Almatı qalasında Qazaqstannıñ demokratiyalıq partiyası jäne Qazaqstandağı qızmetine tıyım salınğan QDT qozğalısınıñ bastamaşıl tobı şaqırğan miting «jartılay» ötti. Jüzdegen azamat qatısqan şerude policiya men arnayı jasaq är jerden keminde 60 şaqtı adamdı wstap äketti.
Şeruge QDP, QDT jäne onı jaqtaytın «Köşe partiyası» qozğalısınıñ qoldauşıları qatıstı. Abay jäne bwrınğı Furmanov, Abay-Dostıq, Dostıq-Qwrmanğazı, Gagarin-Jambıl köşeleriniñ qiılısında ondağan narazı wstaldı. Äkimdik ökilderi jinalğandardı tarauğa şaqırdı.
Narazılar Almatı äuejayınıñ şeteldik kompaniyağa satıluına jäne karantin şaralarınıñ jüyesizdigine, wlttıq park, memleket jeriniñ betaldı beriluine, şikizat qorına bay eldiñ äleumettik jağdayınıñ naşarlığına, nesie kanikulınıñ şikiligine qarsılığın bildirdi. Bwdan özge jüyeni özgertu, azamattardıñ konstituciyalıq qwqığın şektemeu, biliktiñ auısuın, ädil saylau talabı köterildi.
Dempartiya jetekşisi Janbolat Mamay pen qwqıq qorğauşı Ğalım Ağeleuov osıdan on kün bwrın şeru ötkizuge arnayı ötinim bergenin alğa tarttı. Dese de Almatı qalası prokurorınıñ orınbasarı Mwrat Tileuberdiev, qala äkiminiñ bes birdey orınbasarı – Erlan Qojağapanov,Erjan Babaqwmarov, Mwhit Äzirbaev, İliyas Öserov, Saparbek Twyaqbaev, Medeu audanı äkimi Swltanbek Mäkejanov jäne Nwr Otan partiyasınıñ uäkilderi 6 mausımnan bastap beybit jiın turalı jaña zañ küşine endi engenin aytıp, bügingi mitingti zañsız dep atadı.
Dempartiya jetekşisi, oppoziciyalıq sayasatker Janbolat Mamay «Demokratiyalıq partiya azamattarı öziniñ konstituciyalıq qwqığın paydalana otırıp beybit mitingke şığuı eşqanday zañsızdıq emes. Biz bilikke negizgi üş talabımızdı qoyamız. Qazaqstan jeri satılmasın jäne jalğa berilmesin! Qazaqstan halqına bir rettik kredittik amnistiya jasalsın! Maks Bokaev bastağan sayasi twtqındarğa bostandıq berilsin!», – dedi.
Ol Almatı qalasınıñ äkimi Baqıtjan Sağıntaevtıñ el aldına kelip swraqtarına jauap beruin swradı. Alayda oqiğa ornında jürgen äkim orınbasarları birden bwl talaptıñ orındalmaytının kesip ayttı. Dempartiya tobın qwzırlı organdar jibergen soñ, Mamay tüsqayta sağat 16:00 şamasında jaqtastarımen birge Töle bi köşesine qaray Dostıq dañğılınıñ boyımen tüsip ketti.
Nwr Otan partiyasınıñ müşelegindegi ärtürli qoğamdıq wyımdardıñ ökilderi Dempartiya belsendileri men jaqtastarı jinalğan orında «kontrargument ügitin» jürgizuge atsalısıp, bilikke qwlaq asuğa şaqırdı. Üş ayğa juıq jwmıssız, säykesinşe tabıssız qaldıq degen azamattar nesie mäselesin halıqtıñ jağdayına ıñğaylaudı talap etti.
«Twran» universitetiniñ rektorı, ekonomika ğılımdarınıñ doktorı äri Almatı qoğamdıq keñesiniñ törağası Rahman Alşanwlı özin Güljan dep tanıstırğan narazınıñ janayqayına döreki jauap berip, elge şaması jetpese, köpbölmeli päter almauğa keñes berdi. Sonday-aq birneşe sağat boyı biliktiñ narıqtıq sayasatın qorğaştap, jinalğandardı tarauğa ügitteuge tırıstı.
Osığan wqsas sarında «Nwr Otan» partiyasınıñ Almatı filialı törağasınıñ orınbasarı Stanislav Kankurov ta Dempartiya belsendisine söylegen kezde özin döreki wstadı. Şeneunik narazılardı «qwr ayqayşılar» dep atap, olardan «memleket üşin ne istep jatqanın» swradı.
