Turisterdiñ sanınıñ artuı älemniñ jaratılısı körkem aymaqtarın büldirude. Foto: Turprom.

Jaqında Tayland pen Filippin elderi közdiñ jauın alğan tabiği jaratılıstıq swlulığımen älemge tanımal bolğan eki aymaqqa turisterdiñ baruın şektedi. Tayland ükimetiniñ bwl turalı mälimdemesinde, kün sayın ağılıp kelip jatqan san mıñdağan sayahatşılardan Maya Beydiñ ekologiyasına auır ziyan kelgendikten bwl turistik aymaqtı uaqıtşa japqanı aytılğan. Esteriñizde bolsa bwl aymaq 2000 jılı tüsirilgen, bas rölde Leonardo Di Kaprio oynağan «The Beach» attı körkem fil'mnen keyin älemge tanımal bolğan edi. Al Filippin ükimeti: «Borakay aralı adamğa tolğan «kir kölşikke» aynaldı», – dep birneşe ayğa japqan.

Älemde turisterdiñ tabanında tozğan körkem orındar tek Maya Bey men Borakay aralı ğana emes. Europanıñ maqtanışı Veneciya men Dubrovnik qalaları da milliondap kelgen sayahatşılardan qajığanın habarladı.

2017 jılı Barselona äkimşiligi licenziyasız internet arqılı öz bölmelerin turisterge jalğa bergen twrğındarğa qarsı şara qoldandı. Sebebi, qala twrğındarı päterlerin qımbat bağada şeteldik turisterge berip, qalanıñ jergilikti twrğındarına päter jalğa alu asa qımbatqa tüsetin bolğan. Älemniñ keybir tanımal sayahat orındarı tınbay ağılğan turisterdi azaytu maqsatında ädeyi bağanı qımbattatıp jibergen. BBC habarında turisterden şarşağan bes aymaqtı atap körsetti.

Mayya Bey. Foto: Turprom.

1 Tayland Mayya Beyi turisterdi qarsı almaytın boldı.

Taza suı, äppaq qwmı jäne köz jauın alğan jaratılısımen älemge tanılğan Mayya Beyge är küni 5 mıñ turist baradı. Orta qorğau tarauları aymaqtıñ teñiz marjandarınıñ (korall) 77 payızı bülingenin, onıñ negizgi sebebi turisterden qalğan jaraqsız zattardan ekeni alğa tarttı. Tayland ükimeti  mausım men qırküyek arasında bwl aymaqtı japtı. Biraq, bwl şara mäseleni şeşe almaytının anıq.

Taylandtıñ orta qorğau mamandarı bwdan bwrın da bülingen araldardı üş jılğa deyin jauap tastağanın, osı merzimde teñiz marjandarınıñ qalpına kele bastağanın aytadı. Demek, älemge tanımal Mayya Beydi saqtap qalu üşin wzaq uaqıtqa jauıp tastau kerek. Ol turisterge aşılğan künniñ özinde är küni 2000 sayahatşıdan artıq qabıldamaytın boladı. Biraq jergilikti bilik bwl erejeni atqarudıñ qiınğa soğatının aytadı.

Çinkve-Terre qalası Foto: GETTY IMAGES

2 Italiya: Çinkve-Terre qalası jaña tehnologiyağa bet bwrdı

Aluan tüske boyalğan ejelgi qala Çinkve-Terre qalası jılına 5 mln sayahatşını qabıldaydı. Topırlağan turisterden jartastağı qalanıñ baspaldaqtarı tozıp, turister men twrğındardıñ ömirine qauip töndiruge aynalğan. Jartasqa ornatılğan basbaldaq ağaştar bir uaqıtta jüzdegen adamdı kötere almaydı. Sondıqtan Çinkve-Terre qalası baspaldaqtardağı adam sanın körsetip smartfonğa arnalğan arnayı qwrılğı tarattı. Ol turisterge adam az jürgen baspaldaq arqılı qalanı aralauına bağdar bere aladı. Bwğan qosa qala twrğındarı turisterdiñ sanın qısqartudı talap etude. Aldağı uaqıtta atalğan programma arqılı kezekke twruğa boladı.

