تەدروس ادحانوم گەبرەيرۋس، ددۇ-نىڭ باسشىسى ونلاين وتكەن دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ اسسامبلەياسىنىڭ 73-سەسسياسىندا سويلەپ تۇر. جەنەۆا، شۆەيتساريا. 19 مامىر 2020 جىل. فوتو: Christopher Black / REUTERS

ددۇ سارسەنبىدە اۋقاتتى-دامىعان مەملەكەتتەردىڭ شەكتەۋ شارالارىن بوساڭسىتىپ جاتقانىنا قاراماستان، كوپتەگەن كەدەي ەلدەردە كوروناۆيرۋستىڭ تارالۋ ۇدەرىسى ۇدەگەنىنە الاڭدايتىنىن مالىمدەدى.

ۇيىمنىڭ دەرەگىنشە، الەم كارانتيندى السىرەتىپ جاتقان كەزەڭدە، ناقتىراق ايتقاندا 19 مامىر كۇنى COVID-19 ۆيرۋسىن جۇقتىرعان ناۋقاستار سانى رەكوردتىق كورسەتكىشكە جەتكەن. نەبارى ءبىر تاۋلىكتە بۇرىن-سوڭدى تىركەلىپ كورمەگەن 106 مىڭنان استام جۇقتىرۋ فاكتىسى انىقتالعان.

ددۇ-نىڭ باسشىسى تەدروس ادحانوم گەبرەيەسۋس ءباسپاسوز جيىنىندا «بۇل ىندەتتى ەڭسەرۋدە الدىمىزدا ءالى تالاي جول بار» دەدى. «ءبىزدى تابىسى ورتا جانە كەدەي ەلدەردەگى اۋرۋدىڭ ءورشۋى قاتتى الاڭداتىپ وتىر» دەگەن ول كەيستەر سانىنىڭ 5 ميلليونعا جەتۋىن تراگەديا دەپ اتادى.

بىلتىر جاڭا جىل قارساڭىندا قىتايدا تىركەلگەن «كوروناۆيرۋس تۋرالى اقپارات جەتكىلىكتى بەرىلمەگەنىن» ايىپتاپ، ەكى جارىم ايدان سوڭ 11 ناۋرىزدا جاھان كولەمىندەگى پاندەميا رەتىندە «كەشەۋىلدەپ» جاريالانۋىن بەيجىڭمەن بايلانىستىراتىن اقش پرەزيدەنتى ترامپ ۇيىمعا قارسىلىعىن ءبىلدىرىپ حات جولداعان. تەدروس ترامپتان حات العانىن راستادى، بىراق اتالعان ماسەلەگە تۇسىنىك بەرۋدەن باس تارتتى.

تەدروس الەم اۋزىنا قاراعان ۇيىمنىڭ ىندەتتىڭ ءموتيۆى بويىنشا تولىق ەسەپ بەرۋگە دايىن ەكەنىن حابارلاعانىمەن، ناقتى ۋاقىتىن ايتپادى.

سول جاقتان قاراعاندا: ددۇ تج باعدارلاماسىنىڭ جەتەكشىسى مايكل رايان جانە اتالعان ۇيىمنىڭ باس ديرەكتورى تەدروس ادحانوم گەبرەيۋس. جەنەۆادا (شۆەيتساريا) وتكەن ءباسپاسوز كونفەرەنتسياسىندا. فوتو: Salvatore Di Nolfi / EPA

ال ددۇ-نىڭ تج جونىندەگى باعدارلاماسىنىڭ ديرەكتورى مايكل رايان «مۇنداي باعالاۋ ادەتتە توتەنشە جاعداي اياقتالعاننان كەيىن وتكىزىلەتىنىن» ايتتى.

«قازىر ءوزارا ايتىسىپ-تارتىسقاننان گورى مەن ىندەتكە قارسى ارەكەتكە كوڭىل ءبولىپ، ەپيدەميانىڭ بەتىن قايتارۋعا، سەنىمدى ۆاكتسينا جاساپ-تاراتۋعا، ەپيدباقىلاۋدى كۇشەيتىپ، ادامداردىڭ ءومىرىن قۇتقارۋعا، قوعامدىق قىزمەتكەرلەرگە قورعانىس قۇرالدارىن مەيىلىنشە كوبىرەك ازىرلەۋگە دەن قويۋدى ءجون سانايمىن. قارقىنى باسەڭدەمەي تۇرعان ىندەتتىڭ جاعدايى ناشار  بوسقىندار مەن ميگرانتتارعا تيگىزەتىن كەسىرى اۋىر. سوندىقتان دەرەۋ بىرىگىپ جۇمىلۋىمىز كەرەك»، – دەيدى رايان.

تەدروس كوپتەن بەرى ۇيىمدى قارجىلاندىرۋدىڭ باسقا دا كوزىن ىزدەپ كەلە جاتقانىن ايتادى. ونىڭ سوزىنشە، 2,3 ميلليارد دوللار قاراجات الەمدىك اگەنتتىك ءۇشىن ازدىق ەتەدى، بۇل ءتىپتى دامىعان ەلدەردەگى ورتا ساناتتاعى اۋرۋحانانىڭ بيۋدجەتىنە شاق.

بۇعان دەيىن اق ءۇي باسشىسى ترامپ باستاعان اعىلشىن تەكتى ەلدەردىڭ بىرقاتارى «ددۇ-نىڭ پاندەمياعا قاتىستى ءوز ۋاقىتىندا قوزعالماعانىن، جاعدايدى دۇرىس باعامداپ، دەر كەزىندە اقپاراتتاندىرماۋىن ايىپتاپ، قىتايشىل» دەپ باعالاعان. ءتىپتى اپتا باسىندا جىلىنا 400-500 ملن دوللار كولەمىندە قارجى بولەتىن ۋاشيڭتون الداعى ۋاقىتتا قارجىلاندىرۋدى قىسقارتاتىنىن، قاجەت بولسا مۇلدەم توقتاتاتىنىن ايتىپ سەس كورسەتكەن.

بۇگىنگى تاڭدا قاۋىپتى كەسەلدى جۇقتىرعان ناۋقاستاردىڭ سانى 5 ملن-عا جەتتى. ونىڭ 327 مىڭنان استامى اۋرۋىنان ايعى الماي، قايتىس بولعان. سونىمەن قوسا مونيتريڭ جۇرگىزۋشى ۇيىمدار 2 ملن-عا جۋىعى ساۋىققان دەسەدى. مامىر ايى باستالعالى بەرى كۇنىنە كەم دەگەندە 74 مىڭ ادام تىركەلىپ وتىر. قازاقستان قازىرگى جاعداي بويىنشا كەيستەر، ياعني ۆيرۋس جۇقتىرعاندار سانى 7 مىڭعا جۋىقتادى،   الەمدە 57 ورىندا تۇر.

"The Qazaq Times"