N'yu-Yorktegi «Azattıq» müsini. Statue of Liberty. Foto: eferrit.com

Franciya AQŞ-tıñ Täuelsizdik künine oray ekinşi «Azattıq» müsinin (Statue of Liberty) sıyğa tartpaq. Müsin XIX ğasırda Franciyada jasalıp, Parijdegi mwrajayda saqtalğan. Aldağı künderi köşirmeni AQŞ-qa jiberu josparlanıp otır. Sıylıq 4 şildede Franciya elşiligi aldında ornatıladı.

Şeteldik basılımdarğa swhbat bergen Des Arts Et Metiers mwrajayınıñ direktorı Mari Laura Estignard: «Eki müsin de Franciya men AQŞ arasındağı dostıq qarım-qatınastı jäne qos memlekettiñ egemendigin bildiredi. Amerikalıqtardıñ täuelsizdik turalı deklaraciyası 1776 jılı qabıldanğan. Bizde 1789 jılı Wlı francuz revolyuciyası bastaldı. YAğni eki oqiğa arasındağı ayırmaşılıq 13 jıl. Bwl qos memlekettiñ tarihında wqsas twstardıñ köp ekenin bildiredi», – dedi.

Negizinen N'yu-Yorkte ornalasqan älemge tanımal nısan – «Azattıq» müsinin 1886 jılı franuzdar Amerikağa sıyğa tartqan. Täuelsizdik pen demokratiyanıñ belgisi retinde atalğan müsindi qwru ideyası 1865 jılı ataqtı francuz ğalımı jäne advokatı Eduard Rene Lefevr de Labueyege tiesili.

Müsinniñ bastapqı modelin 1870 jılı Bartol'di äzirledi. Bügingi küni bwl añızğa aynalğan eskertkiştiñ alğaşqı köşirmesi Parijdegi Eyfel' mwnarası janındağı Lyuksemburg baqşasında ornalasqan. Müsinniñ biiktigi – 92 metr, salmağı 200 tonnadan asadı. Köşirmeniñ ölşemderi tüpnwsqadan 16 ese kişi.

Bedlou aralında eskertkiş salu jobası 1877 jılı ğana AQŞ kongresi tarapınan maqwldandı. Biraq  francuz josparı boyınşa, AQŞ-tıñ Täuelsizdik Deklaraciyasına qol qoyılğanına 100 jıl toluına, yağni 1876 jıldıñ 4 şildesine deyin erekşe sıylıq retinde dayın bolğanın qalağan. Müsinniñ alğaşqı tanıstıru räsimi 1884 jıldıñ 4 şildesinde Franciyada ötti. Sodan keyin eskertkiş bölşektep AQŞ-qa jiberildi. N'yu-Yorkke Azattıq müsini 1885 jılı 17 şildede keldi. Müsindi jinau 4 ayğa sozıldı. Azattıq müsininiñ resmi aşıluı tek 1886 jıldıñ 28 qazanında AQŞ prezidenti Grover Klivlendpen ötti.

Bedlou aralı resmi türde 1956 jılı Azattıq aralı bolıp ataldı. Alayda Bartol'di  80 jıl bwrın ol ideyanı wsınğan bolatın. Müsin beynesi Bartol'didiñ anası – Şarlotta.

"The Qazaq Times"