Bıltırğa Almatıda ötken "alğaşqı sankciyalanğan" miting. 2019 jıl şilde ayı. Foto: QT

Aqparat ministri Däuren Abaev bastağan top äzirlegen zañ jobasınıñ «şiki twsı», mäjilis deputattarınıñ sını jäne Kreml' memmediasınan «negiz».

Naurızdıñ 26-sınan beri «Qazaqstan Respublikasınıñ keybir zañnamalıq aktilerine Qazaqstan Respublikasında beybit jinalıstardı wyımdastıru jäne ötkizu tärtibi mäseleleri boyınşa özgerister men tolıqtıru engizu turalı» zañ jobası qaraluda.

Deputattar «azamattardıñ beybit jinalıs turalı konstituciyalıq qwqığın odan äri iske asıru maqsatında» tolıqtırılıp jatqan zañ jobasına birqatar tüzetu engizudi swradı. Mäselen, jurnalisterdiñ oqiğa ornında jiğan materialın qwzırlı organdarğa wsınıp, rwqsat alu jäne akciya (miting, şeru, demonstraciya, protest, piket) wyımdastıruşığa 23 jwmıs küninde (küntizbelik esep boyınşa bir ay) rwqsat beru sekildi «qolbaylau» normalar. 27 naurız egde jastağı 20 şaqtı deputat qatıspağan mäjilis otırısında eki qwjat birauızdan maqwldanıp, tüpkilikti redakciyalanğan tolıq ülgisi ekinşi oqılımğa jiberildi.

10 naurızda atalğan zañ jobası ükimet bastığı Asqar Maminniñ qaulısımen  parlament mäjilisiniñ qarauına joldanıp edi.

«Qazaqstan Respublikasınıñ keybir zañnamalıq aktilerine Qazaqstan Respublikasında beybit jinalıstardı wyımdastıru jäne ötkizu tärtibi mäseleleri boyınşa özgerister men tolıqtırular engizu turalı» jäne «Qazaqstan Respublikasında beybit jinalıstardı wyımdastıru jäne ötkizu tärtibi turalı» zañ jobalarında mısalğa keltirilgen halıqaralıq täjiribe reseylik RIA Novosti jelilik basılımınan eşbir siltemesiz köşirilgen. Koncepciyanıñ orısşa  nwsqası atalğan sayttıñ materialımen sözbe-söz säykes keledi. Bizdegi zañ aktileri men qwjattarı äueli orısşa dayındalıp, keyinnen qazaq tiline audarılatının eskersek, twjırımdamanıñ mazmwnı Mäskeu memmediasında jariyalanğan nwsqadan alıs emes.

Biıl 7 aqpanda «Aşıq ükimet» portalına ornalastırılğan zañ jobasınıñ 10 tarauı 2818 kün bwrın jariyalanğan (2012 jıl 21 mamır) orısşa materialdıñ negizinde jazığan. Arada segiz jılğa juıq uaqıt ötken derekti paydalanu qanşalıq orındı nemese özekti, bwl sarapşılardıñ qwzırındağı mäsele.

Qwjatqa pikir bildiruşiler qatarında belgili qwqıq qorğauşı, «Ar.Ruh.Haq» qoğamdıq wyımınıñ törağası Baqıtjan Töreğojinanıñ «Eto sploşnoy fars!!! Teper' ponyatno poçemu vı eto delali skrıtno i bez pravozaşitnikov-ekspertov!» degen komentariyine äkimşi «zañ jobasında Qazaqstandıq zañgerler odağı respublikalıq qoğamdıq birlestiginiñ, sonday-aq basqa da tanımal qwqıq qorğauşılardıñ pikiri qamtılğanın» aytıp jauap bergen.

Qazaqstannıñ belgili qwqıq qorğauşıları qatısqan zañ jobasında nelikten reseylik eskirgen insayt qoldanılğanı belgisiz.

Zertteu nısanı – zañ jobasınıñ orıs tilindegi nwsqasında AQŞ (Uaşiñton, N'yu York, San-Francisko, Los Anjeles ştattarı), Franciya, Japoniya, Şveciya elderiniñ täjiribesi jönindegi 2260 sözden twratın material tüpnwsqadan özgerissiz alınğan. Wlıbritaniya mısalı konspekti türinde öñdelgen. Qazaqstandıq nwsqada Germaniyanıñ ornına Australiya, Singapur jäne Resey mısalı berilgen.

Aşıq derekközder negizinde äzirlengen intertekst material bolğanına qaramastan, zañ şığaruşı instituttıñ qağidası boyınşa ondağı mälimet birinşi (qaynar)közden tekserilip, köz jetkizgen dwrıs.

Täuelsiz qwqıq qorğauşılar parlament mäjilisi qarap jatqan miting turalı eki zañ jobasındağı «halıaralıq täjiribe» negizdemelik tarauındağı materialdar «birşama eskirgen, täuelsiz sarapşılardıñ qatısuımen qayta qaraudı qajetsinedi» dep sanaydı.

Jwmıs tobı men käsibi mamandar birige otırıp, eski mälimet negizinde dayındağan, tıyım sarını basım zañ jobasındağı halıqaralıq täjiribe tarauınıñ şınayılığı jäne qwqıqtıq bağasın arnayı sarapşılar bere jatar.

"The Qazaq Times"