سولتۇستىك كورەيا باسشىسى ۋادەسىن ورىنداي ما: سەۋلگە تاريحي ساپاردان نە كۇتۋگە بولادى؟

ارگەنتينادا وتكەن G20 سامميتىنەن ەلىنە ورالعاننان كەيىن، اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ الداعى جىلدىڭ باس شەنىندە سولتۇستىك كورەيا باسشىسىن تاعى ءبىر رەت كەزدەسۋگە شاقىرعانىن مالىمدەدى. سونداي-اق، ول كحدر ەڭ جوعارى باسشىسى كيم جوڭ ۋن جىل سوڭىنا دەيىن سەۋلگە رەسمي ساپارمەن بارىپ، وڭتۇستىك كورەيا پرەزيدەنتى ءمۇن جاين مەن كەزدەسەتىنىن دە العا تارتتى.

قىركۇيەكتە وڭتۇستىك-سولتۇستىك كورەيا باسشىلارى كەزدەسكەن كەزدە كيم جوڭ ۋن جىل سوڭىنا دەيىن سەۋلگە ساپارلاي بارۋعا ۋادە بەرگەن بولاتىن. دۇرىسىندا، ءمۇن جاين كيم جوڭ ۋندى سەۋلگە شاقىردى.  الايدا، جىل سوڭى جاقىنداعان سايىن، كيم جوڭ ۋن ۋادەسىن ورىنداي ما، كورەي تۇبەگىندەگى تاريحي ساپار جۇزەگە اسا قويا ما دەگەن ساۋالدار تۋىنداۋدا.

بۇل جونىندە ءمۇن جايننىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى لي جوڭسي جۋرناليستەرگە: «ەكى ەلدىڭ جەتەكشىلەرى دە ۇقساس كوزقاراستا. ولار سولتۇستىك كورەيا باسشىسى كيم جوڭ ۋننىڭ سەۋل ساپارى كورەي تۇبەگىنىڭ بەيبىتشىلىك پروتسەسىنە دەگەن كۇش-جىگەردى ارتتىرادى دەپ قارايدى»، – دەپ مالىمدەگەن.

ءمۇن جايننىڭ جىل سوڭىنا دەيىن سەۋلگە كەل دەۋىنىڭ ءۇش ءتۇرلى سەبەبى بار دەۋگە بولادى:

بىرىنشىدەن، ءمۇن جاين ساپار جۇزەگە اسىپ جاتسا، ەل ىشىندە ۇكىمەتىنىڭ قولداۋ كورسەتكىشى جوعارلاي تۇسەدى دەپ ۇمىتتەنىپ وتىر. ويتكەنى، ەكونوميكالىق قالجىراۋعا بايلانىستى ەلدەگى ساياسى جاعداي جاقسى ەمەس. سوڭعى كەزدە، وڭتۇستىك كورەيادا ءمۇن جاين ۇكىمەتىن قولداۋ دەڭگەيى تومەندەپ كەتتى. ستاتيستيكالىق مالىمەتتەر ەلدىڭ 48,4 پايىز حالقى عانا ءمۇن جاينگە سەنىم ارتىپ وتىر. ال، ول ءۇش اي بۇرىن كيم جوڭ ۋنمەن كەلىسسوز وتكىزگەن كەزدە قولداۋ كورسەتكىشى 60 پايىزعا دەيىن جەتكەن ەدى.

ەكىنشىدەن، ءمۇن جاين كيم جوڭ ۋندى سەۋلگە اكەلۋ ارقىلى وڭتۇستىك كورەيالىقتاردى سولتۇستىك كورەيانىڭ وزگەرگەنىنە سەندىرگىسى كەلەدى. ياعني، «ولار وزگەردى، سولتۇستىك كورەيا مەن كيم جوڭ ۋن ايتقانىندا تۇرادى» دەگەن پىكىردى قالىپتاستىرعىسى كەلەدى.

ۇشىنشىدەن، ەگەر ترامپ پەن كيم جوڭ ۋننىڭ ەكىنشى رەتكى كەزدەسۋىنەن بۇرىن ءمۇن جايىن سولتۇستىك كورەيا باسشىسى سەۋلگە اكەلە السا، وندا كورەي تۇبەگىندەگى ەكى تاراپتىڭ قارىم-قاتىناسى اقش پەن سولتۇستىك كورەيا قاتىناسىن جاقسارتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

ءبىر انىعى، كيم جوڭ ۋننىڭ سەۋل ساپارىنىڭ بول بولماۋى تىكەلەي پيوڭياڭعا (پحەنيان) بايلانىستى. كحدر باسشىسى سەۋلگە بارىپ جاتسا، بۇل اقپان ايىندا ءوتۋى مۇمكىن اقش-كحدر ءسامميتىن جەڭىلدەتە تۇسەدى دەگەن بولجامدار بار. بىراق، تاراپتاردىڭ ديپلوماتيالىق قۇلشىنىستارىنا قاراماستان اقش-تىڭ سانكتسيا تەگەۋرىنى بوسامايتىنىن انىق اڭعارتتى.

ترامپ اكىمشىلىگى كيم جوڭ ۋننىڭ سەۋل ساپارىنا قاراتا اق ۇيدەن ارنايى مالىمدەمە جاساعان. مالىمدەمەدە سولتۇستىك كورەيانىڭ يادرولىق قارۋدان باستارتۋى كورەي تۇبەگىنىڭ وركەندەۋى مەن بەيبىت تۇراقتىلىعىنىڭ بىردەن ءبىر كەپىلى ەكەنىن ەسكەرتكەن. ءارى، بۇل تۋرالى اقش پەن وڭتۇستىك كورەيا پرەزيدەنتتەرى الدەقاشان ورتاق پىكىرگە كەلىپ بولعانىن قايتالاعان. سوندىقتان دا، يادرولىق قارۋسىزدانۋ جۇزەگە اسقانعا دەيىن قاتاڭ سانكتسيالاردى ساقتاپ تۇرۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن كوبىرەك ايتقان. ال، پرەزيدەنت ءمۇن جاين G20 سامميتىنەن كەيىن جۋرناليستەرگە بەرگەن سۇحباتىندا،  پرەزيدەنت ترامپتىڭ كيم جوڭ ۋن تۋرالى «وتە جاقسى پىكىردە ەكەنىن»، «كيم جوڭ ۋندى ۇناتاتىنىن» ايتقان بولاتىن.

الايدا، جۇرتشىلىققا جىل سوڭىنا دەيىن سولتۇستىك كورەيا باسشىسىنىڭ سەۋل ساپارى بولاتىن-بولمايتىنى جانە ونىڭ وڭتۇستىك كورەيا استاناسىنا جاساعان ساپارىندا قانداي ماقساتقا قول جەتكىزۋدى كوزدەيتىنى ءالى بەلگىسىز. كەيبىر ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا، مەيلى قانداي ماقساتپەن بارسا دا، كيم جوڭ ۋننىڭ سەۋل ساپارى جۇزەگە اساتىن بولسا بۇل تاريحي سيمۆولدىق ءمانى بار وقيعا بولىپ قالادى. بىراق ويلاندىراتىن ءبىر ماسەلە – كيمنىڭ سەۋل ساپارىنان قانداي ناتيجە شىقپاق؟

“The Qazaq Times”