اقش اۋە كۇشتەرىنىڭ شابۋىلىنان يراننىڭ جوعارى اسكەري شەندىسى قازا بولعاننان كەيىن ەكى ەل اراسىندا سوعىس قاۋپىن ەلەستەتەتىن شيەلەنىس كۇشەيىپ كەتتى. يران گەنەرالى قازا تاپقان اۋە شابۋىلىنا پرەزيدەنت ترامپ پارمەن بەرگەنى دە بەلگىلى بولدى. بۇعان قوسا ترامپ يراننىڭ قانداي دا ءبىر قارۋلى ارەكەتى ءۇشىن قاتاڭ جاۋاپ بەرۋگە ءازىر ەكەنىن دە جەتكىزدى.

دەگەنمەن، پەنتاگون لاۋازىمدىلارى يرانمەن تەرەڭ قايشىلىققا كەتكىسى جوق. ولار اقش-تىڭ ورتا-شىعىستا جانجالعا ءتۇسۋى رەسەي مەن قىتاي سىندى ءىرى دەرجاۆالارمەن باسەكەلەستىگىنە كەرى اسەر ەتەدى دەپ سانايدى. يران كەك الۋ تۋرالى مالىمدەمە جاساعاننان كەيىن پەنتاگون باسشىسى ەسپەر مىڭداعان قوسىمشا اسكەري كۇشتەردىڭ ورتا-شىعىسقا جىبەرىلگەنىن راستادى. ول جانە بۇل ارەكەتتىڭ ورىندى ءارى الدىن الۋ شاراسى ەكەنىن جەتكىزگەن.

وسىدان ەكى اپتا بۇرىن عانا پەنتاگون باسشىسى جاڭا ءبىر جىلعا ارناعان قورعانىس جوسپارلارىمەن تانىستىرعاندا، رەسەي جانە قىتاي سىندى ستراتەگيالىق ارىپتەستەرىنىڭ جاڭا سىناقتارىن ءجىتى قاداعالاۋدى قولعا الاتىندارىن، سونىمەن بىرگە ءۇندى-تىنىق مۇحيتى ايماعىنداعى تۇراقتىلىق ءۇشىن ورتا-شىعىستاعى قارۋلى كۇشتەر سانىن قىسقارتاتىنىن، ءتىپتى كەيبىر ەلدەردەن ءبىر جولاتا اسكەري شەگىنىس جاسايتىنىن جەتكىزگەن ەدى.

ەكى اپتا بۇرىن جاساعان مالىمدەمەسىندە ەسپەر: «بىزدە وزىندىك ۇلتتىق قورعانىس ستراتەگيامىز بار، ول ءبىزدىڭ ۇلكەن كۇشتەردىڭ باسەكەلەستىگى داۋىرىندە تۇرعانىمىزدى انىقتاپ وتىر. ءبىزدىڭ باستى باسەكەلەستەرىمىز – رەسەي مەن قىتاي. سوندىقتان، مەنىڭ ماقساتىم – ءسۇريا مەن اۋعانستاندى قامتىعان، الەمنىڭ باسقا ايماقتارىنداعى اسكەري كۇشىمىزدى قالاي ءونىمدى قىسقارتۋدىڭ جوباسىن جاساۋ. بۇل ءۇشىن ءبىز اسكەرلەردى قايتارامىز جانە ولاردى قايتا دايارلايمىز. ولاردى تولىقتاي جاڭا جابدىقتارمەن قامتاماسىز ەتەمىز نەمەسە ولاردى ءۇندى-تىنىق مۇحيتى ايماعىنا جىلجىتامىز، مىنە بۇل مەنىڭ باستى مىندەتىم»، – دەگەن بولاتىن.

اقش تەڭىز كۇشتەرىنىڭ حاتشىسى قىزمەتىن اتقارعان تومماس مودلي دا وسىدان بۇرىن اقش تەڭىز كۇشتەرىنىڭ ءۇندى-تىنىق مۇحيتى ايماعىندا قىتاي كۇشتەرىنە قالاي قارسى تۇرۋ جونىندەگى جوباسىمەن تانىستىرعان ەدى. ول اقش-يران اراسىنداعى سوڭعى جاعدايلارعا بايلانىستى الاڭداۋشىلىعىن جەتكىزدى. ونىڭ ويىنشا يرانمەن بولعان شيەلەنىس اقش تەڭىز كۇشتەرىنىڭ ءۇندى-تىنىق مۇحيتىنداعى بەلسەندىلىگىنە كەرى اسەر ەتۋدە. ءوز سوزىندە تومماس مودلي: «وقيعالار كۇتپەگەن جەردەن تۋىلادى. ەندى يران اگرەسسيۆتى بولا ءتۇستى، ءبىز سول ايماققا ۇشاق تاسىمالداۋشى كەمەلەردى جىبەرۋ ارقىلى جاۋاپ بەردىك. ۇشاق تاسىمالداۋشىلارى سول ايماقتا تۇرعانىنا 10 ايدان استى، بۇل ءبىزدىڭ جالپى تەڭىز كۇشتەرىنىڭ دايىندىعىنا اسەر ەتەدى. ءبىز رەسەي مەن قىتايعا باسا نازار اۋدارىپ، ۇلكەن دەرجاۆالار اراسىنداعى باسەكەلەستىككە دايىن بولۋىمىز كەرەك ەدى. بىراق، كۇتپەگەن وقيعالاردى ءبىز باسقارا المايمىز»، – دەيدى.

دەگەنمەن، ەكى ەل اراسىندا سوعىس داۋسىز بولادى دەۋ دە قاتە بولجام. سەبەبى، ەكى ەل پرەزيدەنتتەرى مالىمدەمەلەرىندە اشىق سوعىستى قالامايتىنىن جەتكىزدى. تەك، ۋاشينگتون مەن تەھراندى ىرىقسىز تۇردە سوعىسقا يتەرمەلەيتىن فاكتورلاردىڭ اسەرى قايشىلىقتى ۇلعايتىپ بارادى. قورىتا ايتقاندا سۋلەيمانيدىڭ ولىمىنەن تۋىنداعان قاقتىعىس اقش-تى ءۇندى-تىنىق مۇحيتىندا قىتايمەن بولعان باسەكەدەگى ىرىقتى ورنىنان الشاقتاتىپ بارادى. ەگەر اقش پەن يران سوعىسقا بەتتەسە، بۇل رەسەي مەن قىتايدىڭ الەمدىك ىقپالىن جوعارىلاتا تۇسەدى. سوندىقتان دا، قۇراما شتاتتار ءوزىنىڭ ستراتەگيالىق مۇددەسى ءۇشىن كەرى شەگىنىس بولاتىن بۇل قاۋىپتى قادامدى تاڭدامايتىنى انىق.

“The Qazaq Times”