiyanıñ şaruası emes. Bwl bükil halıqqa qajetti mäsele, – dep tolıqtırdı Janbolat Mamay.

Qarulı qaqtığısqa wlasqan oqiğa ornına barıp, jağdaydı öz közimen körip qaytqan Irısbek Toqtasın da mwnı ministrler men şendiler aytqanday tek «twrmıstıq jağdaydan tuğan dau» deuge kelispeytinin jetkizdi.

– Qazir bilik mwnı «twrmıstıq jağday» dep aytıp jatır. Men barıp kördim, sol jerdegi halıqpen söylestim. Jergilikti halıqtıñ sözderine qarağanda, bwl tek qana twrmıstıq mäsele emes. Bwğan sol jerdegi qazaqtardıñ wzaq jıldardan beri äleumettik teñsizdik, ädiletsizdik körip kele jatqanı sebep. Sodan osı mäsele tuındap, uşığıp ketken. Qazir «bwnı arandatuşılar wyımdastırdı» dep jatır ğoy. Biraq şın mäninde ol olay emes. Bwl qaynap-qaynap, şegine jetip, jarılğan mäsele. Halıqtıñ işindegi aşu-ızası osınday düniege alıp keldi... Bwl mäselede biliktiñ bir jaqtı is-äreketke barıp jatqanı körinip twr. Sol sebepti biz täuelsiz komissiya qwrıp, osı mäseleni zerttep, zerdelep, kinälilerdiñ jazalanğanın qadağalauımız kerek», – Dempartiyanıñ Almatıdağı bas uäkili Toqtasın.

Bastamaşıl top aldağı uaqıtta ükimettik komissiyamen qatar täuelsiz sarapşılar men jağdayğa beyjay qaray almaytın belsendi azamattardıñ basın qosıp, ob'ektivti bağa beru üşin qoğamdıq komissiya qwratının mälimdedi.

“The Qazaq Times”