9 mamır bwrınğı Keñes odağı qwramında bolğan elderde «Jeñis küni» dep atalıp, mereke retinde ötkizilip keledi. Degenmen, Keñes odağı tarih jülgesinen alıstağan sayın, onıñ qwramında bolğan elderde bwl künge degen közqaras ta birdey bolmay bara jatuı - zañdılıq. Soğıstıñ soñğı jeñisi, zwlmat qırğınnıñ tolastağan küni retinde eske alğanımen, bwrınğı qızıl imperiya ideologiyasınıñ da köleñkesi qalmay kele jatqanı jasırın emes. BBC bwrınğı Keñes odağı qwramındağı elderdiñ 9 mamırdı qalay ötkizgenin şolıp şıqtı.
Reseyde
«Jeñis küni» Keñes odağınıñ zañdı mwrageri sanalatın Reseyde dästürli türde äskeri şeruler, merekelik saltanattı şaralarmen ötti. Biıl Mäskeudegi paradqa, «Mäñgilik polktan» tıs 13 mıñ adam qatısqan. Jeñistiñ 73 jıldığına oray ötken paradta Qızıl alañmen Resey armiyasını jaña äskeri tehnikaları jürip ötti, jalpı 159 äskeri tehnika qatısqan. Mäskeudegi paradtıñ biılğı bastı özgeşeligi osı boldı.
Reseydegi «jeñis küniniñ» tağı bir erekşeligi, Vladimir Putinniñ resmi türde törtinşi ret prezidenttik qızmetin bastauına twspa-tws keldi. Putin Qızıl alañdağı sözinde jeñistiñ mañızın ayta kelip: «Bügingi tañda Europanı, älemdi qwldıqtan, qırğınnan, faşizm tozağınan qwtqarğan eldiñ erligin joqqa şığaruğa, soğıstıñ mazmwnın bwrmalauğa, şınayı qaharmandardı bürkemelep, tarihtı özi qayıra jazıp, jalğan tarih jasauğa ärekettenip jür. Biz bwğan eşqaşan jol bermeymiz!»,– dedi.
Äleumettik jelilerde Putinnıñ bwl sözderi qızu talqığa da mwrındıq boldı. Arasında: «Putin jeñisti özi menşiktep aldı, tarihtı bwrmaladı» degen pikirler de bar. Qızıl alañdağı paradtı şetelden kelgen az ğana joğarı lauazımdılardıñ biri bolıp Izrail' prem'er-ministri Men'yamin Netan'yahu tamaşaladı.
Ukrainada
Şın mänisinde, bwl jeñistiñ mänine, Ekinşi düniejüzilik soğıs turalı da elderdiñ tüsinigi ärtürli. Ukrainada «jeñis künine» baylanıstı şeruler türli kedergilerge wşıradı. Wltşıl toptar el işinde jeñis küniniñ belgilerin köterip jüruge, onı mereke retinde atap ötip jatqandarğa qarsı şıqtı. Sonımen birge, 9-mamırda koncerttik bağdarlamalar taratqan telearnalarğa da narazılıq örşidi.
Latviyada
Latviyada dağdılı türde «Jeñis künimen» qatar «Europa küni» atalıp ötti. Bwl elde de osı künge degen közqaras birkelki emes. Sondıqtan da ortalıq qalası Rigada merekelik te, protesttik te şaralar ötkizildi. Latviyada Ekinşi düniejüzilik soğıstıñ jeñisi resmi türde 8-mamırğa belgilengen. Al, 9-mamır Europa küni retinde toylanadı.
Belarus' elinde
Belarus' prezidenti Aleksandr Lukaşenko Reseyden tartıp, Qazaqstan, Äzerbayjan, Qırğızstan prezidentterine merekelik qwttıqtau hatın joldadı. Alayda Belarus' ortalıq qalası Minskte «mäñgilik polk» şeruine tıyım salındı.
«Mäñgilik polk» şeruine bıltırdan bastap Özbekstan men Täjikstan elderi de tıyım salğan
Bwdan tıs Keñes qwramında soğısqa qatısqan elderde bwl datağa ortaq şaralar köp. Qwrbandar eskertkişine gül qoyu, soğıs ardagerlerine merekelik tartu-taralğı wsınu, şeruler ötkizu tağı basqa şaralar.
Qazaqstanda
Elimizde bärimiz biletindey «mäñgilik polk» şerui dabıralı ötti. Jer-jerde merekelik şaralar wyımdastırıldı. Qwrban bolğan ata-babalar eske alındı. Sarı jolaqtı lenta men kök lenta arasında talas-tartıs ta boldı. Degenmen, zwlmat soğıstıñ şın kespiri bügingi jwrtqa jıl ötken sayın anıq bilinip, şartsız ölimge aydap salğan soğıs qılmıstılarınıñ bet perdesi de aşılıp kele jatqanday.