Perudegi köne qorğan. Foto: GETTY IMAGES

3 Peru: Maçu-Pikçudağı jaña jüye

Perudegi Maçu-Pikçu qorğanı da älem sayahatşıların özine tartadı. Biraq, bwl qorğanğa jetu üşin biraz eñbektenuge tura keledi. Tau şıñına salınğan qorğanğa baru üşin «Inka jolı» arqılı Andean jaylauın basıp, talay taudan asıp jürip jetedi. Alayda, ağılğan turister arasında jolsızdan jol tauıp, tılsım qorğannıñ basqa qırınan suretke tüsirgisi keletin «jankeştiler» jasıl taulardı ayğız-ayğız jolğa aynaldırğan. Oğan qosa tarihi mañızğa ie bwl aymaq  jaraqsız zattarğa tolıp ketken. Peru biliginiñ şekteulerine qaramastan Maçu-Pikçuğa baratın turister sanı 2500 adamnan kemimey twr.

Çeju aralı. Foto: SHUTTERSTOCK

4 Oñtüstik Koreya: Çeju aralı

2017 jılı Seuil men Çeju aralı ortasında 65 mıñ ret wşaq qatınap, är küni 180 wşaqqa tura kelgen. Jılına 15 mln turist Çeju aralına sayahat jasağan. Bwl 2 mıñ şarşı şaqırım aumaqtağı aral üşin tım auır jağday. Mwnşa köp sayahatşını Çeju aralında mıñdağan jıl bwrın atılğan janar tau qaldıqtarı men tabiği körinisi qızıqtıradı.

Degenmen, Oñtüstik Koreya ükimeti turisterdiñ sanın qısqartuğa tırısqan joq. Kerisinşe aralğa tağı bir äuejay saludı josparlauda. Tipti, 2035 jılğa deyin aralğa keluşiler sanın 45 mln adamğa jetkizuge tırısıp otır.

Çeju aralına Qıtaydan baratın turister sanı köp bolğan. Biraq, Oñtüstik Koreya AQŞ-tıñ «Sad» zımıran qorğanıs jüyesin ornatqannan keyin, Beyjiñ tarabı bwğan narazılıq bildirip, öz turistterine şekteu qoydı. Tek soñğı kezde ğana Oñtüstik Koreyağa turlar qaytara satuğa rwqsat berdi.

Kolumbiya maqtanışı Kan'o-Kristales. Foto: ALAMY.

5 Kolumbiya: Kan'o-Kristales

Kolumbiya maqtanışı Kan'o-Kristaleske barğandar özge ğalamşarğa barğanday küyde boladı. Aymaqtağı aluan tüsti ösimdikterden dariya suları türli reñge boyalğanday körinedi. Jergilikti twrğındar bwl aymaqtı «swyıq kün jelisi» dep atasadı. Bwğan deyin Kan'o-Kristales köterilisşi qarulı küşterdiñ baqılauında bolıp kelgen. Şeteldik jäne jergilikti turister aymaqqa jaqınday almağan. 2016 jılı Kolumbiya ükimeti men köterilisşi toptar arasındağı kelisimnen keyin bwl aymaq älem sayahatşılarınıñ süyikti mekenine aynaldı.

Ärine, Kan'-Kristaleske aldınğı atalğan turistik aymaqtardağıday milliondap turister kele bermeydi. 2016 jılı şamamen 16 mıñ turist barğan eken. Biraq, aymaqtıñ ekologiyası tım näzik jaratılıs bolğandıqtan turister sanın qısqartu turalı şaralar qabıldanuda. Kan'o-Kristales aldınğı aytılğan turistik orındardıñ tağdırınan sabaq alıp, aldın ala äreket jasauda. Onda birqatar erejeler jasaldı, aytalıq bwl aymaqqa plastik zattar alıp kiru barınşa şekteledi. Künge jäne qwrt-qwmırısqağa qarsı kremder qoldanıp suğa tüsuge bolmaydı. Key öñirlerinde suğa tüsuge tolığımen şekteu qoyılğan. Bwdan tıs, temeki şeguge jäne balıqtarğa jem beruge tıyım salınğan. Bwl aymaqqa kelgen turister mindetti türde tüsindiru sabaqtarına qatısuı kerek, sodan keyin ğana bilet satıp ala aladı.

“The Qazaq Times”