COVID üşinşi tolqın: Naurız jäne säuir aylarına qorıtındı

Köktem tuğalı Qazaqstanda epidemiologiyalıq ahual naşarladı. Säuirde tipti kürdelene tüsti. Almatı qalası men astana 10 naurızdan beri, al respublika 30 naurızdan beri qızıl aymaqqa «qamaldı».

Kündelikti tirkelip jatqan sırqattar qatarı 2 mıñnan, ölim jağdayı 20-dan kem emes deñgeyde. 113 mıñ adam auırıp, 1,5 mıñğa tarta adam qaytıs boldı. Mwnıñ sırtında koronavirus jwqqanı test arqılı naqtılansa da ilespe diagnozdardıñ sebebinen qaytıs boldı delinetin birneşe jüzdegen adamnıñ qazası bar.

Naurız-säuir aylarında Almatı qalasında 30 mıñday, astanada 21 mıñğa juıq jäne Almatı oblısında 11 mıñnan astam nauqas tirkelgen. Bir ğana Almatı qalasında bas memlekettik sanitar-däriger naurızdan beri 11 qaulı şığardı.

Naurız ayınıñ basında künine jüzden asa keys anıqtalıp jatqanına qaramastan qaladağı 280-dey mekteptiñ 1-5 sınıptarı oflayn, al 9-11 sınıptarı aralas formatta oquğa köşti. Keyinnen alğaş qızıl aymaqqa engen boyda Naurız meyramına oray ötetin barlıq jiın-toy men wjımdıq otırıstarğa tıyım salındı. Aptanıñ demalıs künderi, 13 jäne 14 naurızda qoğamdıq köliktiñ (metropolitendi qos aalğanda) jwmısı toqtap, sauda oyın-sauıq ortalıqtarı men bazarlar jabıldı. Körisu küni qarsañında qalalıq SEBQ (SES – orısşa) auru jwqtıru ıqtimaldığı joğarı jerler – qoğamdıq orındar (kommunaldıq nısandar, HQO, sauda nısandarı, emhanalar men medicinalıq ortalıqtar – 42,8%), köpşilikke arnalğan transport kölikteri (17%) jäne otbasılıq is-şaralar (3%) ekenin habarladı.

Aydıñ ortasında kovid sırqattarına arnalğan 3,5 mıñ orınnıñ 40%-ı tolığıp, auruşadıq artqanına dabıl qaqqan Bekşin jağday uşıqsa lokdaun engiziletinin eskertti. Bir künde 500 nauqas auruhanağa jatqızılsa, karantin qatañdap, şahar tolıq lokdaunğa jabıladı dedi.

Sauda ortalıqtarı demalıs jäne mereke künderi jwmıs istemedi. Qoğamdıq kölikter bwl kezde tañğı jäne keşki uaqıtta ğana jürdi. Bwl kezde täuligine 300-den artıq jağday tirkelip jattı. Aydıñ soñına qaray jaña qaulımen sauda üyi-ortalıqtarı, muzeyler, hayuanattar parki, azıq-tülikten özge tauarlar satatın bazarlar, kitaphanalar men swlulıq-ärleu salondarınıñ jwmısına tıyım salındı. Tamaqtanu orındarı tek alıp ketu jäne jetkizu qızmetimen şekteldi. Osılayşa şekteu şarası küşeygen karantin rejimi 12 säuirge deyin wzartıldı. Säuir enerde äkim Sağıntaev epidahualdıñ uşıqqanın moyındasa da, lokdaun şeşimi qabıldanbaydı dep kesip ayttı. Tipti qalanı vakcinaciya nauqanına dayın jäne däri-därmek qorı jetkilikti ekenin mälimdedi.

Erteñine jaña qaulı qabıldanıp, kafe-restorandardıñ jazğı aulasında tamaqtanuğa rwqsat etildi.  Studentter men oquşılar oqu jılınıñ soñına deyin qaşıqtan oquğa auıstırıldı. Sporttıq-mädeni, dini nısandarınıñ qızmeti toqtadı. Sauda ortalıqtarı, sauda üyleri, bazarlar jwmıs künderi aşılatın boldı. ASHYQ jobası ayasında nebir köñil köteru-demalu orındarı jwmıs istep twrdı. 3 säuirden bastap karantin şekteui bosañsıdı. Bas sanitar mwnıñ sebebin osı uaqıtqa deyingi qabıldanğan şeşimderdiñ tiimsizdigimen tüsindirdi.

Qazirgi tañda 24 säuir küşine engen qaulı boyınşa, biznes salasınıñ käsipkerleri, gül dükenderi, fotosalondar, mwrajay, zoobaq, kitaphana, dükenniñ barlıq türi, swlulıq salonı-şaştaraz, üyirmeler, qonaq üyler, demalıs orındarı, bazarlar men sauda ortalıq-üyleri, qoğamdıq tamaqtanu orındarı, monşa-sauna, SPA-basseyn, bouling, komp'yuterlik klubtar tügel derligi arnayı joba negizinde jwmıs istep twr.

On şaqtı qaulınıñ biri qabıldanıp, biri jaramsız bolıp jatqan twsta elde anıqtalğan nauqastardıñ 26%-ı Almatı qalasınan tirkeldi. 30 säuirdegi mälimetke qarağanda, Almatıda pandemiya kezinde koronavirus pen pnevmoniya sırqattarınıñ qatarı 62 mıñğa jetti. Mwnıñ keminde 51%-ı, yağni 31 mıñnan astamı adam osı köktemde tirkelgen. Ökinişke qaray, keyingi eki ayda 363 almatılıq köz jwmğan.

Säuir ayında indettiñ eldegi qarqını (resmi esep boyınşa) bwrın-soñdı bolmağan deñgeyde örşidi. Düniejüzinde koronavirus keñinen taralıp, epidahual uşığıp jatqan şaqta Qazaqstan biligi karantin şarasın aytarlıqtay älsiretti. Endi tek Almatı qalasında emes, republikanıñ barlıq öñirinde Ashyq jobası arqılı köptegen käsiporındar jwmıs istey bastaydı. Bwl jaylı memlekettik bas sanitar Erlan Qiyasov jağday kürdelenip, sırqattar köbeyip keter bolsa, «jauapkerşilikti moynına aluğa dayınmın» dep jauap bergen.

Mamandar men sarapşılar şeteldik qaterli ştamdar tarap jatqan kezde vakcina alğandar qatarı qalıñdağanşa qatañ karantin engizu qajettigin aytadı.

Bıltır naurızdan beri kovidten auırğandar sanı 383 mıñnan (330 mıñ koronavirus, 53 mıñ osığan wqsas pnevmoniya) asqan. Degenmen Ükimet koronavirus pen onıñ pnevmoniyasın eki bölek esepteydi. Pandemiya bastalğalı jalpı virus jwqqandardıñ 6193-i (KVI+ / U07.1 – 3762, KVI- / U07.2 – 812, ilespe aurulardan – 1619) qaytıs bolğan. Alayda Qazaqstan biligi boyınan koronavirus tabılsa da, basqa aurulardıñ sebebinen qaytıs boldı delingenderdi jalpı statistikağa engizbeydi.

Qazaqstan virus taraluı boyınşa älemde Worldometers derekqorı, Djons Hopkins universiteti jäne DDSW tizimindegi 221 el men aymaqtıñ arasında 47-orında twr.

"The Qazaq Times"