G20 ءسامميتى: ترامپ جيىننىڭ سوڭىنا دەيىن قاتىسقان جوق

دەمالىس كۇندەرى «ۇلكەن جيىرمالىق» (G20) ەلدەرىنىڭ ونلاين فورماتتاعى ءسامميتى ساۋد ارابياسىنىڭ توراعالىعىمەن ءوتتى. قاتىسۋشى مەملەكەتتەردىڭ باسشىلارى الەمدى ابىگەرگە سالعان پاندەميا سالدارىن تالقىلادى.

جيىندا كوروناۆيرۋسقا قارسى ۆاكتسينالار، ءدارى-دارمەك پەن تەستىلەردى الەم ەلدەرىنە تاراتۋ ماسەلەسى قاراستىرىلدى. سامميتتەجيى قوزعالعان تاقىرىپ – «ادامزاتتىڭ ورتاق يگىلىگى» ۇعىمىن پراكتيكالىق شىندىققا اينالدىرۋ. دەگەنمەن «ۇلكەن جيىرمالىق» ەلدەرى كوروناۆيرۋس توڭىرەگىندەگى احۋال داعدارىستى ارتتىرۋى مۇمكىن دەيدى.

جيىنعا اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ تا قاتىستى. بىراق رەسمي باق وكىلدەرىنىڭ حابارلاۋنىشا، ترامپ جيىندا تەك 2 ساعات قانا وتىرىپ، كەيىن گولف ويناۋعا كەتىپ قالعان. سەبەبى «كوروناۆيرۋس جونىندە ماسەلەدە ورتاق ماقسات بولعانمەن، مەملەكەتتەر اراسىندا جەكە مۇددە ءۇشىن كەلىسپەۋشىلىكتەر توقتامايدى».

بۇعان دەيىن ۋاشينگتون دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنان شىعاتىنىن جاريالاعان ەدى. ول كەلەسى جىلدىڭ شىلدەسىنە جوسپارلانعان. اق ءۇي باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، ۇيىم كوروناۆيرۋس قاۋپى جايلى تىم كەش حابار بەرگەن. ول قىتايدىڭ ىقپالىنا ۇشىراعان.

سامميتتتە مالىمدەمە جاساعان فرانتسيا پرەزيدەنتى ەممانۋەل ماكرون: «ءبىز تاعى ءبىر كۇرەسكە دايىن بولۋىمىز كەرەك. ۆيرۋسقا قارسى ۆاكتسينا نارىققا شىعارىلعان كەزدە ولار بارىنە قولجەتىمدى بولا ما؟ ونى تەك بايلار عانا يەمدەنىپ، كەدەيلەر قۇر قول قالىپ قويماي ما؟ حالىقارالىق ۇيلەستىرۋ جۇمىستارى ىنتىماقتاستىققا نەگىزدەلگەن بە الدە تەك قارجىلىق مۇددە مەن ۇلتتىق ەگويزم العا باسا ما؟»، – دەيدى.

ال ساۋد ارابياسىنىڭ كورولى سالمان يبن ابدۋل-ازيز ءال-ساۋد: «پاندەميا داعدارىستاردى جەڭۋدىڭ ەڭ وڭتايلى جولى حالىقارالىق ىنتىماقتاستىق ەكەنىن كورسەتتى. ءبىز ەڭ وسال تۇستارعا نازار اۋدارۋىمىز كەرەك. الەمنىڭ بارلىق ەلىنە قولداۋ كورسەتۋىمىز قاجەت»، – دەپ مالىمدەدى.

گەرمانيا كانتسلەرى انگەلا مەركەلدىڭ ويىنشا، كوروناۆيرۋسقا قارسى ۆاكتسينالار پاندەميا زاردابى اۋىر بولعان ءۇشىنشى الەم ەلدەرىنىڭ ەكونوميكاسىنا اۋىر سوققى بولادى. قازىر سىناقتىڭ ءۇشىنشى فازاسىنان دا ءساتتى وتكەن ۆاكتسينالار ەۋروپا مەن امەريكانىكى. ال قىتاي مەن رەسەي وندىرگەن ەكپەلەرگە كۇدىك جوعارى.

سىناقتان ءساتتى ءوتىپ، كوروناۆيرۋستى ەمدەۋدە 90%-دان ارتىق دالدىك كورسەتكەن ۆاكتسينالار قاتارىندا Pfizer, BioNTech فارماتسەۆتيكالىق كومپانياسى جاساعان ەكپە جانە امەريكالىق مoderna ەكپەسى بار. تيىمدىلىگى جوعارى ەكپە انىقتالعان كۇن «ادامزات پەن عىلىم ءۇشىن ۇلى كۇن» دەپ باعالاندى.

امەريكالىق Pfizer جانە ونىڭ گەرمانيالىق سەرىكتەسى BioNTech كومپانياسى بىرلەسىپ ازىرلەگەن ۆاكتسينانىڭ تيىمدىلىگى كلينيكالىق سىناقتا 90%-دان ارتىق وڭ ناتيجە كورسەتكەن. عىلىمي زەرتتەۋ جۇمىسىنا الەمنىڭ 6 ەلىنەن 43 مىڭ 500 ەرىكتى قاتىسقان. ماماندار پرەپاراتتىڭ ءبىر دە ءبىر جاناما اسەر بەرمەگەنىن سەنىممەن ايتىپ وتىر. زەرتتەۋ جۇمىستارىنا اقش، گەرمانيا، برازيليا، وڭتۇستىك افريكا، ارگەنتينا مەن تۇركيا ەلدەرىنەن شامامەن 43 مىڭنان استام ادام قاتىسقان. ەرىكتىلەرگە پرەپاراتتىڭ ەكى دوزاسى ەگىلگەن. شىلدەدە باستالعان كلينيكالىق سىناق قورىتىندىسى بويىنشا ەكىنشى رەت ەگىلگەن ەكپەدەن كەيىن 7 كۇن وتىسىمەن ادام اعزاسىنداعى كوروناۆيرۋسقا قارسى قورعانىس 90% بولدى. ءسويتىپ بۇل – جاپپاي سىناقتان ءساتتى وتكەن العاشقى ەكپە. كومپانيا ۇلىبريتانياعا 30 ملن، اقش-قا 100 ملن جانە جاپونياعا 120 ملن دوزا جولداۋ تۋرالى كەلىسىمگە كەلگەن.

ەر-ريادتىڭ ساراپشىلارى ەڭ ماڭىزدى يندۋستريالدى مەملەكەتتەر، ەۋروپالىق وداق جانە وتپەلى ەكونوميكاسى بار ەلدەر ەكونوميكالىق جاعدايدى قولداۋ ءۇشىن 11 تريلليون دوللار بولگەنىن جاريالادى. ساراپشىلاردىڭ ەسەپتەۋىنشە، كوروناۆيرۋسقا قارسى ۆاكتسينا مەن ءدارى-دارمەكتەردى جاساۋعا مەملەكەتتەن 19 ميلليارد دوللار قاراستىرىلادى. كەلەسى ونلاين-سامميتتە قاتىسۋشىلار بۇل قارجىنىڭ  جاھاندىق داعدارىستىڭ سالدارىن ەڭسەرۋ ءۇشىن قانشالىقتى جەتكىلىكتى بولاتىنىن تالقىلاماق.

"The Qazaq Times"