يراكتاعى كۇرد اۆتونومياسى. فوتو: pbs.org.

يراك جوعارى سوتى كۇردىستان اۆتونومياسىنىڭ تاۋەلسىزدىگى تۋرالى رەفەرەندۋمدى توقتاتۋعا بۇيرىق بەرگەن ەدى. ءبىر عانا يراك ۇكىمەتى ەمەس، كورشىلەس يران، تۇركيا، سونداي-اق، اقش پەن ۇلىبريتانيا جانە بۇۇ-نىڭ دا قارسىلىعىنا ۇشىراعان بۇل رەفەرەندۋم 25 قىركۇيەككە، ياعني كەلەسى اپتانىڭ باسىندا وتكىزىلەدى دەپ بەلگىلەنگەن. BBC سايتىنىڭ جازۋىنشا، يراكتاعى كۇرد اۆتونومياسىنىڭ بيلىگى بەلگىلەنگەن ۋاقىتتا رەفەرەندۋمدى وتكىزە بەرەتىندىكتەرىن ايتقان.

يراك جانە وزگە قارسى كوزقاراستاعى ەلدەر اتالعان رەفەرەندۋم يراكتىڭ ورنىقتىلىعىنا كەرى اسەر ەتەدى دەپ قارايدى. الايدا، كۇردتەر الەمدە تاۋەلسىزدىك ءۇشىن كوپ كۇرەسكەن ۇلتتاردىڭ قاتارىندا تانىلعان. بۇل جولى بەلگىلەنگەن رەفەرەندۋمعا قاتىساتىن ايماقتار مەن قولداۋشىلار سانىنىڭ كوپتىگى، يراك ۇكىمەتىنە ۇلكەن قارسىلىق بولىپ وتىر.

باعدات پەن كۇرد اۆتونومياسىنىڭ بيلىگى اراسىنداعى باستى قايشىلىقتاردىڭ ءبىرى – يراكتاعى مۇنايعا باي ايماقتاردىڭ رەفەوەندۋمعا قاتىساتىن ايماقتار قاتارىندا بولۋى. رەفەرەندۋم ناتيجەسىنىڭ قانداي بولاتىنى تۋرالى ناقتى بولجام جاساۋ قيىن. ونىڭ ۇستىنە داۋىس بەرۋ ناتيجەسى قالاي بولسا دا بۇل رەفەرەندۋمنىڭ زاڭدىق نەگىزى جوق بولىپ سانالادى. ءارى يراكتان ءبولىنىپ شىعۋدىڭ ناقتى مەحانيزمدەرى دە بولعان ەمەس.

كۇرد اۆتونومياسىنىڭ باسشىلارى رەفەرەندۋمنان باس تارتپايتىنىن ءبىلدىردى. قارسى تۇرعان ەلدەر مەن بۇۇ دا كۇردتەردىڭ رەفەرەندۋمدى توقتاتۋىنا جەتەرلىك قىسىم جاساپ وتىرعان جوق. ايتالىق، تۇركيا جاق بۇل قادامدى ايىپتاسا دا، مۇناي ەكسپورتى ءۇشىن شەكاراسىن جابا سالمايدى. يران مەن يراك ۇكىمەتتەرى دە كۇردتەرگە كۇشتى توسقاۋىل جاساۋدان الاڭدايدى. ونىڭ ءبىر سەبەبى رەتىندە كۇرد جاساعى كۇشتى اسكەري جاتتىعۋلاردان وتكەن. بۇل الداعى ۋاقىتتا يراك نەمەسە يران ۇكىمەتىنە كەدەرگى بولماسىنا ەشكىم كەپىلدىك بەرە المايدى.

يراك ۇكىمەتىنىڭ كۇرد اۆتونومياسىنىڭ دەربەستىك الۋ رەفەرەندۋمىنا جەتكىلىكتى قىسىم جاساماۋىنا مىنا ءبىر ماسەلەنى دە سەبەپ دەپ كورسەتۋگە بولادى. ايتالىق، سوڭعى كەزدەرى باتىس ەلدەرىنىڭ ۇلتتاردىڭ دەربەستىگىنە قولداۋ كورسەتۋى ارقاسىندا، كۇردتەر جىلدان جىلعا كۇشەيىپ، تۇراقتى اسكەري كۇشى قالىپتاسقان ۇلتقا اينالدى. ءتىپتى، كۇندەردىڭ كۇنىندە يراك كۇردىستان اۆتونومياسىنا تاۋەلسىزدىك بەرۋى دە مۇمكىن دەگەن سوزدەر كوپ رەت ايتىلا باستادى. سوعان بايلانىستى يراك ۇكىمەتى ءتۇبى ءبىر ەل بولمايتىن وسى ايماقتاعى مۇنايلى ولكەلەردى وزىنە الىپ قالۋدى عانا ويلاپ وتىرعان بولۋى دا مۇمكىن. بۇل رەتكى رەفەرەندۋمعا كۇشتى قارسىلىق كورسەتپەي، تەك زاڭ جۇزىندە نەگىزسىز ەكەنىن عانا ايتاتىنىنىڭ ءبىر سەبەبى وسى بولسا كەرەك.

“The Qazaq Times”