قازاقستانداعى ەڭ لاس قالالار ءتىزىمى جاريالاندى

«قازگيدرومەت» رەسپۋبليكالىق مەملەكەتتىك كاسىپورنى 2017 جىلعى ەكولوگيالىق مونيتورينگتىڭ قورىتىندىسىن شىعاردى. مونيتورينگ بويىنشا 7 ەلدى مەكەن لاستانۋ دەڭگەيى ەڭ جوعارى وڭىرلەر تىزىمىنە ەندى.

مالىمەتكە قاراعاندا ءبىر جىل ىشىندە 49 ەلدى مەكەندە مونيتورينگ جۇرگىزىلگەن. ولاردىڭ ىشىندە 32 ەلدى مەكەن لاستانۋدىڭ «تومەنگى» دەڭگەيىنە، 10 ەلدى-مەكەن اۋا لاستانۋى دەڭگەيىنىڭ «كوتەرىڭكى» كلاسىنا جانە 7 ەلدى مەكەن (2016 جىلى 9) اۋا لاستانۋى دەڭگەيىنىڭ «جوعارى» كلاسىنا جاتقىزىلدى.

سونىمەن لاستانۋدىڭ جوعارى دەڭگەيدەگى قالالار:  جەزقازعان، قاراتاۋ، قاراعاندى، شىمكەنت، تەمىرتاۋ، وسكەمەن جانە گلۋبوكوە كەنتى.

لاستانۋدىڭ كوتەرىڭكى دەڭگەيىندەگى قالالار: استانا، الماتى، اقتوبە، جاڭاتاس، سەمەي، ريددەر، تاراز، اقتاۋ، بالقاش، شۋ.

لاستانۋدىڭ تومەنگى دەڭگەيىندەگى قالالار: ستەپنوگور، اقساي، ارقالىك، جىتىقارا، زىريانوۆ، كەنتاۋ، ليساكوۆسك، رۋدنىي، ساران، قوستاناي، تۇركىستان، ورال، كوكشەتاۋ، اتىراۋ، پەتروپاۆل، اقسۋ، قىزىلوردا، پاۆلودار، جاڭاوزەن، قۇلسارى، ەكىباستۇز، تالدىقورگان قالالارى جانە بەرەزوۆكا، بەينەۋ، اقاي، تورەتام، قورداي، سارىبۇلاق، يانۆارتسەۆو، قارابالىق كەنتتەرى، «بۋراباي» كفمس مەن ششۋچينسك-بۋراباي كۋرورتتىق ايماعى.

"اتموسفەرالىق اۋا جاي-كۇيىنە باقىلاۋ رەسپۋبليكانىڭ ءىرى قالالارى مەن ونەركاسىپ ورتالىقتارىندا جۇرگىزىلەدى. قازىرگى ۋاقىتتا اتموسفەرالىق اۋا جاي-كۇيىنە باقىلاۋ 49 ەلدى-مەكەندەگى  146 باقىلاۋ بەكەتىندە،  سونىڭ ىشىندە 56سىنامالاردى قولمەن ىرىكتەۋ بەكەتىندە جانە 90 اۆتوماتتى بەكەتتە جۇرگىزىلەدى. سونداي-اق، باقىلاۋ 14 جىلجىمالى زەرتحانالاردىڭ كومەگىمەن جۇزەگە اسىرىلادى", - دەلىنگەن حابارلامادا.

مالىمەتكە سەنسەك، 2016 جىلمەن سالىستىرعاندا  اتموسفەرالىق اۋا لاستانۋىنىڭ دەڭگەيى الماتى، استانا، قىزىلوردا، بالقاش جانە بەينەۋ مەن اقاي اۋىلدارىندا تومەندەپ، وڭ ديناميكا بايقالعان.

دەگەنمەن اقتاۋ، قاراتاۋ، وسكەمەن جانە گلۋبوكوە كەنتىندە اتموسفەرالىق اۋا لاستانۋىنىڭ دەڭگەيى 2016 جىلمەن سالىستىرعاندا ءوستى.

باسقا ەلدى مەكەندەردە  لاستانۋ دەڭگەيى 2016 جىلعى دەڭگەيدە قالدى.

قازگيدرومەت ماماندارى ازوت ديوكسيدى، كومىرتەگى توتىعى، كۇكىرت ديوكسيدى، فورمالدەگيد، كۇكىرتتى سۋتەگى، PM قالقىما بولشەكتەرى، فەنول جانە اممياك بويىنشا لاستانۋدىڭ جوعارى جانە وتە جوعارى دەڭگەيى نەگىزگى ءۇش فاكتورعا: جول ترافيگىنە، ونەركاسىپتىك قوندىرعىلاردان شىعارىندىلارىنا جانە ەلدى مەكەندەردىڭ تومەن جەلدەتۋىنە بايلانىستى بولاتىنىن بايقادى.

2017 جىل بويى اتموسفەرالىق اۋانىڭ جوعارى لاستانۋىنىڭ (جل) 990 جاعدايى جانە توتەنشە جوعارى لاستانۋدىڭ (تجل) 98 جاعدايى مىنا قالالاردا:

اقتوبە - كۇكىرتتى سۋتەگى بويىنشا جل 141 جاعدايى مەن تجل 3 جاعدايى;

بالقاش - كۇكىرتتى سۋتەگى مەن قالقىما زاتتار بويىنشا جل 13 جاعدايى  جانە كۇكىرتتى سۋتەگى بويىنشا تجل 1 جاعدايى;

قاراعاندى - رم 2,5 قالقىما بولشەكتەر جانە كومىرتەگى توتىعى بويىنشا جل 45 جاعدايى،

اتىراۋ – كۇكىرتتى cۋتەگى بويىنشا 357 تجل جانە 75 جل جاعدايى (سونداي-اق Agip KCO جانە ءاموز بەكەتتەرىنىڭ دەرەكتەرى بويىنشا);

جىتىقارا - ازوت ديوكسيدى بويىنشا جل 1 جاعدايى;

پەتروپاۆل – سۋتەگى كۇكىرتى ءۇشىن 11 جل جانە 1 تجل جاعدايى;

وسكەمەن – كۇكىرتتى سۋتەگى بويىنشا  419 جل جانە 18 تجل جاعدايى;

تەمىرتاۋ- كۇكىرتتى سۋتەگى بويىنشا  جل-نىڭ 3 جاعدايى تىركەلگەن.

تىركەلگەن تجل مەن جل ءاربىر جاعدايىندا قر ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى، قر ەم ەكولوگيالىق رەتتەۋ جانە باقىلاۋ كوميتەتى سەبەپتەرىن انىقتاپ، شارالار قابىلداۋ ءۇشىن  حاباردار ەتىلدى.

جۇرگىزىلگەن رادياتسيالىق مونيتورينگ بويىنشا رادياتسيالىق گامما-ايانىڭ ورتاشا ماندەرى مەن قازاقستان رەسپۋبليكاسى ەلدى-مەكەندەرى بويىنشا اتموسفەرانىڭ جەرگە جاقىن قاباتىنىڭ راديواكتيۆتى تۇسىمدەرىنىڭ ورتاشا تاۋلىكتىك تىعىزدىعى شەكتى-رۇقسات ەتىلگەن دەڭگەيدەن اسپاعان.

“The Qazaq Times”