ساۋال: تابيعات تاماشا، بىراق تۋريستەر قايدا؟!

كۇندەلىكتى كۇيبەڭنەن كۇيىڭ كەتىپ، جاعا ۇستاتار جاعدايدان كۇيىپ كەتەتىن كەزدەر بولادى. سوندايدا تابيعات اياسىندا تازا اۋامەن تىنىستاپ، تىنىش تابۋدى اڭساعان سەزىم ءار ادامدى اينالسوقتاۋى عاجاپ ەمەس. Əدەتتە، بوتەننىڭ قاڭسىعىن تاڭسىق كورىپ، شەتەلگە ساياحاتتاپ كەتەتىن وتانداستارىمىز كوپ. قولدا باردىڭ قادىرىن جەتە تۇسىنسەك، تۇمسا تابيعاتىنان كوز تويماس تاماشا جەرلەر بىزدە دە بار.
سىرت كوزگە كاسپي، بۋراباي، قارقارالى، الاكول مەن تەكەلىدەگى ادامدار سانى كوپ كورىنگەنىمەن، شەتەلدىك تۋريستەردىڭ قاراسى از. دەمەك، تۋريزم سالاسى ءəلى دە اقساپ تۇر.

تسيفرلار سويلەيدى

دۇنيەجۇزىلىك تۋريستىك ۇيىم مالىمەتتەرى بويىنشا تۋريزم الەمنىڭ وندىرىستىك-سەرۆيستىك نارىق اينالىمىنىڭ 10 پايىزىن قامتاماسىز ەتەدى. تۋريزم سفەراسىنا الەمدىك تۇتىنۋشى شىعىندارىنىڭ 11%-ى، ۇلتتىق جيىنتىق ءونىمنىڭ 6%، الەمدىك ينۆەستيتسيانىڭ 7%-ى، ءار 16-شى جۇمىس ورنى، بارلىق سالىق ءتۇسىمىنىڭ 5%-ى كەلەدى. بۇل تسيفرلار مەملەكەت ەكونوميكاسىنىڭ تىكەلەي تۋريزمگە تاۋەلدىلىگىن ايقىندايدى. قازىرگى تاڭدا قازاقستاندا 600-دەن استام تۋريستىك اگەنتتىكتەر قىزمەت ەتەدى جانە 80-نەن استام شەتەلدىك كومپانيالارمەن بايلانىس ورناتىلعان.

بىلتىر قازاقستانعا 7 ملن 700 مىڭداي تۋريست كەلىپتى. كوش باسىندا 3 ملن-نان اسا اداممەن وزبەكستان تۇر. كورشىلەس رەسەيدەن 2 ملن-عا جۋىق ادام، قىرعىزستاننان 1ملن-نان اسا تۋريست كەلگەن. شەتەلدىك تۋريستەردىڭ قاتارىندا تاجىكستاننان، ازەربايجاننان، گەرمانيادان، تۇركيادان، قىتاي، بەلارۋس، ۋكراينا، تۇرىكمەنستان، وڭتۇستىك كورەيا مەن اقش تا بار.

دەرەك-دايەك

دۇنيەجۇزى بويىنشا تۋريزم سالاسى مۇناي ەكسپورتى، مۇناي مەن اۆتوموبيلدەن كەيىنگى ورىندا تۇر. اقش، انگليا، گەرمانيا، فرانتسيا، سينگاپۋر، نيدەرلاندى سىندى الپاۋىت مەملەكەتتەردە تۋريندۋستريا الدىڭعى ورىندا. مىسالى، World Economic Forum’s 2018 Travel and Tourism Competitiveness Index-كە ساي، تۋريزم سالسىندا əلەمدىك رەيتينگ كوشباسشىلارى يسپانيا، فرانتسيا، گەرمانيا، اقش، ۇلىبريتانيا، شۆەيتساريا، اۆستراليا، جاپونيا جəنە كانادا بولىپ وتىر. ال قازاقستان 2018 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا دۇنيەجۇزىلىك ەكونوميكالىق فورۋمنىڭ جاھاندىق باسەكەگە قابىلەتتىلىك يندەكسى (دەف جبي) رەيتينگىندە 138 مەملەكەتتىڭ ىشىندە 57-ورىندا.
كوپتەگەن ەلدەر اراسىندا ساياسي، ەكونوميكالىق، مəدەني بايلانىستاردىڭ دامۋىنا ەلەۋلى əسەرىن تيگىزىپ، ۇلتتىق ەكونوميكانى جانداندىرۋعا ىقپال ەتەدى. ءتۋريزمى ەكونوميكاسىمەن قاتار دامىعان سولتۇستىك امەريكادا 275,26 ملرد، ەۋروپادا 170,21 ملرد-تان استام كىرىس تاپسا، ۇلىبريتانياعا 26 ملن، فرانتسياعا 19 ملن، تۇركياعا 15 ملن-داي تۋريست ساپار شەگەدى. دەمەك، حالىقارالىق تۋريزم ەلدەر اراسىنداعى ەكونوميكالىق ءوسۋ لوكوموتيۆى سانالادى.

قازاقستانداعى ءتۋريزمنىڭ كەمشىن تۇستارى.

بىرىنشىدەن, قىزمەت كورسەتۋ، سەرۆيس جاعى ءجوندى قاراستىرىلماعان. ەكىنشىدەن، ەلدىمەكەندەردىڭ اراسى الشاق. مىسالى، مەن ەۋروپادا ءبىر عانا ەمەس بىرنەشە جەردى از ۋاقىت كولەمىندە ارالاي الامىن. ۇشىنشىدەن, جول ماسەلەسى مەن جەمقورلىقتىڭ دا زيانى بار. جولدى جوندەۋگە ايلاپ اقشا سالىنسا دا، ناتيجە بايقالمايدى. تورتىنشىدەن، ماركەتينگ بىر ىزگە قويىلماعان. بەسىنشىدەن، ەگەر باعىت-باعدار بەرۋشىلەر اعىلشىن تىلىن جەتىك بىلسە، ءتىپتى كەرەمەت بولار ەدى.

سونىمەن، ءتۋريزمدى دامىتۋ كەزەك كۇتتىرمەۋى ءتيىس. قازاقستان شيكىزات ونىمدەرى ارقىلى ەكونوميكاسىنا ۇلەس قوسىپ وتىر. الايدا، ماڭگىلىك ەل اتانۋ ءۇشىن تابيعي رەسۋرستاردى مەجەدە ساقتاعانىمىز ءجون. ەلدەگى باستى ارتىقشىلىق – كورىكتى جەرلەر، تاريحي نىساندار مەن تابيعي رەسۋرستار. وسى ەرەكشەلىكتەردى پايداعا جاراتساق، دامىعان ەلدەر قاتارىنا قوسىلۋ مۇمكىندىگىمىز ارتا تۇسەدى. ال جوعارىدا ايتىلعان ماسەلەلەر ءوز شەشىمىن تاپسا، وتانداستارىمىز بودرۋم ەمەس، بۋرابايعا، انتاليا ەمەس، الاكولگە جول تارتار ەدى...

 

"The Qazaq Times"