رەسەي ءوزىنىڭ دامىعان سوعىس قۇرالدارىن تاجىكستانعا ورنالاستىردى

تمد ەلدەرىنىڭ سانكت-پەتەربۋرگتە ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك تۋرالى شارت ۇيىمىنا مۇشە ەلدەردىڭ سوڭعى سامميتىنان كەيىن وسىنداي حاباردىڭ تارالۋى ساياسي ورتالاردىڭ نازارىن وزىنە اۋداردى. اۋعانستاننىڭ شەكاراسىنا 200 كم جەردەگى كۋرگونتەپپا ايماعىنداعى رەسەيدىڭ بازاسىنا جاڭا اسكەري قۇرال-جابدىقتاردى ورنالاستىرۋداعى ماقسات ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك تۋرالى شارت ۇيىمىنىڭ گەوگرافيالىق اۋماعىنىڭ وڭتۇستىك شەكارالارىنداعى قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ دەپ جاريالاندى.

تاجىكستان تمد ەلدەرى اراسىنداعى قاۋىپسىزدىك شىنجىرىنىڭ ەڭ ءالسىز جەرى بولىپ تابىلادى.  تاجىكستان قايراتكەرلەرى  وسى بوس كەڭىستىكتى تولتىرىپ، ءوزىنىڭ اسكەري-قورعانىستىق قابىلەتىن نىعايتۋ ءۇشىن ءارتۇرلى ساياساتتاردى قولداندى. رەسەي ارمياسىنىڭ 201-بولىمشەسىنىڭ تاجىكستاندا قالۋ مەرزىمىن 2042 جىلعا دەيىن ۇزارتۋ، ايماقتىق اسكەري جانە قاۋىپسىزدىك بەلسەندىلىكتەرگە قاتىسۋ، قىتايمەن اسكەري ارىپتەستىك جاساۋ وسىنداي تاسىلدەردىڭ ءبىر بولىگى بولىپ تابىلادى. مۇنىمەن قوسا، اۋعانستانداعى تىنىشسىزدىقتىڭ تاجىكستانعا تارالۋىنىڭ الدىن الۋ ءۇشىن وسى ەلمەن قاۋىپسىزدىك سالاسىنداعى ارىپتەستىكتى نىعايتۋ، ۇندىستانمەن اسكەري ارىپتەستىك جاساۋ جانە تاجىكستاننىڭ باتىس ەلدەرىمەن اسكەري-قاۋىپسىزدىك سالاسىندا ارىپتەستىك تۋرالى مەموراندۋمدارعا قول قويۋعا ىڭعاي تانىتۋى – وسىنىڭ بارلىعى دۋشانبە ۇكىمەتىنىڭ ەل ارمياسى مەن حالىقتىق كۇشتەردىڭ  امال-ارەكەتىن نىعايتۋ ءۇشىن قولدانىپ جاتقان تاسىلدەرىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى.

مۇنىڭ بارىنە كەرىسىنشە، قاۋىپسىزدىك، ۇلتتىق مۇددەنى قامتاماسىز ەتۋ جانە ستراتەگيانى ىلگەرىلەتۋ جونىندە ەرەكشە سيپاتتاماسى بار ەلدەر تاجىكستانمەن اسكەري ارىپتەستىك جاساۋعا بەت بۇردى. باسقاشا ايتقاندا، ولاردىڭ  تاجىكستانمەن اسكەري ارىپتەستىككە قۇرال رەتىندە قاراۋى ەشقاشان وسى ورتاازيالىق ەلدىڭ قاۋىپسىزدىك سالاسىنداعى قاجەتتىلىكتەرىنە جاۋاپ بەرگەن ەمەس جانە دۋشانبە ۇكىمەتىن ساياسي، الەۋمەتتىك جانە قاۋىپسىزدىك سالاسىندا تۇراقتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋدە قاۋقارسىز جاعدايدا قالدىرىپ وتىر. ءتىپتى رەسەي ارمياسى 201-بولىمشەسىنىڭ تاجىكستاندا قالۋ مەرزىمى تۋرالى كەلىسىمنىڭ ۇزارتىلعان كۇنىنىڭ ەرتەڭىندە تاجىك قايراتكەرلەرى وسى كەلىسىم اياسىندا تۇراقتى قاۋىپسىزدىك جانە تىنىشسىزدىقتىڭ تۋىنداۋىمەن كۇرەسۋ ءۇشىن تەجەۋىش قابىلەتكە قول جەتكىزدىك دەپ ايتا المادى.

