فوتو: bbc.com

ۆۆس اقپاراتتىق اگەنتتىگى جۇرگىزگەن زەرتتەۋدىڭ ناتيجەسى اۋعانستان جەرىنىڭ 70 پايىزىنا "تاليبان" اسكەري توبى ۇستەمدىك جۇرگىزىپ وتىرعانىن كورسەتتى. اۋعانستان ۇكىمەتى مەملەكەت تەرريتورياسىنىڭ كوپ بولىگىن ءوز باقىلاۋىندا ۇستاپ وتىرعانىن ايتىپ، قابىلداۋدان باس تارتقان زەرتتەۋ قورىتىندىلارى اتالعان اۋماقتا "يسلام مەملەكەتى" تەرروريستىك ۇيىمىنىڭ دا ىقپالى بار ەكەنىن، ال تاليباندىقتار 2014 جىلى شەتەلدىك اسكەري كواليتسيا كەتكەننەن كەيىن، كۇش الا باستاعانىن ايعاقتايدى. وتكەن جىلى ءوز اسكەرىنىڭ اۋعانستاندا قالا بەرەتىنىن مالىمدەگەن اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ "تاليبان" تەرروريستىك ۇيىمىمەن قانداي دا ءبىر كەلىسسوزدەرگە كەلۋدەن باس تارتىپ وتىر. 

ۆۆس اقپاراتتىق اگەنتتىگى ۇسىنعان دەرەكتەرگە سايكەس، تاليبان اۋعانستاننىڭ تەك 14 اۋدانىن (مەملەكەت تەرريتورياسىنىڭ 4%) تولىقتاي ءوز يەلەگىندە ۇستاعانىمەن، قوسىمشا 263 ايماقتا (66%) بەلسەندىلىك تانىتىپ وتىر. جالپى حالىق سانىنىڭ جارتىسىنا جۋىعى - 15 ملن بەيبىت تۇرعىن تاليباندىقتاردىڭ قول استىنداعى نە ولار ءجيى شابۋىلدايتىن وڭىرلەردە تۇرادى. جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ ءبىرى ۆۆس تىلشىسىنە: "مەن ۇيدەن شىعار كەزدە، قايتا ورالماۋىم مۇمكىن ەكەنىن ۇنەمى ويعا الامىن. تاليبان، تەرراكت پەن جارىلىستار ءبىزدىڭ كۇندەلىكتى ءومىرىمىزدىڭ ءبىر بولىگىنە اينالىپ كەتتى ", - دەگەن.

ۆۆس ۇسىنعان باياندامادان تاليبان ۇيىمىنىڭ نەگىزگى بەكىنگەن اۋماعى وڭتۇستىكتەن ەلدىڭ شىعىس، سولتۇستىك جانە باتىس اۋماقتارىنا قاراي ويىسقانىن كورۋگە بولادى. تاليبان اسكەري توبى 2001 جىلى بيلىكتەن ايىرىلعاننان كەيىن شەتەلدىك اسكەري كواليتسيا ۇكىمەتتىڭ قولىنا قايتارۋ ءۇشىن سوعىسقان گيلمەند ءوڭىرىن 2014 جىلدان كەيىن ءوز بيلىگىنە قايتا العان. 2001-2014 جىلدار ارالىعىندا وسى اۋماقتا 450 بريتاندىق اسكەري كوز جۇمعان.

تاليبان ۇيىمى اۋعانستان اسكەرىنە قارسى شابۋىلدارىن ءارتۇرلى جيىلىكپەن ۇيىمداستىرادى. قۇرباندار سانى دا سايكەسىنشە وزگەرىپ وتىراتىن جارىلىستار كەيدە اپتاسىنا ەكى رەت، ال كەيدە ءۇش ايدا ءبىر رەت بولادى. ۆۆس تىلشىلەرى 122 اۋداننىڭ (مەملەكەت تەرريتورياسىنىڭ 30%) اۋعانستان ۇكىمەتىنىڭ قول استىندا ەكەنىن انىقتادى. دەگەنمەن بۇل دەرەك اتالعان اۋدانداردى مەكەندەيتىن حالىقتىڭ ومىرىنە ەش قاۋىپ تونبەيتىنىن بىلدىرمەيدى.

بۇۇ كەلتىرگەن دەرەككە سايكەس، 2017 جىلدىڭ العاشقى توعىز ايىندا 8 مىڭ 500 بەيبىت تۇرعىن قازا تاپقان. 2018 جىلدىڭ قاڭتار ايىنىڭ العاشقى جارتىسىندا كابۋلدا 3 جارىلىس بولىپ، 130 ادام مەرت بولعان.

“The Qazaq Times”