كيم ەن چولدىڭ اق ۇيگە حات جەتكىزۋى. فوتو: BBC/VOA.

بۇعان دەيىن سولتۇستىك جانە وڭتۇستىك كورەيانىڭ بىرقاتار باسىلىمدارى، كحدر-نىڭ مەملەكەتتىك كەڭەسى اقش-پەن بايلانىستار جونىندەگى ارنايى وكىلى كيم حيوح چيول مەن سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ ءتورت لاۋازىمدى قىزمەتكەرىنىڭ ءولىم جازاسىنا كەسىلگەنى تۋرالى جازعان بولاتىن. ولارعا ۆەتنامدا وتكەن كحدر مەن اقش ليدەرلەرىنىڭ ەكىنشى رەتكى ءسامميتىن ۇيىمداستىرۋ ىسىنە بايلانىستى ايىپتار تاعىلعانى ايتىلعان.

بۇلاردىڭ قاتارىندا، سولتۇستىك كورەيانىڭ ارنايى قىزمەتىنىڭ جەتەكشىسى ءارى كيم جوڭ ۋننىڭ (كيم چەن ىن) «وڭ قولى» رەتىندە بەلگىلى گەنەرال كيم ەن چولدىڭ ەڭبەك لاگەرىنە جىبەرىلگەنى تۋرالى جازىلعان.  الايدا، جەكسەنبى كۇنى سولتۇستىك كورەيانىڭ رەسمي باسىلىمدارىندا كيم ەن چولدىڭ كيم جوڭ ۋنمەن بىرگە كونتسەرتكە بارعانى تۋرالى حابارلار تارادى.

اتالعان حاباردى سولتۇستىك كورەيانىڭ «چوسون يلبو» اتتى رەسمي باسىلىمى تاراتقان. باسىلىم وزىنە اقپارات بەرگەن رەسمي مەكەمە نەمەسە تۇلعالاردى اتامايدى. سونداي-اق، وزگە ەشبىر باسىلىم بۇنداي حاباردى تاراتپادى. بۇعان دەيىنگى حابارلاردا، ءولىم جازاسىنا كەسىلگەن تۇلعالارعا اقش ءۇشىن تىڭشىلىق جاسادى دەگەن ايىپتار تاعىلعانىن جازعان ەدى.

كيم ەن چول دەگەن كىم ەدى؟

ول سولتۇستىك كورەيا باسشىسى كيم جوڭ ۋنمەن بىرگە جۇرت كوزىنە كوبىرەك تۇسەدى. كيم جوڭ ۋننىڭ ەكى رەتكى قىتاي ساپارى جانە وڭتۇستىك كورەيا پرەزيدەنتى ءمۇن جاينمەن كەزدەسۋلەردىڭ ءبارىن دە كيم ەن ءچولدىڭ بىرگە جۇرگەنىن كورۋگە بولادى. زىمىران سىناقتارى كەزىندە تۇسىرىلگەن فوتو سۋرەتتەردە دە كيم جوڭ ۋننىڭ وڭ جاعىنان تابىلادى. سونداي-اق، اقش مەم. حاتشىسى مايك پومپەو سولتۇستىك كورەياعا ساپارلاي بارعاندا دا كوپتەگەن ماسەلەلەردى گەنەرال كيم ەن چولمەن سويلەسكەن بولاتىن.

وڭتۇستىك كورەيانىڭ باسىلىمدارىندا كيم ەن چول تۋرالى مالىمەتتەر كوبىرەك كەزدەسەدى. مالىمەتتەرگە قارعاندا ول بۇرىن ارنايى قىزمەتتە ىستەگەن جانە كحدر ليدەرلەرى اراسىندا «مىقتى ستراتەگ» دەگەن دە اتى بار. ءتىپتى، اقش پەن سولتۇستىك كورەيا اراسىنداعى يادرولىق قارۋلاردى جويۋ تۋرالى كەلىسىمدەردە دە گەنەرال كيمنىڭ ءرولى ايرىقشا ەكەنى دە ايتىلىپ كەلگەن.

كەيبىر مالىمەتتەرگە سەنسەك، گەنەرال كيم 2010 جىلعى وڭتۇستىك كورەيانىڭ اسكەري كەمەسىنە شابۋىل جاساۋ، 2014 جىلعى Sony Pictures كومپانياسىنا حاكەرلىك شابۋىل جاساۋ ىستەرىن ۇيىمداستىرعان دەگەن دە اقپارلار بار.

قاتاڭ جازالارىمەن تانىمال ليدەر

سولتۇستىك كورەيانىڭ قازىرگى ليدەرى كيم جوڭ ۋن (Kim Jong Un/كيم چەن ىن) تاققا وتىرىسىمەن قاتاڭ جازالارى ارقىلى تانىمال بولا باستادى. 2013 جىلى ول ءوزىنىڭ جەزدەسىن ءولىم جازاسىنا كەسكەنى بولاتىن. سول تۇستا سولتۇستىك كورەيانىڭ رەسمي باسىلىمدارى، ەڭ جوعارى باسشىنىڭ جەزدەسى چان سون حەكتىڭ اسكەري تريبۋنانىڭ الدىندا ءوز قىلمىسىن مويىنداعانىن جانە ءولىم جازاسىنىڭ تاباندا اتقارىلعانىن جازعان ەدى.

كحدر رەسمي مالىمەتتەرىندە، چان سون حەك «ساياساتتاعى قارا نيەتى» ءۇشىن، ياعني، ءوزىن كيم جوڭ ۋنمەن تەڭ ساناپ، ونىڭ ليدەرلىك ورنىنى تارتىپ الۋعا ارەكەت ەتكەن دەپ ايىپتالعانى ايتىلادى.

“The Qazaq Times”