سالليۆان مەن ياڭ جيەشى كەزدەستى. فوتو: China Daily

ۋكراينادا سوعىس باستالعاننان بەرى قىتايدىڭ پوزيتسياسىنىڭ قانداي بولاتىنى ناتو مەن اقش ءۇشىن اسا ماڭىزدى بولىپ كەلگەن. ريمدە وتكەن العاشقى جوعارى دەڭگەيدەگى كەزدەسۋدەن كەيىن اقش قىتاي ۇستانىمىن انىقتاۋعا مۇمكىندىك الدى.

اقش پرەزيدەنتىنىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك جونىندەگى كەڭەسشىسى جەيك سالليۆان مەن قكپ وك ساياسي بيۋروسىنىڭ مۇشەسى، قكپ وك سىرتقى ساياسات باسقارماسىنىڭ باسشىسى ياڭ جيەچى ريم ۇستەلىندە 7 ساعاتقا سوزىلعان جوعارى دەڭگەيدەگى كەزدەسۋ وتكىزدى. ريمدەگى وسى كەلىسسوزدىڭ ناتيجەسى تۋرالى ءالى دە تالاستى پىكىرلەر ءبىر ارناعا ءتۇسىپ بولعان جوق.

قىتاي جوعارى لاۋازىمدىسى ريمدەگى كەزدەسۋدە رەسەي-ۋكراينا ماسەلەسىندە بەيتاراپ ۇستانىمدا ەكەنىن، داعدارىستى كەلىسسوز ارقىلى شەشۋگە مۇددەلى ەكەنىن قانشالىقتى دالەلدەۋگە تىرىسقانىمەن، كەزدەسۋدەن كەيىن سالليۆان باستاعان اقش دەلەگاتسياسى قىتاي رەسەيگە كومەكتەسۋگە بەل بايلاعانىن انىقتادى.

اعىلشىننىڭ The Guardian باسىلىمى امەريكالىق لاۋازىمدىلاردىڭ سوزىنە سىلتەمە جاساي وتىرىپ، اقش دەلەگاتسياسى ريمدەگى كەزدەسۋدەن كەلىسىم كۇتىپ بارماعانىن، تەك بۇل كەزدەسۋ ارقىلى اقش-تىڭ ۇستانىمدارى مەن پىكىرىن بەيجىڭگە جەتكىزۋدى ماقسات ەتكەنىن جازدى. كەزدەسۋگە قاتىسقان اقش شەنەۋنىگى اتالعان باسىلىمعا بەرگەن پىكىرىندە كەلىسسوزدىڭ جوعارى قارقىندا بولعانىن، ونىڭ ۇستىنە ناقتى ءبىر ناتيجەنى كوزدەۋدەن كورى اقش پەن قىتاي ورتاسىندا اشىق پىكىر الماسۋعا قۇرىلعانىن ايتقان.

باتىستىڭ قازىرگى كۇش سالىپ جاتقانى مۇمكىندىگىنشە ەڭ ۇلكەن انتيرەسەيلىك  كواليتسياسىن قالىپتاستىرۋ. وسى ماقساتتا كوپتەگەن ەلدەردى رەسەيگە كومەك كورسەتپەۋگە شاقىرىپ جاتىر. رەسەيدىڭ قىتايدان كومەك سۇراپ جاتقانى تۋرالى حابارلار تاراسىمەن، اقش بىردەن ەسكەرتۋ جاساپ، بۇنداي قادام قىتاي ءۇشىن اۋىر زارداپ اكەلەتىنىن ەسكەرتكەن. دەگەنمەن، بۇعان دا قاراماستان بەيجىڭ ۇستانىمىن قايتا قاراۋعا بەكىنگەن بولسا، بۇل جاھاندىق سوعىس قاۋپى ارتتى دەگەنلى بىلدىرەدى.

رەسەي قىتايدان اسكەري ماقساتتاعى ۇشقىشسىز ۇشۋ قۇرىلعىلارىن، ءتۇرلى وق-دارىلەردى جانە اسكەري جابىدىقتاۋدى سۇراپ جاتىر. CNN ارناسىنىڭ حابارىندا رەسەيدىڭ سۇرانىستارى اراسىندا اسكەرلەردى ازىق-تۇلىكپەن قامتاماسىز ەتۋدە بار. بۇعان قاراپ سوعىس رەسەي كۇتكەننەن الدە قايدا ۇزاققا ءارى قيىنعا سوققانىن كورسەتەدى. باتىس سانكتسيالارىنان كەيىن رەسەيدىڭ ەكونوميكالىق جاعدايى اۋىر جاعدايدا قالدى، بۇنداي جاعدايدا رەسەي ەكونوميكالىق جانە قارجىلىق قولداۋعا مەيلىنشە ءزارۋ. ۋكرايناعا باسىپ كىرگەننەن كەيىن قۇنى 640 ملرد دوللارلىق قۇنعا يە التىن-ۆاديۋتا قورى بۇعاتتالىپ، ىشكى-سىرتقى قارىزدارىن وتەۋدە دە ۇلكەن قيىنشىلىققا ۇشىرادى. دەگەنمەن، يۋانمەن ساقتالعان رەزەرۆتەرى ارقىلى قىتايدىڭ كومەكتەسۋگە مۇمكىندىگى بار.

اقش قىتايدىڭ رەسەيگە قولداۋ كورسەتۋ تۋرالى نيەتىنەن قايتارۋعا تىرىسىپ كورگەنىمەن، بۇدان ەش ناتيجە شىقپايتىنىن ءبىلدى. سەبەبى، باتىسپەن قارسىلاسۋ جاعدايىندا بەيجىڭ مەن ماسكەۋ ءبىر-بىرىنە جاقىنداي ءتۇستى. ەندى اقش ءۇشىن ەۋروپانى قىتايمەن ساۋدا جانە وزگە قارىم-قاتىناستارىن قايتا قاراۋعا كوندىرۋ قالعانداي.

The Qazaq Times