Foto: ForumDaily

Britan gazetiniñ şoluında:

  • "Putintanu" tolıqqandı BAQ jelisi retinde
  • Britaniya EO migranttarı üşin aşıq bolıp qalmaq

 

Putin turalı jeke bağıtqa aynalğan tanımal jeti media-teoriya

Guardian gazeti äygili jurnalist Kit Gessenniñ «putintanu» jaña media-bağıtın tolığıraq taldauğa arnalğan öte aumaqtı, keleke men mısqılğa tolı maqalasın jariyaladı.

«Vladimir Putindi-swmdıq qwbıjıq deudiñ 10 sebebi», «Putin aşuınıñ jasırın derekközi», tağısın tağısı siyaqtı ataulı sansız mälimetter gazet pen sayttarda kün sayın payda boladı  Putin jäne onıñ maqsattarı turalı jaña bağıt - saraptamalar men taldaular öndirisine jinaladı, -  dep tüyindeydi avtor.

Soñğı on kündikte mwnday mätinder öndirisi  bütin jarqın industriyağa aynaldı, şını kerek, bwl materialdar Guardian avtorınıñ oyınşa, işinara, tolıq emes, tipti jalğan aqparatqa negizdelgen. Sätti bağıt «putintanu» ayasında resey prezidentiniñ amerikalıq saylauğa aralasqanı turalı reportajdar jariyalanğan kezde soñğı aylarda damıdı.

Gessen oqırmandarğa putintanuşılardıñ bizge ne jaylı aytıp jatqandarın tüsindirudi şeşti. Ol, avtordıñ oyınşa, tolıq jalğan jäne tolıq dausız emes maqalalardan negizgi jeti teoriyanı belgiledi. Olardıñ barlığı Putin turalı emes, biz jaylı äldeqayda köbirek aytadı, - deydi ol.

Avtor köbine mına mälimetterde öñdeletin negizgi jeti putindik teoriyanı taldaydı: «Putin-danışpan», «Putin-müsäpir», «Putin-MQK agenti», «Putin-qanişer», «Putin-kleptokrat», «Putin insul't aldı» jäne «Putindi Lenin sekildi Vladimir dep ataydı». Putinniñ kinäsine qoyılğan jeti bölimge ärtürli oylar jaza otıra, Gessen putindik teoriyalardıñ negizgi mäselesi olardıñ twraqsızdığında, dälelder jii ösekpen aralasqan, al boljamdar aksiomalarğa berilgen.

Bwl özindik twraqsızdıq, avtordıñ oyınşa, «Putin-qanişer» teoriyasında «twjırımdamalıq aq daqtar» tolığıraq körinedi. Maqalada «Bizdiñ Reseydegi qolımızda barı» - bwl qalıptaspağan memleket emes, mwnda ükimette bilik joq, tolıq biligi bar totalitarlıq memleket emes, ekeuiniñ  arasındağı memleket» delinedi maqalada. Putin adam öltiruge bwyrıq bermeydi, biraq bolıp jatır. Putin Qırımdı aluğa bwyrıq berdi, biraq şığıs Ukrainağa basıp kiruge bwyrıq bermegen siyaqtı. Biraq Putin mwnıñ bärine jauap bermese, «putintanudıñ» mäni nede? Bwl jaylı «putintanu» jasıradı.

Bwl oydıñ avtorı  kommunizmniñ ayağı Reseydiñ öziniñ bastı mindeti – Europanı twraqsızdandırudan bas tartqanı emes, al Putin Lenin siyaqtı Vladimir Il'iç dep kezdeysoq atalmaydı dep oqırmandarğa eskertedi. Ol maqala soñında dwrıstaldı, biraq sarapşı retinde Putinniñ esimin de bilmeytin, biraq onıñ esimine tolıq teoriya qwrğan avtordıñ qatısuı – «putintanudıñ» joğarı därejesi nemese onıñ tübi dep belgileydi Gessen.

