پۋتين بايلىعى اقش-قا نە ءۇشىن قاجەت؟
ناۋرىز ايىنىڭ 13-ءى كۇنى اقش كونگرەسىنىڭ تومەنگى پالاتاسى رەسەيگە قاتىستى ءتورت بىردەي زاڭ جوباسىن قابىلدادى. وندا كونگرەسس رەسەي بيلىگىن وپپوزيتسيالىق ساياساتكەر بوريس نەمتسوۆتىڭ ءولىمىن حالىقارالىق دارەجەدە زەرتتەۋگە شاقىرادى جانە اق ءۇي اكىمشىلىگىن نەمتسوۆ ولىمىنە قاتىسى بار ادامدارعا سانكتسيا سالۋعا مىندەتتەيدى.
بۇدان بولەك قابىلدانعان زاڭ بويىنشا، اقش ۇلتتىق بارلاۋ قىزمەتى 90 كۇننىڭ ىشىندە رەسەيدىڭ ناتو-عا قارسى جۇرگىزۋى مۇمكىن اسكەري ارەكەتتەرى جونىندە اقپاراتتار جيناۋى ءتيىس جانە اق ءۇي اكىمشىلىگى قانداي جاعداي بولسا دا قىرىمدى رەسەي تەرريتورياسى دەپ مويىندامايدى. بىراق اتالمىش زاڭ جوباسىنىڭ ەڭ قىزىقتى ءارى بولاشاقتا ۇلكەن ساياسي شيەلەنىستەرگە الىپ كەلۋى مۇمكىن تۇسى «ۇلتتىق بارلاۋ قىزمەتىنە جارتى جىلدا ۆلاديمير ءپۋتيننىڭ قارجى اكتيۆتەرى جونىندە اقپارات جيناپ، كونگرەسكە ۇسىنۋدى مىندەتتەيتىن» بولىگى.
ۆلاديمير ءپۋتيننىڭ 2017 جىلعى قارجىلاي كىرىس دەكلاراتسياسى بويىنشا، ونىڭ جىلدىق تابىسى 18,7 ميلليون ءرۋبلدى قۇراعان. 2016 جىلى جاريالانعان دەكلاراتسيادا بۇل كورسەتكىش نەبارى 8,86 ميلليون رۋبل دەپ كورسەتىلگەن. «ءبىر جىل ىشىندە 10 ميلليون رۋبل قارجىنى پۋتين قايدان تاپتى؟» - دەگەن سۇراققا ونىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى: «پۋتين 2017 جىلى بىرقاتار جىلجىمايتىن مۇلىكتەرىن ساتتى» - دەپ جاۋاپ بەرگەن. بىراق ولار ونىڭ قانداي جىلجىمايتىن مۇلىگىن ساتقاندىعىن ايتپاعان.
رەسمي اقپارات بويىنشا، ءپۋتيننىڭ يەلىگىندە ءبىر پاتەر، ءبىر گاراج، گاز م-21, نيۆا اۆتوكولىكتەرى مەن سكيف تىركەگىشى (پريتسەپى) بار. ءپۋتيننىڭ رەسمي جاريالانعان دەكلاراتسياسىنا قاراپ، اقش كونرگەسمەندەرى «سۇتتەن اق، سۋدان تازا» ادامدى تەكسەرىپ نە تاپپاق؟ دەگەن وي كەلەدى. بىراق كرەمل قوجايىنىنىڭ بايلىعى ەكى اۆتوكولىك، ءبىر پاتەرمەن بىتپەيتىندىگىن ولار دا ءبىز دە بىلەمىز. ۆۆس تەلەارناسىنىڭ زەرتتەۋى بويىنشا، پۋتين ەۋروپاداعى ەڭ باي ادام. ونىڭ جەكە بايلىعى 40 ميلليارد دوللار. وپپوزيتسيالىق ساياساتكەر بوريس نەمتسوۆ ءتىرى كەزىندە ۆلاديمير ءپۋتيننىڭ جەكە بايلىعى جونىندە بىرنەشە مارتە سۇحبات بەردى. ول وندا رەسەي باسشىسىنىڭ 22 ميلليون رۋبلدىك ساعاتىنان باستاپ، ارقايسىسى 1 ميلليارد دوللار تۇراتىن 20 جەكە ءۇيى جونىندە ايتقان.
ازىرگە اقش كونگرەسىنىڭ تومەنگى پالاتاسى قابىلداعان زاڭ جوباسىن سەنات مۇشەلەرىنىڭ ماقۇلداۋ، ماقۇلداماۋى بەلگىسىز. بىراق، اقش بيلىگى بۇعان دەيىن 2018 جىلى «كرەمل بايانداماسى» اتتى زاڭ جوباسىن قابىلداپ، ۆلاديمير ءپۋتيننىڭ ماڭايىندا جۇرگەن 210 ادامنىڭ ءتىزىمىن جاريالاپ، بىرقاتارىنا سانكتسيا سالعان. بۇل جولى وسىدان ءبىر جىل بۇرىنعى ستسەناري قايتالانۋى ابدەن مۇمكىن. ەگەر اقش ۇلتتىق بارلاۋ قىزمەتى ءپۋتيننىڭ جەكە قارجى اكتيۆتەرى جونىندەگى اقپاراتتاردى جاريالايتىن بولسا، وندا ول الەم جۇرتشىلىعى مەن رەسەي حالقىنىڭ نازارىنان تىس قالمايتىندىعى انىق...