بولتون سولتۇستىك كورەيادا كاددافي تراگەدياسىن قايتالاماق بولعان با؟

اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ جىل سوڭىنا دەيىن سولتۇستىك كورەيا باسشىسى كيم جوڭ ۋنمەن ءتورتىنشى كەزدەسۋىن وتكىزۋى مۇمكىن ەكەنىن مالىمدەدى. ەكى ەل باسشىسى بىلتىر ماۋسىم ايىنان بەرى 3 رەت كەزدەسكەن بولاتىن. سوعان قاراماستان ۋاشينگتون مەن پيوڭياڭ (پحەنيان) اراسىنداعى بەيبىتشىلىك كەلىسسوز ناتيجەسىز بولدى. كورەي تۇبەگىندەگى جاعدايدى باقىلاپ وتىرعان ساراپشىلار كەلىسسوزدەردىڭ تىم ۇزاققا سوزىلىپ جاتقانىنان الاڭدايدى.

«ءبىز دە، ولار دا كەزدەسۋدى قالايدى. مەنشە بۇل ابدەن مۇمكىن»، – دەدى ترامپ مالىمدەمەسىندە.

وڭتۇستىك كورەيا اقپارات قۇرالدارىنىڭ حابارىنا قاراعاندا، سولتۇستىك كورەيا وسى ايدىڭ سوڭىنا دەيىن جۇمىس دەڭگەيىندەگى كەلىسسوزدەر جۇرگىزۋ تۋرالى ۇسىنىس جاساعان. بۇل كەلىسسوزدەردىڭ قايتا جاندانۋىنا دەگەن ءۇمىتتى ارتتىرادى دەيدى وڭتۇستىك كورەيالىق باق.

ال، اق ءۇيدىڭ بۇرىنعى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك جونىندەگى كەڭەسشىسى دەننيس ۋايلدەر اقش پەن سولتۇستىك كورەيا اراسىنداعى كەلىسسوزدىڭ قايتا قوزعالۋى ترامپتىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك جونىندەگى كەڭەسشىسى بولتوننىڭ قىزمەتتەن كەتۋىمەن قاتىستى دەگەن پىكىرىن ايتادى. «مەنىڭ ويىمشا، سولتۇستىك كورەيالىق رەجيم بولتوننىڭ اق ۇيدەن كەتكەنىنە قۋاندى. بولتون پرەزيدەنتتىڭ سولتۇستىك كورەيا ساياساتىنا كەلىسپەگەن سياقتى»، – دەيدى ۋايلدەر.

بولتون سولتۇستىك كورەيانى يادرولىق قارۋسىزداندىرۋدا «ليۆيا ۇلگىسىن» قولدانۋدى قۋاتتاپ كەلگەن. ليۆيانىڭ بۇرىنعى ليدەرى كاددافي يادرولىق قارۋىنان باس تارتتى. الايدا، اقش قولداۋىنداعى كوتەرىلىسشىلەر ونى «يت تەپكىگە سالىپ» ءولتىردى. بۇل اقش-تىڭ حالىقارالىق ارەناداعى ناشار ىقپالىن كۇشەيتتى. ترامپ بولتوننىڭ بۇل ويىنا كەلىسپەگەن. «ءسىزدىڭ جوباڭىزدىڭ ناتيجەسىن ءبىلۋ ءۇشىن كاددافي ءىسىنىڭ سوڭىنا قاراۋ جەتكىلىكتى. بۇل جاقسى تۇجىرىم ەمەس، بۇل تۇجىرىم ءبىزدى تەك قانا ارتقا قاراي جىلجىتادى»، – دەگەن ترامپ ءوزىنىڭ كەڭەسشىسىنە.

اق ءۇيدىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك جونىندەگى بۇرىنعى كەڭەسشىسى بۇل تۋرالى پىكىرىندە: «كاددافيدىڭ سوڭعى تاعدىرى – بۇل ليدەرلەر تاريحىنداعى ەڭ جامانى. ول ازاپتالدى جانە ءولتىرىلدى. ەگەر دە ءبىز، سولتۇستىك كورەيا ماسەلەسىن كاددافي جولىمەن شەشەتىن بولساق، بۇل سولتۇستىك كورەيانىڭ ءوزىن دە جيىركەندىرەدى»، – دەگەن ۋايلدەر

الايدا، بولتوننىڭ اق ۇيدەن كەتۋى مەن اقش-كحدر كەلىسسوزىنىڭ جاندانا قويۋى ەكىتالاي. سەبەبى، سولتۇستىك كورەيا وسى اپتادا مامىر ايىنان بەرگى 10-شى زىمىران سىناعىن وتكىزدى جانە اقش-قا قاراتا قىسىمدى ارتتىرىپ كەلەدى.

اقش مەملەكەتتىك دەپارتامەنتى پيوڭيانىڭ بۇل ارەكەتىنە بەرگەن جاۋابىندا: «زىمىران سىناعى كومەكتەسپەيدى. كەرىسىنشە، سولتۇستىك كورەيا كەلىسسوز ۇستەلىنە ورالۋى كەرەك»، – دەلىنگەن.

دەگەنمەن، اقش پەن سولتۇستىك كوەريا باسشىلارىنىڭ كەزدەسۋى فورماعا اينالىپ بارا جاتىر. وسىعان بايلانىستى الەم اقپارات كەڭىستىگىندە: «ترامپ پەن كيم كەزدەسىپ قول الىسىپ قانا قويماي، كەلىسسوزدىڭ ناتيجەسىنە يە بولۋ ءۇشىن اناعۇرلىم مازمۇندى كەلىسسوزدەر تۇزۋگە كومەكتەسەتىن يادرولىق شاراپشىلار كەرەك»، – دەگەن پىكىرلەر كوبەيگەن.

“The Qazaq Times”