Bwl «putintanudıñ» köp böliginiñ eşqaşan Putin turalı bolmağandığınıñ belgisi. «Ärine, bwl esuas-närkesti (Tramp) biz özimiz tañday almaymız, ärine, onı bizge äldekim küşpen baylap qoydı», -dep tüyindeydi avtor.

 

«Breksit» şığıseuropalıq kelimsek jwmıskerlerdi aynalıp ötedi 

 «Britaniya EO migranttarı üşin aşıq bolıp qalmaq»,-  taqırıbında Times seysenbide jasalğan«breksit» isteri boyınşa ministr ötinişine tüsinik beretin maqalasın jariyalaydı.

Britandıqtar birneşe jıldar köleminde eldegi barlıq jwmıs orındarın tolıqtıruğa qauqarsız deydi Devid Devis.

Tallindegi issaparı kezindegi söz söyleuinde britandıq ministr  ükimetke auıl şaruaşılığı men äleumettik qamtu salasında tömen mamandanğan jwmısşılar üşin eldiñ esigin aşıq wstau kerektigin moyındadı.

Onıñ saparınan soñ resmi ükimettik mälimdemege engizilmegen Devistiñ ötinişi eldegi jıl sayınğı köşi-qondı jüzden ondağan mıñ adamğa qısqartu maqsatın qoyğan  prem'er-ministr Tereza Meydiñ tapsırmasınıñ jüzege asırıluın qiındatadı dep sanaydı gazet wjımı.

«Britandıq azamattar qonaqjay men meyramhana,  äleumettik qamtu sektorın, auıl şaruaşılığı salasındağı bos orındardı toltırğanşa qanşama jıldar ötedi»,- dedi ol. Eldegi köşi-qon turalı şeşimder endi Bryussel'de emes, Londonda qabıldanatındıqtan, Britaniya esigi birden jabıladı dep oylamañızdar! Joq, jağday özgermeydi.

«Bizdiñ ekonomika sätti jürip keledi»,- dep jalğastırdı ministr,-sebebi Britaniyağa köptegen aqıldı, darındı adamdar keledi.

Bwl ötinişter köptegen konservatorlarğa wnamadı jäne ötkir sınğa tap boldı deydi gazet.

Ien Dankan Smit Devid Kameron ükimetindegi eñbek isteri boyınşa bwrınğı ministr, eldegi migranttar sanın azaytu Devid Devis aytqandağıdan da erte uaqıtta ükimettiñ qolınan keledi dep senedi. «Bwl äldeqayda erte bolatınına kämil senemin» deydi ol.

Al Aaron Benks, millioner, Britaniyanıñ täuelsiz partiyasınıñ bastı donorlarınıñ biri jäne eldiñ EO-tan şığu boyınşa kompaniya qozğauşısı Devistiñ ötinişin äbden tañğalarlıq dep atadı.

EO-ğı migranttar jwmıs isteytin keybir jwmıs orındarı  ağa wrpaqpen toltırıluı mümkin. «Kofehanada 55 jasta da jwmıs isteuge boladı» dedi ükimet basşısınıñ ökili. Sonımen qatar ükimet keybir salalarda, äsirese, auıl şaruaşılığında ärqaşan migranttar uaqıtşa jwmısşılar esebinde paydalanıldı jäne ondağı jağdaydıñ özgerui ekitalay deydi.

Büginde funt sterling bağamınıñ tömendeui, jwmıssızdıqtıñ tömen deñgeyi jäne şığıs europalıqtardıñ elden şettetilui jwmısşılardı jaldaudı qiındata tüsti.

Jazğı kezeñde Britaniyağa kökönister men jemister önimin jinau üşin 75 mıñ mausımdıq jwmısşı kerek. Olardıñ basım böligi Bolgariya, Rumıniya, Pol'şadan keledi. 2021 jılğa deyin bwl körsetkiş 95 mıñğa jetedi dep kütiledi.

Fariza Mwqanova

"The Qazaq Times"