Ol turalı bügin press-konferenciya ötkizip, komissiya müşeleri Lord Makdonal'd, River Glaven Kt KS, Komissiya törağası, Ernar Kenjebaev, Janbolat Mamaydıñ advokatı, Evgeniy Jovtis, adam qwqıları men zañ üstemdigi boyınşa Qazaqstan halıqaralıq byurosınıñ direktorı jäne ağılşın advokatı Tayab Ali, Partner Bindmans LLP mälimdedi.
Joğarı lauazımdı britan parlamentariyleri Qazaqstandağı oppoziciyalıq demokratiyalıq partiyanıñ lideri, jurnalist, belgili sayasatker Janbolat Mamaydıñ wstalğanı men oğan qarsı ne istegenin zerttep, tergeytin ükimettik emes komissiya qwru turalı wsınıs tastadı.
Mamay mırza, bilik özine 2022 jılı qañtardağı gaz bağasınıñ köterilgenine qarsı şıqqan narazılıqtardı wyımdastıruğa qatısı bar degen ayıp taqqan soñ, 2022 jıldıñ aqpan ayınan beri qamauda otır. Ükimet halıqtıñ narazılığına repressiyamen jauap berip, «Qandı qañtar» atanıp ketken qırğınnıñ nätijesinde 238 adam qaza tapqan bolatın.
Mamay mırzanıñ jaqtastarı onıñ qamalğanın, wstalıp, sot arqılı qudalanuın Qazaqstan biliginiñ oppoziciya dauısın twnşıqtırğanı dep sanaydı.
Qwqıq qorğauşı Halıqaralıq Human Rights Watch jäne Amnesty International Mamaydı tez arada bosatıp, oğan taqqan ayıptardı alıp tastaudı talap etken edi.
Komissiya törağası lord Makdonal'd, käzir ministr portfeline ie bolğan, kqmissiyanıñ bwrınğı müşesi Endryu Mitçel jäne parlament müşesi Ruşanara Ali 11 qazan küni Londondağıc Qazaqstan elşiligine resmi türde hat jiberip, onda özderiniñ josparındağı Qazaqstan saparı barısında ükimettiñ bwl Komissiya jürgizbekşi tergeu jwmıstarına qatısa otırıp, Mamaydıñ özinen jäne basqa da mañızdı kuägerlerden jauap aluğa kömek körsetuin swraydı. 20 qazan küni Komissiya, Komissiya men Qazaqstannıñ özara is-äreketi barısın pısıqtap alu maqsatında, respublikanıñ Londondağı elşiliginde Qazaqstan ökilderimen kezdesken bolatın.
Qazirgi uaqıtta Komissiya Mamay mırza men basqa da sayasi twtqındardıñ qalay wstalıp, olarmen ne bolğanı turalı ayğaq-dälelderdi alıp, zertteu procesi üstinde. Komissiya kuägerler, qazaqstandıq qwqıq qorğauşı toptar, halıqaralıq qwqıq qorğauşı wyımdar jibergen barlıq kuälikterdi, ayğaqtardı, üşinşi bir memlekettiñ bergen esepterin qarastıradı. Biıl jıl soñında Komissiya bar kuägerlerdiñ özderin tıñdau üşin aşıq mäjilis ötkizudi josparlap otır. Komissiyağa kuälikti www.inquirycommission.com. Veb-saytı arqılı jibere alasızdar.
Komissiya Qazaqstandağı qwqıq qorğauşı toptar jinağan, 2022 jıldıñ qañtar narazılıqtarına qatıstı ayğaq-dälelderdi qarastıradı. Qwqıq qorğauşılar prezident Toqaevtıñ tikeley efirde narazı halıqtı «terrorşı», «sodırlar» dep atap, küştik qwrılımdarğa «eskertusiz oq atuğa» bwyrıq bergenin, olarğa berilmegenderdiñ közin joyuğa ökilet bergenin asa qatıgezdik sanaydı.
Biliktiñ bwl äreketiniñ nätijesinde 238 adam ölip, jüzdegeni jaraqat aldı. 10 000-nan astam adam qamauğa alındı. Köptegen adam äli künge «iz-tüzsiz ketkender» sanatında. Qañtar oqiğasına qatıstı halıqaralıq täuelsiz tergeu jürgizuge şaqırğan ündeulerdi Qazaqstan biligi nazarına alar emes.