Amerikalıq demokratiya Orta Şığısqa kelse nege jan alğışqa aynaladı?

Ötken ğasırdıñ soñınan beri, dälirek aytsaq, Keñes odağı qwlap, Amerika Qwrama Ştatımen jüzbe-jüz qarsı keletin twtas rejimge bağınğan el qalmağan twsta AQŞ Resey, Qıtay jäne islam älemin aynaldıra qorşağan «demokratiya egu» operaciyasın bastap ketti. Azamattardıñ teñ qwqıqtılığı, azamattıq qoğam, asqaq demokratiya, adamdıq qwqıq... Bwlardıñ bäri Qwrama Ştatta öz ülgisinde jetilgen. Degenmen, osı bir mwntazday süykimdi wğımdar Amerikanıñ qolımen Orta-Şığısqa äkelingende «jan alğış qwbıjıqqa», mädeniet qalıptarın qiratıp, ornıqqan jüyelerdi qwlatuşığa aynalğanı qalay?!

AQŞ demokratiyası köbirek «egilgen» topıraqtar Auğanstan, Irak, Süriya jäne Afrikadan Somali boldı. Bwlardağı «demokratiya egu» nauqanı är aluan sıltaularmen jüzege asırıldı. Saddam rejiminde yadrolıq qaru bar degen jeleumen AQŞ armiyası Irakqa kirdi. Irak bülindi. Saddam tağınan qwlatıldı. Ölim jazasına kesildi. Boları bolıp, boyauı siñgennen keyin ğana AQŞ Saddam ükimetiniñ yadrolıq qaruın bılay qoyğanda, himiyalıq qaruınıñ da joq ekenin moyındadı.

Kaddafi Liviyanı bir auızdan soñına ilestirip kelgen. Demokratiya sözinen bwrın liviyalıqtar men qazirgi «demokratiyağa jetken» liviyalıqtar arasında jermen köktey ayırmaşılıqtar bar. Nege?

Auğanstanda, Somalide, Irakta, Süriyada bolsın bärinde de bir körinis – eñ bastısı jazıqsız jandar zardap şegude. Qazirge deyin osı atalğan elderdegi, aş-jalañaş jetim qalğan balalardı aytpağan künniñ özinde, şamamen 5 mln jazıqsız halıq qırılğan. Türkiya men Iran jäne Resey jaq Süriyadağı YPG qarulı toptarın, AQŞ qoldauındağı terrorlıq wyım dep qarap keledi. Bwl wyım negizinen kürdterden qwram tapqan. Olar kürdterdiñ täuelsizdigi üşin küresu degen jeleumen Süriyadağı millionnan asa kürd twrğınnıñ 700 mıñnan asa adamın küştep köşirgen. Bwlardıñ köbi Süriyanıñ şığısı, soltüstik-şığısı jäne Türkiya jerlerine aparılğan.

Türkiya aqparat qwraldarı qazir kürdterge birden bir beybit pana berip, qamqorlıq jasağan Türkiya ğana dep körsetedi. Olay aytuınıñ da jöni bar. Türkiya aqparat qwraldarı körsetken mälimetterge qarağanda Türkiyadan pana swray barğan kürdterdiñ sanı 500 mıñnan asqan. Al, qazir Iraktıñ soltüstigindegi täuelsizdik swrap otırğan Kürd Avtonomiyasına bwlardıñ 70 mıñday adamı qonıs audarğan. Kürdter oğan deyin özderiniñ mıñdağan jıldar mekendegen jerinde azamattıq märtebesi berilmey, Süriya biligi jağınan bosqındar qatarında tanılıp kelgen.

Qazir kürdterge sırttay swrauşı bolıp otırğan - «küni batpas» Amerika Qwrama Ştatı. Alayda, Tramptıñ jaña köşi-qon zañında şekteuge wşırağan elderdiñ bärinde kürd bosqındarı tolıp jür. Bir närse anıq, demokratiyanıñ eşbir jazığı joq. Osı qatelikter üşin de demokratiya wğımı qaralanıp qalmaydı. Biraq, demokratiya betperdesin kigen bir küş, Orta Şığıs pen Tayau Şığısta öz müddesiniñ soyılın köterip jür. Eger şınımen adamdıq qwqıq bar boladı eken, demokratiyanı halıqtardıñ öz jolımen izdep tabu qwqığı da bar. Küştep tañu nemese sonıñ jeleuinde jasalğan barlıq qatelik adamzat sanasınan demokratiyanı küñgirt etedi.

“The Qazaq Times”