بۇل جاعداي باتىس ەلدەرى مەن اقش ءۇشىن ورتا ازيا ەلدەرىنە اسكەري جانە قاۋىپسىزدىك سالاسىندا ىقپال ەتۋ جولىن ىزدەۋگە قولايلى جاعداي تۋدىردى. وسى رەتتە تاجىكستان رەسپۋبليكاسى باتىس ەلدەرى كوزدەگەن ەلدەردىڭ قاتارىنا ەندى. قىتاي دا وسى ەرەجەدەن تىسقارى ەمەس. بەيجىڭ مەن دۋشانبەنىڭ ارىپتەستىكتەرىنە قاتىستى رەسەي تاراپىنان اسا الاڭداۋشىلىق بايقالماسا دا، ەشقاشان ماسكەۋ وسىنداي ارىپتەستىككە تولىق كوزجۇمبايلىقپەن قاراعان ەمەس. قىتايدىڭ تاجىكستان پەن اۋعانستاننىڭ شەكارالارىندا اسكەري بولىمشەلەر ورنالاستىرۋى جانە رەسەيدىڭ كەيبىر جوعارى لاۋازىمدى اسكەري قايراتكەرلەرىنىڭ بۇل ارىپتەستىككە قاتىستى ماسكەۋدىڭ الاڭداۋىنا ەش سەبەپ جوق دەگەن سوزدەرى ماسكەۋدىڭ باسقا ەلدەردىڭ تمد قوعامىنىڭ ساياسي-گەوگرافيالىق اۋماعىندا اسكەري ىقپالىنىڭ ارتۋىنان الاڭدايتىنىن جاسىرۋعا تىرىسىپ جاتقانىن كورسەتەدى.

قىتايدىڭ تاجىكستان پەن اۋعانستاننىڭ شەكارالارىندا اسكەري بولىمشەلەر ورنالاستىرعانىنان  ءۇش ايدان از ۋاقىت وتسە دە، بۇگىندە رەسەي تاجىكستاندا اۋعانستاننىڭ شەكاراسىنا 200 كم جەردە جاڭا اسكەري قۇرال-جابدىقتاردى ورنالاستىرۋدى كۇن تارتىبىنە قويىپ وتىر. باقىلاۋشىلاردىڭ پايىمداۋىنشا، ماسكەۋدىڭ بۇل شاراسى رەسەيدىڭ تاجىكستاننىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن العان مىندەتتەمەسىن ورىنداۋ جولىنداعى قادام جانە ورتا ازيا ايماعىنداعى اسكەري-قاۋىپسىزدىك قاتىناستارىندا باسقا باتىس جانە ايماقتىق ەلدەردىڭ اسكەري قۇزىرىن مينيمالدى دەڭگەيگە جەتكىزۋ ءۇشىن جاسالعان شارا بولا الادى.  مۇنىمەن قوسا، ازيانىڭ وڭتۇستىگىندەگى ەلدەرمەن  اسكەري-قاۋىپسىزدىك سالاسىنداعى ارىپتەستىگىن نىعايتۋعا جاعداي جاساۋ رەسەيدىڭ تاجىكستاندا جاڭا اسكەري قۇرال-جابدىقتار ورنالاستىرۋداعى ماقساتتارىنىڭ ءبىر بولىگىن قۇرايتىن سىڭايلى.

«The Qazaq Times»