Qazaq dalasına köktem keldi. Gül köktem. Jer-Ana busanıp, ömirdiñ qayta tülep, qayta örlep güldegen şağı ğoy. Iä, keremet şaq. Osı bir keremet şaqta, arağa jıl salıp köñilimizge medeu bergen keremet bir merekeniñ kelip jetetini. Ol halıqaralıq äyelder merekesi. Basqağa qalay ekenin bilmedim, özim üşin erekşe qaster twtatın meyramımnıñ biri. Mäsele, bwl merekeniñ kim arqılı, qaşan qalıptasıp, toylanuında emes, onıñ barşa adamzat balasına izgilik niette qızmet etip jatqan wlı mäninde dep tüsinsek degen oyımda bar. Öytkeni, är zattan bir kiltipan izdegen keybir bauırlarımnıñ osı merekeni de qazaqqa jat qılıp, «sırttan engen», «anau, mınauğa» jatqızıp küyis qabaq tanıtatının körgende oğan «jaqsılıqtı tu qılğan niet pen istiñ barlığıadamzattıñ ortaq jetistigi» degim keledi.Sonımen köktemgi nwrmen wştasqan analar meyramı arağa jıl salıp emes, ayda emes, kün salıp kele berse de artıq emes. Öytkeni, anadan asar künde, şıñda joq.
Bügingi äñgime özimizben qatar jürip, näzik iıqtarımen auır salmaqtı – Otandı qorğau jügin arqalap jürgen batıl jürekti qarlığıştar, äpke-qarındastar jaylı aytpaqpın. Äsili, äyelder qoğamnıñ bar salasında eñbek etedi desek te, onıñ işinde olardıñ az qamtılğan salası da boladı. Onıñ biri erge enşi bolğan – äskeri qızmet. Keybireuler äskeri sala qız balağa qol emes dep jatadı. Ol da äskeri ortadağı erekşe talaptarğa, keyde äyel twrmaq erkektiñ de şıdas bermes, qiındığınan aytılğan söz de şığar.Äskeri qızmet auır jol, salmaqtı mindet. Onıñ ıstıq-suığına küyip, temirdey tärtipke könip, onımen qosa otbası men qızmetti qosa alıp jüru auızğa aytqanğa ğana jeñil. Sondıqtan da osı salada jürgen äpke-qarındastarıma erekşe iltipatpen qaraytınım da şındıq.
Wlttıq wlannıñ «Oñtüstik» öñirlik qolbasşılığında qızmet atqaratın serjant Lezat Halelova osı saladağı örimdi eñbegi 20 jılğa juıqtağan. Ärine, kezinde Abay atındağı memlekettik universitetti tämamdağan aruğa «ömiriñizdiñ äskeri salağa bwrılıp, osılay tağdır ükiminiñ bwyırğanına qalay qaraysız, ökiniş-ökpeñiz joq pa» degen saualıma bir auızdan «joq» dep jauap berdi. «Adamğa jas küninde ömir jolı wzaqtaykörineri ras. Biraq ğwmırıñnıñ orta jalınajetkendeonıñ olay emes ekenin eriksiz añğarıp, «qamşınıñ sabınday bolğan jalğannıñ»şındıq eken oymen payımdaysıñ. Osı uaqıtqa deyingi ömirim de közdi aşıp jwmğanımday öte şığıptı. Endi bir jıldan keyin zeynetkerlikke şıqpaqpın. Sanalı ömirimdi äskeri qızmetke arnağanımdı tağdırdıñ mağan eñ äuelgi bergen sıyı dep bilemin. Sonau 90-şı jıldardıñ almağayıp zamanında äskeri salağa keluge äuelde jüreksingenim ras edi. Keyin kele-kele barlığına üyrendim. Saptıq dayındıqqa da, tapanşadan, avtomattan qaru atuğa da. Eñ bastısı qızmetim tärtipke, tärtipti äuliedey sıylauğa üyretti. Äskeri adam qaşan da jinaqı jürip, epti de jıldam qimıldaydı ğoy. Bwl da mağan qızmetten engen qasiet boldı», - deydi bizben äñgimeleskende serjant L.Halelova.
