Qazaqstan pandemiya bastalğalı qanşa PTR testin jürgizdi? – Derek

Damığan elulikke enuden dämeli Qazaqstan halıq sanına şaqqandağı koronatestileu boyınşa 54-orında. Qazaqstanda PTR testi qalay alındı? Koronavirustı anıqtauğa arnalğan test qoljetimdi me? Jürgizilgen 2,7 mln sınama men onıñ täuliktik esebi, PTR men ekspress testiñ ayırmaşılığı.  

Qañtar ayı men alğaşqı nauqas tirkelgenge deyingi 13 naurız aralığında älem qamdanıp jatqanda Qazaqstan Ükimeti 5 mıñday ğana polimerazalıq tizbekti reakciya (PTR) testi qoldanğan. Bwl turalı eks-ministr Eljan Birtanov üş ayda 3399 adamğa 5093 test jürgizilgenin aytqan. Al säuir ayında Qazaqstan Qıtaydan 600 mıñğa juıq PTR-test satıp alğan.

25 mausımda Wlttıq saraptama ortalığınıñ direktorı Arnwr Nwrtaev mausım ayında künine 30 mıñ adam koronavirusqa test tapsırğanın habarlağan. Sol kezde «Qazaqstanda pandemiya bastalğan kezde koronavirusqa künine mıñ test jasalatın. Qazir josparğa säykes jäne pandemiyanıñ örşuin eskere otırıp test tapsırudıñ quatı arttı. Qazirgi uaqıtta künine 30 mıñ adam koronavirusqa test tapsıradı. Bastapqıda 18 zerthana bolsa, büginde 50-den astam zerthana jwmıs isteydi, onıñ işinde jekemenşikter de bar» degen DenMin qwramındağı mekeme bastığı Nwrtaev «şilde ayında zerthanalardıñ quatı täuligine 40 mıñ testke deyin wlğayadı» dep uäde bergen.

Sol twstağı bas sanitar-däriger Ayjan Esmağambetova 2020 jıldıñ naurızı-mausım aralığında 1,4 million analiz alınıp, onıñ 80%-ı tegin jürgizilgenin habarlağan.

El TJ rejiminen şıqqannan keyin COVID-19 virusın anıqtauğa arnalğan test 9500-18 000 teñge köleminde jasaldı. Mamandar mwnıñ 4-5 esege qımbat ekenin aytıp, bilik jwmısın sınağan.

Pandemiya örşigen şaqta bağa şarıqtap, tegin testileu bayauladı.  Onıñ sebebi – ministrlik aqılı PTR-test jürgizudi tek tek sanaulı jekemenşik zerthanalarğa ğana tapsırğan. El däri-därmek izdep, auruhanağa baruğa seskenip, sınamanıñ san mıñı qoljetimdi boluı kerek jazğı tolqında «Olimp» siyaqtı klinikalıq-diagnostikalıq zerthanalar koronavirusqa PTR test aludı biraz uaqıtqa toqtatqan. Stacionarlardağı tösek-orın, qoymada qalıp qoyğan däri-därmek pen maman, tehnikalıq resrurstar, ÖJJA qwrılğılarınıñ jetispeuşiligi saldarınan Qazaqstan halqı resmi mälimdemede tolıq äri naqtı aytılmağan «mausım-şilde qırğınına» tap boldı.

İndet qarqını bäseñdegen soñ 22 şilde küni densaulıq saqtau ministri Aleksey Coy bilik sayasatın nasihattauşı «Habar 24» arnasına bergen swqbat berdi. Onda ol laboratoriyalardıñ täuligine 62 mıñ PTR-test jürgize alatın mümkindigin maqtana mälimdegen. Dese de odan beri aşıq derekközderde 60 mıñnan astam test jürgizilgeni turalı aqparat jariyalanbadı.

QT redakciyasınıñ saualına jauap bergen DenMin qaramağındağı Qoğamdıq densaulıq saqtau ortalığınıñ dereginşe, 13 naurız ben 22 qırküyek aralığında Qazaqstanda 2 776 548 PTR testi jürgizilgen. Eñ köbi mausım (723 mıñ), mamır (564 mıñ) jäne şilde (523 mıñ) aylarında qoldanılğan.

Halıqaralıq Worldometers derekqorınıñ mälimetine qarağanda, Qazaqstanda är million twrğınğa 145 175 test qoldanılğan, säykesinşe 54-orında eken. Sonday-aq, älemdik resursta 2,7 mln test qoldanılğanı körsetilgen. Al DenMinniñ resmi ökili Bağdat Qojahmetov qırküyek ayınıñ basına deyin PTR-sınaq ädisimen 2,5 mln-nan astam zerthanalıq zertteu jasaldı dedi. Eñ mañızdısı, virustıñ küzgi tolqınına qarsı zerthanalardıñ quattılığın täuligine 64 mıñğa deyin arttıruğa söz berdi.

Mamandardıñ aytuınşa, PTR-testter virustıñ bar-joğın anıqtaydı. Al ekspres-test ağzada virusqa qarsı antideneniñ bar-joğın ayqındauda qoldanıladı. Adamnıñ ağzasında antidene auırıp bolğannan keyin payda boladı. Demek ekspres-test auırıp bolğannan keyingi diagnostikada qoldanıladı. COVID-19 diagnostikasına ekspres-testter jaramaydı.

P.S.: Qazaqstan koronavirustı anıqtauğa arnalğan test ülgilerin qay elderden qanday qwjattıq kelisimşart negizinde satıp aladı? Şetelden äkelingen jäne satıp alınğan test ülgileriniñ markalıq resmi atauları men sanı, byudjeti; gumanitarlıq kömekpen kelgen test kölemi jäne qay öñirlerge qalay ülestirilgeni; küzde sınamanı tegin tapsıra alatın äleumettik osal toptar, aqılı test jürgizetin klinikalar, PTR jäne ekspress-test bağalarınıñ memleket bekitken jäne erkin narıqtağı ayırmaşılığı turalı DenMin jauabına baylanıstı aqparat jariyalaytın bolamız. «Halıq ünine qwlaq asatın memleket», «Estuşi memleket» twjırımın sayasi wstanımı sanaytın prezident Toqaevtıñ twsındağı Qazaqstan Ükimetinen atalğan mäseleler jöninde joldanğan resmi swrau hatımızğa jauap kütemiz.

"The Qazaq Times"