جىل وتكەن سايىن حالىقارالىق ساياساتتاعى الپاۋىتتار اراسىنداعى الپارىس كۇشەيىپ كەلەدى. بيىل دا بۇل كورىنىس كۇشەيمەسە، السىرەگەن جوق. رەسەي مەن باتىس ەلدەرى تەكەتىرەسى، اقش پەن قىتاي اراسىنداعى ساۋدا سوعىسى سياقتى گەوساياسي ماسەلەلەر 2018 جىلى جاڭا دەڭگەيگە كوتەرىلدى. كوپ ۆەكتورلى ساياسات ۇستاناتىن قازاقستانعا «دەرجاۆالار اراسىنداعى داۋدا» وزىندىك تاڭداۋ جاساۋ تالابى كۇشەيدى. وسى تۇستا ءبىز رەسمي استانانىڭ بيىل سىرتقى ساياساتتا جاساعان قادامدارىنا قىسقاشا توقتالۋدى ءجون كوردىك.

سىرتقى ساياساتتاعى 2018 جىلدىڭ باستى وقيعاسى ءسوزسىز نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ اقش-قا ساپارى. 16-18 قاڭتار كۇندەرى نازارباەۆ اراعا 12 جىل سالىپ ۋاشينگتونعا رەسمي ىسساپارمەن باردى. ول وندا اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ پەن ۆيتسە-پرەزيدەنت مايكل پەنس جانە امەريكا بيزنەس ەليتاسىمەن كەزدەسۋلەر وتكىزدى. كەزدەسۋلەر بارىسىندا قۇنى 7 ميلليارد دوللاردى قۇرايتىن 20-عا جۋىق قۇجاتقا قول قويىلدى.

ماڭىزدىلىعى جاعىنان «قازاقستان-اقش ستراتەگيالىق ارىپتەستىك كەلىسىمىنەن» كەم تۇسپەيتىن كەلەسى وقيعا «ورتالىق ازيا ەلدەرى باسشىلارىنىڭ» ءسامميتى. ناۋرىز ايىنىڭ 16-ى كۇنى استانا قالاسىندا قازاقستان، وزبەكستان، قىرعىزستان، تاجىكستان باسشىلارى مەن تۇركىمەنستان ءماجىلىس توراعاسىنىڭ قاتىسۋىمەن ءبىرىنشى «ايماقتىق اقىلداسۋ» ءسامميتى ءوتتى. كەزدەسۋ بارىسىندا تاراپتار ايماقتىق ماسەلەلەردى ءوزارا اقىلداسۋ ارىقىل شەشۋگە جانە جىل سايىن ناۋرىز مەرەكەسى قارساڭىندا كەزدەسىپ تۇرۋعا ۋاعدالاستى.

تامىز ايىندا اقتاۋ قالاسى «كاسپي جاعالاۋى ەلدەرى باسشىلارىنىڭ» كەزەكتى ءسامميتىن قابىلدادى. سامميتە قازاقستان، ءازىربايجان، تۇركىمەنستان، رەسەي جانە يران باسشىلارى كاسپي تەڭىزىن ءوزارا بولۋگە بايلانىستى كەلىسىمگە كەلدى. 20 جىلدىق كەلىسسوزدەردىڭ ناتيجەسىندە كاسپي تەڭىزىنە ەرەكشە قۇقىقتىق مارتەبە بەرەتىن ارنايى كونۆەنتسيا قابىلداندى. جاڭا قۇجات بويىنشا، تەرريتوريالىق سۋ ايماعى، بالىق اۋلاۋ ايماعى جانە بەيتاراپ ايماق بەلگىلەندى. ەڭ باستىسى كاسپي كوۆەنتسياسىنىڭ قابىلدانۋىمەن قازاقستان شەكارا بەكىتۋ پروتسەسىن تولىقتاي اياقتادى. بۇدان بىلاي قازاقستاننىڭ كورشى مەملەكەتتەرمەن ەشقانداي تەرريتوريالىق داۋى جوق.

