Keşe AQŞ-tıñ äskeri küşteri Auğanstannıñ oñtüstiginde «Taliban» wyımına qarsı «qorğanıs şarası» dep atalatın äue soqqısın jasadı. Däl bwdan birneşe sağat bwrın AQŞ prezidenti Donal'd Tramp «Taliban» wyımınıñ joğarı jetekşileriniñ birimen telefon arqılı söylesip, beybitşilik kelisimi turalı talqılağan edi.
AQŞ-tıñ auğan jerindegi äskeri küşteriniñ mälimdeuinşe, kezekti äue soqqısı Gelmand provinciyasında ükimet küşterine tınbay şabuıl jasap jatqan tälip küşterine bağıttalğan. Mälimdemede: «AQŞ küşteri beybitşilikti saqtaydı, biraq Auğanstandağı seriktesterin qorğauğa mindetti», – delingen.
«Taliban» wyımı taratqan mälimetke qarağanda, prezident Tramp pen tälipterdiñ joğarı jetekşisi mulla Abdul Gani Ballardar arasındağı telefon swhbatı 35 minutqa jalğasqan. Tälipterdiñ jetekşisi söylesu kezinde ötken senbide qol qoyılğan kelisimge säykes AQŞ-tıñ odaqtas küşteri Auğanstannan şegingennen keyin ğana Uaşingtonmen qarım-qatınastı jaqsartuğa tırısatının jetkizgen.
Al, prezident Tramp Aq üyde jurnalisterge bergen jauabında, «Baradarmen jaqsı äñgimede bolğanın» ayttı. Ol sözinde: «Men mullamen jaqsı til tabıstım, biz wzaq uaqıt söylestik. Olar eldegi zorlıq-zombılıqtı toqtatqısı keledi jäne soğan dayın», – degen. Bwl Aq üy basşısı men tälipterdiñ jetekşisi arasındağı alğaşqı tele-baylanıs. Baradar «Taliban» wyımınıñ Doha qalasındağı ştabın basqarıp keledi, ol ötken senbide AQŞ-tıñ Auğanstan isi jönindegi arnayı ökili Halizadpen tarihi kelisimge qol qoyğan edi.
Bwl jerde prezident Tramptıñ Baradardı «mulla» (molda) dep atağanı da qızıq. «Meniñ oyımşa bärimizdiñ de däyekti ortaq müddemiz bar. 20 jıl boldı... bwrınğı prezidentter de tırısıp kördi, biraq olar kelisimge qol jetkize almadı. Qazir mulla ekeumizdiñ qarım-qatınasımız jaqsı», – dedi Tramp.
Auğanstandağı kelisimniñ naqtı jağdayı
Bwdan üş kün bwrın Auğanstan prezidenti Aşraf Ğani bolsa täliptermen twtqındardı almasu mümkindigin joqqa şığardı. Twtqındardı almasu – AQŞ pen tälipter arasındağı kelisimniñ mañızdı mazmwndarınıñ biri. 18 ayğa jalğasqan AQŞ pen tälipter arasındağı kelissözge ötken senbide qol qoyıldı, biraq bwğan Auğanstan ükimeti şaqırılmadı. Osıdan keyin Auğanstan resmi ükimetiniñ basşısı Ğani mälimdeme jasap, twtqındardı bosatu mäselesi AQŞ-«Taliban» kelissözi arqılı ğana emes, işki kelissözder arqılı şeşiletinin ayttı. Auğanstannıñ işki kelissözderi 10 naurızda bastaladı dep belgilengen.
Alayda, tälipter Kabul biliginiñ bwl äreketin kelisimdi bwzu dep sanadı. Şın mänisinde qolğa tüsken twtqındar Kabul biliginiñ qamauında, al olar kelisimge qatıspağan, AQŞ twtqındardı bosatu turalı kelisimge qol qoydı. Kelisim boyınşa, 10 naurızğa deyin resmi bilik qolındağı 5 mıñğa juıq «Taliban» müşesi bosatılıp, tälipter jağındağı mıñğa juıq resmi bilik twtqındarı almasuı kerek edi. Bwl bir kereğarlıq Auğanstan biligin sırıp tastap, Qwrama Ştattar tek täliptermen ğana sanasıp otır degen pikirdi de tuğızadı. Sondıqtan da, resmi ükimet twtqındardı bosatudı işki kelissözder kezinde qayta talqılağısı keledi.
Osı kereğarlıqtı şeşu üşin endi AQŞ memlekettik hatşısı Mayk Pompeo Aşraf Ğanimen söyleskeni turalı da aqparat taradı. Ne de bolsa, täliptermen kelissöz kezinde Qwrama Ştattıñ Auğanstandağı resmi bilikti bir jaqqa siırıp qoyğanı mälim boldı.
Osıdan keyin tälipter resmi ükimet kelisimdi bwzdı dep ayıptap, seysenbiden bastap Auğanstannıñ är jerinde şabuıldı qayta bastay jönelgen. Bwğan jauap retinde AQŞ äue soqqıların jasastı. Ärine, bwl Auğanstanda kelisimniñ tolıqtay joyılğanı emes, biraq, taraptar soñğı näzik mäselelerge kelise almay jatqanı bar. Astarında Auğanstandağı jaña oyındardıñ qalay bolatını da körinip qaldı dese boladı.