Iyis ışkaş eşterimge – Tıva qızı Monguş Olesyanıñ tamaşa äni. 

Tıva wltı Tıva Respublikasınıñ bayırğı halqı. Ortalıq Aziyanı mekendeydi. Tili türki tilderi tobına jatadı, budda dinin jäne Täñirşildik wstanadı. Tıvalar da bwrın köşpeli mal şaruamen ğana aynalısqan. Jılqı, siır, keybir audandarda tüye men qoy ösiredi. Wlttıq tağamdarı et pen sütten jasaladı. Siır men bwğı sütinen kezinde ayran, qwrt, irimşik dayarlaydı. Negizgi tağamdarı – et. Tıvalardıñ baspanası – kidiseg dep atalatın kiiz üy. Çum dep atalatın baspananı da qoldanğan. Üy jihazı oyulap äşekeylengen ağaş tösek, abdıra, ıdıs-ayaq, oyulı teri torsıqtardan qwraladı. Wlttıq sport öneriniñ işinde eñ köp tarağanı – paluandar küresi. Halıqtıq önerden bwğa-şatra, çergi-şatra, tugul-şatra sekildi esepke negizdelgen, Tıvalardıñ muzıka öneriniñ negizin är aluan twrmıs-salt jırları, lirik. änder, küldirgi çastuşkalar, kömeymen aytılatın sığıt, qarğıra, hormey sekildi halıq änderi, sonday-aq epikalıq sarındağı jırlar, aspapta orındalatın sazdarı bar. Keñ tarağan muzıka aspaptarı şekti-ısqıştı – dopşuluur, bızançı, igil; ilip tartatın aspaptar – çadağan, şanzı, şeler-homus, kuluzun-homus, demir homus; ürlemeli aspaptar – murgu men şoor. Lamalar men baqsılardıñ ürlemeli sazdı aspaptarına buree, buşkuur, tun jatadı. Soqpalı aspaptarı – şan, konça, dşambra, kengirge, dungur. El aralap, öner körsetetin änşi-jırşı, sazgerler wlttıq muzıka mädenietiniñ damuın jalğastırdı.

“The Qazaq Times”