2018 جىل رەسمي استانا مەن تاشكەنت قارىم-قاتىناسىنىڭ جاڭا دەڭگەيگە كوتەرىلگەن جىلى بولدى. ناۋرىز ايىندا نۇرسۇلتان نازارباەۆ پەن شاۆكات ميرزيەەۆ «2018 جىل قازاقستانداعى وزبەكستان جىلى» دەپ جاريالادى. ءوزارا تاۋار اينالىمى، كولىك جانە اۋە تاسىمالى جاڭا دەڭگەيگە كوتەرىلدى. قوس تاراپ سىرتقى ساياساتتا دا كەلىسىم بويىنشا قيمىلدادى. نۇرسۇلتان نازارباەۆتان كەيىن مامىر ايىندا اقش-قا رەسمي ىسساپارمەن شاۆكات ميرزيەەۆ باردى. وسىدان كەيىن كوپتەگەن ساراپشىلار «قازاق-وزبەك تاندەمى ايماقتىق ينتەگراتسيانىڭ العىشارتتارىن جاساۋدا» - دەگەن بولجامدار جاساي باستادى.

مامىر ايىندا پارلامەنت اقش-قا اقتاۋ جانە قۇرىق پورتتارى ارقىلى اۋعانستانعا جۇك تاسىمالداۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن زاڭ جوباسىن راتيفيكاتسيالادى. بۇنى كرەمل ماڭىندا جۇرگەن رەسەيلىك باق وكىلدەرى ساتقىندىققا بالاپ، «قازاقستان اقتاۋ جانە قۇرىق پورتتارىن اقش اسكەرىنە جالعا بەردى» - دەگەن سارىنداعى اقپاراتتاردى قارشا بوراتتى. بىراق قازاقستاننىڭ رەسەيدىگى ەلشىلىگى رەسەي جۋرناليستەرى مەن ساراپشىلارى تاراتىپ جاتقان اقپاراتتاردىڭ بارلىعى جالعان ەكەندىگىن ايتىپ ارنايى مالىمدەمە جاسادى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا قازاقستان سىرتقى ساياساتتا وزىندىك باعىتى مەن كوزقاراسى بار ەكەندىگىن بايقاتتى.

بۇنىڭ بارلىعى ارينە ءبىز بايقاعان، قوعام قىزۋ تالقىلاعان، ەلدىڭ ەسىندە قالعان وقيعالاردىڭ ءبىر سىپىراسى عانا. بۇدان بولەك  2018 جىلى سىرتقى ساياساتتا كوپتەگەن دۇنيەلەر بولدى. ءبىز جوعارىدا ايتقان وقيعالاردىڭ بارلىعى سىرتقى ساياساتتىڭ جاعىمدى تۇستارى. بىراق 2018 جىلى قازاقستاننىڭ سىرتقى ساياساتتا ءوز پايداسىنا شەشە الماعان ماسەلەلەرى دە شاش ەتەكتەن. ءبىز ولاردىڭ بارلىعىنىڭ اتىن اتاپ، ءتۇسىن تۇستەمەي اق قويايىق. بىراق ءبىر ماسەلەنى ايتپاسقا بولماس. ول - قىتايدا قىسىم كورىپ جاتقان ەتنيكالىق قازاقتار ماسەلەسى. قىتايداعى قازاق ماسەلەسىنە قاتىستى سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنە، كوشى-قون باسقارماسىنا وسى ۋاقىتقا دەيىن سان مارتە حات جازىلدى، ارىز، تالاپ-تىلەك جولداندى. بىراق سەڭ ورنىنان قوزعالمادى. ءسىم قىتايعا بىرنەشە رەت نوتا جىبەرگەنىمەن رەسمي بەيجىڭ ماردىمدى جاۋاپ قاتپادى. ەندىگى ءۇمىت كەلەسى جىلدا...

"The Qazaq Times"