Şaharda miting ötedi dep josparlanğan Abay eskertişiniñ mañı men Respublika alañı temir qorşaumen qwrsaulanıp, jabılğan. Kündiz policiya narazılar jinalğan köşelerdegi qozğalıstı şektep, jayau jürginşilerdi ötkizbey twrdı. Dempartiyanıñ bastı wyımdastıru tobın arnayı jasaq birneşe sağat qorşauğa alıp, jibermedi.
Astana, Almatı jäne özge qalalarda policiya narazılardı wstau kezinde döreki küş qoldandı, halıq köp jinalğan jerlerge dezinfekciyalaytın swyıqtıq şaşıp, qorğanış kiimi joq adamdardıñ közi aşığan, twrğındar men jayau jürginşiler densaulığına şağımdanğan.
Astanada izolyatorda belgisiz jağdayda qaza tapqan belsendi Dulat Ağadildiñ wlı Nwrbolat Ağadilov, al Almatı qalasında Irısbek Toqtasın, Beybarıs Tolımbekov, Äsiya Tölesova, Qwral Seyithanwlı t.b. tärizdi belgili azamattıq belsendilerdi policiya wstap, alıp ketken.
Policiya astanada Qazaq eli monumentiniñ mañına jinalğan ondağan adamdı küştep avtobusqa salıp äketken. Mwnday jağday basqa qalalarda da qaytalandı. Şımkentte aldın-ala qorşalğan Ordabası alañınıñ aynalasında keminde 20 şaqtı kisi wstaldı. Aqtöbe qalasındağı Öner ortalığında jäne Oralda ortalıq alañda şeruge keldik degen ondağan adam wstalğan. Qızılorda, Taraz qalalarında birneşe adam küştep äketilgen. Aşıq aqparattar men redakciya jinaqtağan derekterge qarağanda, bilik zañsız dep tanığan mitingterde respublika köleminde jüzden astam adam wstalğan.
Degenmen sayasi qısım körgenderdiñ monitoringin jürgizetin Qaharman adam qwqığın qorğau qorınıñ telegram jelisindegi arnasında jariyalağan mälimetke qarağanda, 6 mausım küni el boyınşa policiya wstağan 142 azamattıñ tizimi tüzilgen.
Almatıdağı mitingten fotobayan:
Osığan deyin tirkelmegen «Demokratiyalıq partiya» jäne şetelde twrıp jatqan eks-bankir, oppoziciyalıq sayasatker Mwhtar Äblyazov jaqtastarın 6 mausımda mitingige şığuğa şaqırğan bolatın. Mitingiler qarsañında är aymaqta belsendilerge qısım küşeyip, wstala bastağan. Bas prokuratura ädettegidey mitingilerdiñ zañsız jäne densaulıq saqtau ministri Eljan Birtanov karantin kezinde qauipti ekenin aytıp, jwrttı narazılıqqa şıqpauğa şaqırğan.
TJ kezinde belgili bolğanday, 21 säuir «Şekarasız tilşiler» halıqaralıq wyımı jariyalağan «Älemdik baspasöz bostandığı indeksi» reytinginde Qazaqstan 180 eldiñ işinde 157 orınğa twraqtadı. Sol kezdegi aqparat ministri Däuren Abaev ädettegidey wyım esebiniñ şınayınılığına kümänmen qaraytının mälimdedi. İle-şala halıqaralıq Human Rights Watch wyımınıñ Europa-Ortalıq Aziya aymağı boyınşa direktorı H'yu Uil'yamson 23 säuir Azattıqqa bergen swqbatında «TJ kezinde aqparat qwraldarınıñ qızmetkerlerine ğana emes, pikirin erkin bildirgisi keletin kez kelgen azamatqa qısım jasamauğa şaqırdı». Artınşa wyım Qazaqstannıñ «COVID-19-ğa qarsı küresti sıltauratıp» adam qwqıqtarın bwzğanı turalı esebin jariyaladı.
«Estitin äri halıq ünine qwlaq türetin memleket» twjırımdamasın wsınğan prezident Toqaev halıqaralıq BAQ jäne qauımdastıq aldında Qazaqstandağı demokratiya institutın damıtuğa köp uäde bergenimen, ekinşi liderdiñ twsında da mitingiler men piketter ötkizu is jüzinde qiındağan. Öz pikirin aşıq aytqısı kelgen ne aytqan azamattar jii isti bolıp jatadı.