Qıtaylıq äskeri sala basılımı Tayuanğa şabuıl jasaudıñ üş türli josparın jariya etti. Foto: news.creaders.net/

Jaqında ğana Qıtay Kommunistik partiyasınıñ 100 jıldığına oray Beyjiñde dabıralı şara ötti. Şarada QKP-nıñ qazirgi jetekşisi Şi Jinpiñ (Xi Jinping/Si Czin'pin) qıtay wltşıldığın qozğaytın wrandarğa tolı sözderge köbirek orın berip, «otandı biriktiru» wlı isiniñ ayaqtaluğa jaqın twrğanın atap ötti. Bwl qazir özekti küyde twrğan Tayuan (Tayvan') qauipsizdigine degen alañdauşılıqtı küşeytti.

Qıtay bilik partiyası merey toyın ötkizip jatqan twsta, keybir qıtaylıq basılımdar Tayuandı qarulı baqılauğa alu taqırıbındağı maqalalar men wqsatpalı videolardı jariya etti. Aytalıq, Qıtaydıñ «Ship Knowledge» jurnalı Tayuanğa şabuıl jasaudıñ üş kezeñnen twratın josparına wqsas material jariyaladı. Keyin onı Hoñ Koñdağı (Gonkongtağı) South China Morning Post baslımınan tartıp birqatar amerikalıq jäne tayuandıq basılımdar da tarattı.

Osı atalğan «şabuıl josparında» körsetiluinşe, Halıq-azattıq armiyası şabuıldıñ birinşi kezeñinde Tayuanğa qarata ballistikalıq zımıran şabuılın jasamaq. Onıñ maqsatı – Tayuandağı äuejaylar, aldın-ala eskertu radarları, äue şabuılına qarsı zımıran bazaların jäne Tayvan' aralında ornalasqan komandalıq ortalıqtar siyaqtı aqparat jinau men şeşim qabıldau mümkindigine ie nısandarın joyu. Sonday-aq, Tayuannıñ zımıran şabuıldarına qarsı jüyesin bwzıp ötu üşin Qıtay tarabı  Dongfeng-16 qısqa qaşıqtıqtağı ballistikalıq zımırandarın qoldanuı mümkin ekeni körsetilgen.

Ekinşi kezeñ – Tayuannıñ äskeri bazaların, arsenaldarın, radarların, baylanıs infraqwrılımı men avto-dälizderin qarqındı bombalau üşin qwrlıqtan, äskeri kemelerden jäne süñguir qayıqtardan Eagle-91 jäne Changjian-10 qanattı raketaların wşıru.

Üşinşi kezeñ – kemeler men qwrlıqtağı zımıran küşterini birlesken snaryad soqqıları. Onıñ maqsatı – Halıq-azattıq armiyası  teñiz jayau äskerleri men amfibiyalıq desant küşteriniñ qonuına soñğı kedergilerdi joyu.

Bwl materialdardı jariyalap otırğan «Ship Knowledge» basılımı 1970 jıldardan bastap şığarılğan, Qıtay baspasözinde äskeri salağa bağıttalğna üş iri basılımnıñ biri. Qıtaylıq äleumettik jelilerde  «Ship Knowledge»  basılımı jariyalağan animaciyalıq video «Tayuanğa jasalğan qatañ eskertu» retinde bağalanıp jatır.

Qıtay bilik partiyasınıñ jüz jıldıq mereytoyı kezinde Qıtay basşısı Şi Jinpiñ «Tayuan mäselesin şeşu jäne Otandı birlikke kelu wlı isin tolıq ayaqtau – Qıtay Kommunistik partiyasınıñ bwljımas tarihi mindeti» dep mälimdegen bolatın. Ol sonday-aq AQŞ-qa jäne basqa Batıs elderine qarata «eşkim Qıtay halqınıñ wlttıq egemendigi, aumaqtıq twtastığın qorğauğa degen erik-jigerin, tabandılığın jäne mıqtı qabiletin tömendetpeui kerek» dep eskertken.

2021 jılı Tayuan jağdayı bwrın soñdı bolmağan deñgeydegi şielenisti küyge ayaq bastı. QKP-nıñ Tayuandı küşpen bağındıru turalı dauısı barğna sayın küşti şığa bastadı. Biıl Tayuan Qıtay tarabınan küşti äskeri qısımğa da tap bolıp otır. Qıtay äskeri wşaqtarı Tayuan äue küşteriniñ qarsılasuğa degen erik-jigerin «sındırıp tastauğa» äreket etip keledi.

Degenmen, Tayuan qauipsizdiginen AQŞ, Japoniya, Australiya, tirpti Britaniya men Franciya sekildi europalıq derjavalarda alañdaydı. Qıtaydıñ Ündi-Tınıq mwhit aymağındağı ıqpalına tosqauıl qoyu üşin Qwrama Ştattar men onıñ odaqtastarı Tayuan qauipsizdigin qızıl sızıq retinde belgilep otır. Aymaqta köpwlttı äskeri jattığular da ötip jatır. Qıtay äskeri qaterin toqtatu üşin bwl atalğan elder Tayuan qorğanıs qabiletin arttıruına qoldau körsetip, Beyjiñniñ şabuıl täuekelin azaytuğa tırısuda.

“The Qazaq Times”