Al «Oñtüstik» öñirlik qolbasşılıqtıñ qarjı böliminiñ ağa oficeri mayor Ğaliya Mämetova men osı böliminiñ ağa mamanı serjant Güljan Baymwhanovalardıñ eñbek jüginiñ mañızdılığın bir sözben aytıp jetkizu mümkin emes. Öytkeni, mına zamanda barlıq mäselede qarjı-qarajattıñ igeriluine, tölemderdiñ uaqıtılı atqarıluına tireletinin eskersek, onda esepşi qızdardıñ jwmıstarı da qat-qabat-aq. Onımen qosa näzik jandılardıñ jauıngerlik dayındıqtarı da joğarı boluı kerek, äskeri tärtip sonı talap etedi. Mayor Ğaliya Mämetova «Qız bala bolsam da, jas kezimnen ör östim. Keyde es bilgenşe er balalarmen qatar atqa qonıp, tay-qwnan bäygelerde şapqanım da bar. Sodan bolar eseygende äskeri qızmetke esim ketip, armanıma aynaldı. İşte oylağanıñ ne bolsa, ömirde jüzege asadı dep jatadı ğoy, aqırı äskeri salağa keldim. Qazir mine, 23 jıl Otan dep, el dep qızmet etip jatqan jayım bar. Diana jäne Dias attı wl-qızdı tärbielep otırmın. Wlım Dias qazir mektep jasındağı oquşı bolsa da, bolaşağın el qorğau qızmetimen wştastırğısı keledi. Men onıñbwl şeşimin qwp köremin. Öytkeni, Abay atamız aytpaqşı, dünieniñ bir bölşegine kirpiş bolıp qalanıp, egemen eldiñ eñsesin biiktetuge qızmet atqarudan artıq märtebe joq».
Serjant Güljan Baymwhanova da eki balanıñ anası. Qızmetine berik jan. Otağası da äskeri qızmette, «Oñtüstik» öñirlik qolbasşılığınıñ serjantı lauazımındağı praporşik Ermek Baymwhanov ekeui qızmette de, otbasında da jwptarı ajıramağan, jarastı otbası. Ekeui biri bilgenin ekinşisine üyretip, äskeri qızmetke, şının aytqanda otbası bolıp şıñdalıp, qızmettiñ ıstıq-suığın teñ ötkerip kele jatqan jayı bar. «Qazaq qızdarı namıstan jaralğan. Qay tarihtı alıp qarasañız da solay. Olar basqa eldiñ küñi bolıp ketpegen, arı men namısın joğarı qoyıp, eriniñ, eliniñ amandığın tilegen. Al Qızay ana, Domalaq ana siyaqtı bir äuletke ğana emes, düyim elge wran bolğan analarımız jeterlik. Otbası tärbiesi degende äyelderdiñ qay kezde de ornı erekşe», - deydi Güljan bizge erekşe oyın bildirip.
Mayor Äsiya Qalieva da ülgili qızmetimen közge tüsken aru jannıñ biri. Üş balanıñ anası sonau 1999 jıldan bastap qwqıq qorğau salasında eñbek etedi. Qazir öñirlik qolbasşılıqtıñ kadr böliminiñ oficeri. «Är qızmettiñ öz qır-sırı, erekşeligi boladı ğoy. Äskeri qızmet asa jauaptı jük arqalağan sala. Mwnda sen äyelsiñ, sen erkeksiñ dep bölmeydi. Bäri qaru wstağan Otan qorğauşılar. Sondıqtan da bärine dayın boluıñ kerek. Qaru atu, jekpe-jek wrıs täsilderi, jedel şeşim qabıldau, eñ ayağı işki tüysigiñdi suıqqandı basqarıp, batıl jürekti bolu kerek degen siyaqtı. Adam bärin tua sala üyrenbeydi. Eptep-eptep, ınta, tilegimen boyına damıtadı. Sondıqtanda eñ bastısı bwl salağa da bastı qajeti ınta. Meniñ ıntam boldı, auır bolsa da üyrenip mineki mayor şenine deyin jetip otırğan jayım bar», - deydi näzik iıqtı mayor.
Qorıta aytqanda, qısıltayañ sätte batıldığımen erden ozıp, mäñgilik beynesi erliktiñ simvolına aynalğan Äliya men Mänşüktey qazaq qızdarı bükil şığıstıñ aybının asırıp twrğan joq pa.Iä, ol analarımızdı pir twtqan, namıstan jaralğan arularımız qazaqta jeterlik. Biz olardıñ bir parasın ğana tilge tarttıq. Osı oraylı sätti paydalanıp, olardı merekelerimen qwttıqtap, otbasılarına ırıs, qızmetterine tabıs tiledik. Mereyleriñiz öse bersin asıl arular!
Mayor Arman ÄUBÄKİROV, Almatı qalası
"The Qazaq Times"