جاپونيا مەن اقش اينىماس دوس بولۋعا بەل بايلادى

جاپونيا پرەمەر-ءمينيسترى سيندزو ابە 10 اقپان اقش-قا ساپارلاي بارماق. ول اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپپەن ساۋدا، ينۆەستيتسيا، سىرتقى ىستەر جانە اسكەري ىستەر تۋراسىندا كوپجاقتى كەڭەستەر وتكىزبەك.

قىتاي شينحۋا (سينحۋا) اگەنتتىگىنىڭ حابارىنا قاراعاندا، كەزەكتى ساپاردان بۇرىن جاپونيا ۇكىمەتى جان-جاقتى دايىندىقتار جاساعان. اقش-جاپونيا اراسىنداعى ساۋدا-ەكونوميكا، ينۆەستيتسيا سەكىلدى ماڭىزدى سالالاردان ميللياردتاعان قارجىنىڭ جولى شەشىلمەك. سيندزو ابەنىڭ بۇل ساپارى امەريكا مەن جاپونيا اراسىنداعى اليانستى نىعايتۋعا باعىتتالىپ وتىر. سونىمەن قاتار، ەكى ەل اراسىندا ساۋدا-ەكونوميكاداعى كەلىسپەۋشىلىكتەردى ءبىر جاقتىلى ەتپەك.

جاپون پرەمەر-ءمينيسترى وتكەن جىلى قاراشا ايىندا، اقش پرەزيدەنت سايلاۋىنىڭ ناتيجەسى شىققاننان كەيىن دە ساپارلاي بارعان بولاتىن. ول كەزدە بيلىككە يە بولا قويماعان ترامپپەن ءبىر جارىم ساعاتتاي كەڭەستە بولىپ قايتقان. سول كەزدە ابە سيندزو بۇل كەلىسسوزدەردى «ناعىز جۇرەكتىلىك»، ال ترامپ بولسا سەلبەستىك جاساۋعا بولاتىن ادام دەپ باعالاپ كەتكەن ەدى. ال وتكەن ايدىڭ سوڭىندا ەكەۋى تەلەفون ارقىلى تىلدەسكەن. رەسمي ساپار ۋاقىتى بەلگىلەنگەننەن كەيىن اقۇي ءباسپاسوز قىزمەتى: « ەكى ەل كوشباسشىلارى ەكىجاقتى ساۋدا جانە ينۆەستيتسيالىق قارىم-قاتىناستى تەرەڭدەتۋگە كەلىستى»، – دەگەن حابارلاماسىن جاريالانعان بولاتىن.

ەكى ەل باسشىلارى قالايدا، اقش پەن جاپونيا ەكونوميكاسىنا تىڭ سەرپىلىس بەرۋدى جوسپارىنا الادى. بۇل شىعىس ازيا مەن سولتۇستىك امەريكانىڭ ەكونوميكاسىنا دا اسەرى بار. اقش ترامپتىڭ شەشىمىمەن كوپجاقتىلى ساۋدا كەلىسىمدەرىنەن باس تارتىپ، ەكىجاقتى كەلىسىمدەر جاساۋعا تىرىسۋدا. شىعىس ازيادان اقش-پەن سەلبەستىك ورناتۋدا جاپونيا قىتايدىڭ الدىن وراپ كەتتى. قازىرگى كەزدە، قىتايلىق اقپارات قۇرالدارى سيندزو ابەنىڭ باسقان-تۇرعانىن قالت جىبەرمەي جازىپ، جاپون مەن قۇراما شتاتتار اراسىنداعى قارىم-قاتىناستاردى جىڭىشكەلىكپەن تالداۋدا. ترامپ تاققا وتىرعالى اقش-تىڭ قىتايعا دەگەن ىقىلاسى سۋىپ تۇر.

ساپارعا دەيىن جاپون ينۆەستيتسياسىنىڭ قۇراما شتاتتاردا بەلسەندىلىگىن ساقتاۋ ءۇشىن جوسپارلار ءتۇزىلدى. بۇل ەكى ەل بىرلەسكەن قۇنى 450 ملرد $ ينفراقۇرلىمدىق نارىعىن دا قامتيدى. الداعى 10 جىلدا جاپون ۇكىمەتى مەن كومپانيالارى اقش ينفراقۇرىلىمدارىنا 150 ملرد اقش دوللارىندىق ينۆەستيتسيا سالۋدى كوزدەپ وتىر. بۇل ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن بەس باسقىشتان تۇراتىن ينۆەستيتسيا الماسۋ جوسپارى دا دايىن تۇر. الايدا، جاپوندىق جوعارى دارەجەلى كەيبىر شەنەۋنىكتەر، كەلىسىم بارىسىندا مۇددەلەر قايشىلىعىنان ماڭىزدى جوسپارلاردىڭ ورىندالماي قالۋىنان الاڭدايدى. ەكى ەل اراسىندا ايىرباسقا تۇسكەلى تۇرعان ينۆەستيتسيا كولەمى، كەيبىر دامۋشى ەلدەردى الەمنىڭ الدىنا شىعارۋعا جەتەدى. اقش-جاپونيا ەكى جاقتى كەلىسىمى ەڭ الدىمەن اقش-قا تيىمدىلىك اكەلەدى دەيدى قىتاي ساراپشىلارى. تىنىق مۇحيتتىق ساۋدا كەلىسىمەنەن باس تارتقان اقش ءۇشىن ەكى جاقتى كەلىسىمدەر اۋاداي قاجەت. جاپون-امەريكا قاتىناسى بۇدان دا جاقىنداي ءتۇسۋى بەك مۇمكىن.

“The Qazaq Times”