ەدۆارد سنوۋدەن بۇل جولى اقش پەن جاپونيانىڭ اراسىنداعى سۇمدىقتىڭ بەتىن اشتى

«الەم اڭگىمەسىنىڭ» قۇپياسىن اشۋشى،  ايگىلى ەدۆارد سنوۋدەن جاقىندا ماسكەۋدە سۇحبات بەرىپ:   "اقش مەملەكەتتىك قاۋىپسىزدىك مەكەمەسىنىڭ (NSA)  جاپونيانى اسا قۇپيا اقپاراتتاردى مەڭگەرەتىن جۇيەمەن قامداعانىن،  وسى ارقىلى جاپون ۇكىمەتى كوپ سانداعى ەلەكتروندى پوچتالارمەن ادامداردىڭ سويلەسۋىن انىق باقىلاي الاتىنىن راستادى", - دەپ جازادى قىتايدىڭ “News.Xinhuanet” سايتى. سونداي-اق،  ەدۆارد بۇل جۇيە تەك جاپونيانىڭ ەل ىشىندەگى ەمەس،  دۇنيە جۇزىندەگى ارقانداي ادامدار اراسىندا ايتىلعان ءسوز-سويلەمدەردى دە ەستەلىككە الا الاتىنىن، جۇيەنىڭ اتى “XKEYSCORE” ەكەنىن مالىمدەدى. 

ەدۆارد سنوۋدەن: «قازىرگى كەزدە جاپونيا پارلامەنت سەناتى قاراپ جاتقان «سىبايلاستىق قىلمىس» اتتى زاڭىنىڭ «ۇيىمدىق قىلمىس جانە ونىڭ جازاسىنا» ەنگىزىلگەن وزگەرىستەر ارقىلى،  اسا كەڭ كولەمدە ادامداردىڭ جەكەلىك اقپاراتتارىن جيناپ جاتىر»، – دەگەندى ايتتى.

اقش-تىڭ عالامتور مەدياسى “Intercept4” بيىل ساۋىردە «2013 – جىلى 8 ءساۋىر كۇنى سنوۋدەن اشقان ءبىر قۇپيا قۇجات» اتتى حابار-ماتەريالدى تاراتقان ەدى. بۇل دا “XKEYSCORE”  جۇيەسىنىڭ  جاپونياعا بەرىلۋى جايلى بولاتىن.

جاقىندا عانا، 29 مامىردا، جاپونيا پارلامەنتتىنىڭ  جالپى ماجىلىسىندە جاپون پرەمەرى شيندزو ابە بۇل قۇجاتتىڭ قايدان كەلگەنى بەلگىسىز ەكەنىن ايتىپ،  جالعاستى تالقىلاۋعا سالعىسى كەلمەگەن. ال،  سنوۋدەن سوزىندە: «بۇل شىن قۇجات. اقش ۇكىمەتىنىڭ ءوزى راستاپ وتىر. ال،  جاپون ۇكىمەتى عانا مويىنداعىسى كەلمەيدى،  بۇل اقىماقتىق دەگەندى ايتادى. ونىڭ قاراۋىنشا،  جاپونيانىڭ بۇل ارەكەتى توڭىرەكتى كەڭ كولەمدە باقىلاۋ جوسپارىنىڭ باستاپقى قادامى دەۋگە بولادى. بۇعان دەيىن،  بۇل ەلدە وسىنداي قۇپيا جۇيە ارقىلى باقىلاۋ ءىسى بولماعان. الايدا،  كەلەشەكتە بۇلاي باقىلاۋ جاپونيادا جالپىلاسادى ەكەن.

2013 جىلى قاراشادا، الەمگە جالپى سانى 200 مىڭعا دەيىنگى  قۇپيا قۇجاتتى جاريا ەتكەن ايگىلى قۇپيا شاشقىش سنوۋدەنگە اقش ۇكىمەتى زاڭدىق جاقتان ايىپتاۋ جاريالاعان. الايدا،  ەل بىلمەيتىن ەرەكشە جۇيەلەردىڭ قىر-سىرىن بىلەتىن وسى ايگىلى جاس جىگىت ماسكەۋ جاعىنان قورعاۋعا الىنعان. كۇنى بۇگىنگە دەيىن  الەمنىڭ ءار ەلىندەگى تولعاقتى تۇيىندەر توڭىرەگىندەگى جاسىرىن اڭگىمەلەردىڭ بەت-پەردەسىن اشۋمەن كەلەدى.

“The Qazaq Times”