ترامپ: مەنىڭ جۇمىسىم الەمدى قورعاۋ ەمەس، امەريكانى قورعاۋ!

بۇگىن تاڭەرتەڭ، 1 ناۋرىز (اقش جەرگىلىكتى ۋاقىتىمەن 28 اقپان كەشتە) اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ كونگرەسىنىڭ مىنبەسىندە ءسوز سويلەدى. بۇل ونىڭ پرەزيدەنتتىككە تاعايىندالعاننان بەرگى العاش رەت كونگرەسس مىنبەسىندە بايانداما جاساۋى. ءبىر ايدان بەرگى ساياساتتاعى داۋ-داماي مەن دۇربەلەڭنەن كەيىن، ول ءوزىنىڭ الداعى ساياسي ۇستانىمىن ناقتىلاۋىنا تۋرا كەلدى. اقش كونگرەسى مەن ءوزى باسقارىپ وتىرعان ۇكىمەتتى الاڭنان ارىلتۋ ءۇشىن دە وعان بۇل مىنبەگە كوتەرىلۋ كەرەك بولدى. بۇل تۋرالى «The New York Times» باسىلىمى حابارلاپ وتىر.

ول نەگىزىنەن الداعى جۇرگىزبەك بولعان ساياساتى تۋرالى ءتورت تاقىرىپقا ءبولىپ باياندادى. سونىڭ العاشقىسى بولىپ حالىقارالىق ساۋدا تاقىرىبىن ءسوز ەتتى. ول: « مەن ەركىن ساۋداعا سەنەمىن، بىراق ول ءادىل ساۋدا بولۋى كەرەك» دەگەننەن وزگە جاڭا كوزقاراس بىلدىرمەدى، كوبىنە ءوزىنىڭ وسىعان دەيىن ايتىپ كەلگەن ۇستانىمدارىن قايتالادى. الايدا، اقش-تىڭ قىتايمەن ساۋدا قارىم-قاتىناسى تۋرالى باتىرا ايتتى. قىتايمەن جانە وزگە بىرنەشە ەلمەن ساۋدا قاتىناسى امەريكا مۇددەسىنە قايشى، ءتىپتى امەريكانىڭ بەدەلىن تۇسىرەدى دەگەن كوزقاراس ءبىلدىردى. ول: «قىتاي 2001 جىلى دۇنيەجۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنا كىردى، سودان بەرى ءبىز 6000 كاسىپورىندى جوعالتتىق دەدى.

ەكىنشى تاقىرىبى ميگرانتتار ماسەلەسى تۋرالى ورىستەدى. ول بۇل تاقىرىپتى: "امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ وڭتۇستىك شەكاراسىندا «ۇلى قورعان» پايدا بولادى" دەگەن سوزبەن باستادى. «اقش ۇكىمەتى قازىر ەسىرىكتەر مەن وزگەدە قىلمىسكەرلەردى قۋىپ شىعۋدا، سول ارقىلى ءبىز ەلىمىزدى لاس ادامداردان تازارتاتىن بولامىز»، – دەدى ترامپ.

ترامپتىڭ سايلاۋ كەزىندە ايتقان ۋادەلەرىنىڭ ىشىندە مەديتسينا سالاسىنداعى رەفورماسى اۋىق-اۋىق، ءار جەردە ءسوز بولىپ كەلەدى. بۇل جولى دا ول بۇل سالاداعى ءوزى جاساعالى وتىرعان  رەفورمالاردى دا ەستەن شىعارمادى. وزىنەن بۇرىنعى بيلىكتىڭ مەديتسينا سالاسىنداعى رەفورماسىن الىپ تاستاپ، ءوز رەفورماسىن ورناتقالى وتىرعان ترامپ: « ءبىز جاڭا مەديكەرلەرگە تىڭ تاڭداۋ قۇقىعىن بەرەمىز. سول ارقىلى مەديتسينالىق قامسىزداندىرۋ وڭايلاسىپ، باعاسى ارزانداي تۇسەدى، دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىن ساپالى دەڭگەيگە كوتەرەمىز»، – دەدى.

ال وداقتار مەن ىنتىماقتاستىق ۇيىمدار تۋرالى سوزىندە ترامپ ناتو-نى بارىنشا قولدايتىنىن ءبىلدىردى. ول ناتو-نى جوعارى باعالاي كەلە: بۇل ءفاشيزمدى جەڭۋ ءۇشىن ەكىنشى دۇنيە سوعىسى مايدانىندا جۇزەگە اسىرىلدى جانە قىرعي-قاباق سوعىسى  كەزىندە كوممۋنيزممەن كۇرەسىپ، كەيىنگى وداقتاردىڭ ىنتىماقتاستىعىنا الىپ كەلگەن ۇيىم دەدى. بىراق ول ناتو ۇيىمى تۋرالى وسىدان بۇرىن ايتقان كوزقاراستارىن راستادى. ايتالىق، ناتو-عا مۇشە ەلدەر وزدەرىنىڭ قارجىلىق مىندەتتەمەلەرىن ءوز موينىنا الۋى كەرەكتىگىن قايتالاي ايتىپ ءوتتى.  سوندا عانا ءادىل ءبولىس جاساۋعا بولاتىنىن ەسكەرتتى. ول ءوزىنىڭ حالىقارالىق ىستەرگە بەلسەنە كىرىسۋگە دايىن ەكەنىن دە ءبىلدىردى. حالىقارالىق قاتىناستاردا ءار ەلدىڭ دامۋ جوسپارلارىنا جانە ءوز ۇستانىمدارىنا قۇرمەت ەتەتىنىن ايتا كەلىپ: «مەنىڭ جۇمىسىم الەمدى قورعاۋ ەمەس. مەنىڭ جۇمىسىم امەريكا قۇراما شتاتتارىن قورعاۋ»، – دەپ امەريكالىقتاردىڭ ەڭ سۇيىكتى سوزىمەن بايانداماسىن اياقتادى.

“The Qazaq Times”