فوتو الەۋمەتتىك جەلىدەن الىندى

بۇگىن دوللار 330 تەڭگەگە جەتتى. قازاقستان قور بيرجاسىنىڭ تاڭعى سەسسياسىندا اقش ۆاليۋتاسى بىردەن 3 تەڭگەگە قىمباتتادى. ۇلتتىق بانك توراعاسى دانيار اقىشەۆ تەڭگە قۇنىنىڭ قۇلدىراۋىنا رەسەي ءرۋبلىنىڭ السىرەۋى تۇرتكى بولدى دەدى. وسى تۇستا، ءتول اقشانىڭ الداعى تاعدىرىنا الاڭداپ جاتقان ادام كوپ. سوندىقتان ءبىز سالا ماماندارىنىڭ پىكىرىن ءبىلۋدى ءجون كوردىك. 

"تەڭگە ءالى دە السىرەي بەرە مە، الدە بۇل - ۋاقىتشا قۇبىلىس پا؟" دەگەن ماسەلەگە بەلگىلى ەكونوميست ماقسات حالىق بولجام جاساپ كوردى. 

- دوللار تاعى قىمباتتاي باستادى. تەڭگەنىڭ تومەندەۋىنە نە تۇرتكى؟

- تەڭگەنىڭ كۇرت قۇنسىزدانۋىن تاعى بايقاپ وتىرمىز. نەگىزگى سەبەبى - اقش مۇناي نارىعىندا قارا التىن كولەمىن ارتتىردى. ولار ەندى تاۋلىگىنە 10 ملن 264 مىڭ باررەل مۇناي وندىرەتىن بولدى. مۇحيتتىڭ ارعى بەتىندەگى الىپ ەلدىڭ بۇل شەشىمى - مۇناي شىعاراتىن مەملەكەتتەرگە سالقىنىن تيگىزگەنى ءسوزسىز. ويتكەنى، سۇرانىس ازايىپ، قارا التىن قۇنى بىرتە تومەندەي باستادى. تيىسىنشە، الگى ەلدەردىڭ ۆاليۋتاسى دا ءبىرشاما السىرەدى.

- سوندا، الەمدىك نارىقتاعى مۇناي باعاسى ءالى دە شاتقاياقتاپ تۇر دەۋگە بولادى عوي؟

- ءيا، ولاي ايتۋعا تولىق نەگىز بار. اقش - وپەك ەلدەرىنە مۇشە ەمەس. ولار مۇناي نارىعىندا دەربەس ساياسات جۇرگىزەدى. ەشكىمگە باعىنبايدى. ەگەر مۇناي باعاسى تومەندەي بەرەتىن بولسا، وندا تەڭگە دە السىرەۋى مۇمكىن. سوڭعى 2 جىلدى تالداپ قاراساق، "جىلدىڭ العاشقى جارتىسىندا تەڭگە كۇشتى، سوڭعى جارتىسىندا دوللار كۇشتى" دەگەن تەندەنتسيانى بايقاۋعا بولادى. قايتكەنىمەن، بيلىك تەڭگەنىڭ قاتتى قۇلدىراپ كەتۋىنە جول بەرمەيتىن سياقتى. ويتكەنى، سوڭعى 2 جىلدا ءبىزدىڭ ەلدەگى ينفلياتسيا دەڭگەيىنە قاراماستان، تەڭگە قۇنى شىڭىراۋ تۇبىنە تۇسكەن جوق. مەملەكەت اقشا باعامىن ەركىن اينالىمعا جىبەرگەنىمەن، وزىندىك ساياساتىن جۇرگىزەدى.

- ال، رەسەيگە سالىنىپ جاتقان ءتۇرلى سانكتسيالار ءتول ۆاليۋتامىزعا قالاي اسەر ەتۋى مۇمكىن؟ تەڭگە السىزدەنىپ كەتسە، ۇلتتىق بانك قانداي شارا قولدانا الادى؟

- شىنىندا، رەسەيگە قارسى سانكتسيالار ۇدەي ءتۇستى. الەمدەگى رەسەيلىك ينۆەستورلار بۇل شەكتەۋلەردەن ءبىراز قاراجاتىنان ايىرىلدى. ءبىزدىڭ ەلدە دە ءبىراز اڭگىمەلەر جەلدەي ەستى. ماسەلەن، ەكسپو حالىقارالىق كورمەسىنەن كەيىن، دوللار بىردەن قىمباتتاپ، تەڭگە ءتىپتى السىرەپ كەتۋى مۇمكىن ەكەن دەگەن قاۋىپ بولدى. كورمە بىتىسىمەن، دوللار كۇش الا باستادى. بىراق ايتارلىقتاي قىمباتتاعان جوق. ويتكەنى، ول ماسەلەگە ۇلتتىق بانك ارالاسىپ ۇلگەردى. ولار تەڭگە باعامىن ەركىن اينالىمعا جىبەرگەنىمەن، بىزگە كورىنبەيتىن شەكتىك ءدالىزدى ۇستاپ تۇردى. نەگىزى، ەركىن اينالىم ساياساتىن ۇستانعان ەلدەردە مۇنداي ءادىس قولدانىلماۋى كەرەك. ايتسە دە، ۇلتتىق بانك ساقتانىپ وتىر. مەنىڭشە، تەڭگە تاعى السىرەي باستاسا، قارجى رەتتەۋشى تاپ وسىنداي ساياساتتى ۇستانۋى مۇمكىن.

“The Qazaq Times”