AQŞ pen Qıtaydıñ sauda ökilderi birneşe kün bwrın Vaşingtonda söylesulerdi qayta qolğa aldı. Eki el arasındağı sauda dauı örşip, ekonomikalıq müddelerdiñ tiresi arta tüsti. Osı twsta Qıtay Iranğa 400 mlrd dollar kölemindegi investiciya saluğa kelisim berdi. AQŞ pen Qıtay, AQŞ pen Iran qayşılığı asqınıp twrğan twsta bwl investiciya şeşimi sarapşılardıñ nazarın audardı.

Qıtay men Iran arasındağı jan-jaqtı strategiyalıq seriktestik qwru 2016 jıldan bastaldı. Jaqında Qıtay Irannıñ mwnay himiya, mwnay-gaz, kölik jäne energetika salalarına 400 mlrd investiciya salatının jetkizdi. Bwl qomaqtı qarjını 25 jılğa josparlağan.

Al bwnıñ kerisinşe, AQŞ Iranğa qatañ sankciyalar saluı mümkin. Forbes basılımı birneşe kün bwrın AQŞ Irannıñ mwnay salasına qatañ sankciya saluı, tipti Iran mwnayın satıp alatın şeteldik kompaniyalarğa da ayıppwl saluı mümkin ekenin habarlağan edi. AQŞ-tıñ bwl qadamı Iranğa mol investiciya salğalı otırğan Qıtaydıñ ekonomikası üşin ülken qauip jaratadı.

Eger, AQŞ şınında Iran qısımdı arttıratın bolsa, nısanasına Irannıñ mwnay salasın alğan bolsa, bwl Qıtay investiciyası üşin auır soqqı bolatını sözsiz. Onıñ üstine AQŞ qısımı Irannıñ şetelderden tartatın investiciyasına mümkindik bermeui de mümkin dep sanaydı sarapşılar.

Qazirgi AQŞ, Qıtay, Saud Arabiyası jäne Iran tört el arasındağı qarım-qatınasqa qaray otırıp, jaña jağdaydı bılay saraptauğa boladı. AQŞ pen Qıtaydıñ Iranğa qaratqan sayasatı qayşılıqqa bet aldı. Qıtay Saud Arabiyasınıñ da Irannıñ da mwnayın satıp aladı. Bwl Irannıñ osı salada Saud Arabiyasınan basımıraq tüsuine jağday jasaydı. Alayda, endigi mäsele Qıtay men AQŞ arasındağı tereñ qayşılıqta. Eger Beyjiñ Irannıñ öñirdegi strategiyalıq sayasattarınıñ qauiptiligin eskerse bwl qadamğa barmauı kerek. Nemese, AQŞ pen Saud Arabiyası Qıtay-Iran ıntımaqtastığın jüzege asırmauğa tırısuı mümkin.

Bwl jağdaydı salmaqtı müddelerdiñ jaña qayşılığı dep atasa boladı. Üytkeni, ötken aptanıñ demalıs künderi Saud Arabiyasınıñ mwnay salasına jasalğan şabuıl älemdegi eñ iri mwnay öndiruşi eldiñ öndirisin 50 payızğa deyin qısqartıp tastadı. Uaşington şabuıldıñ artında Tehrannıñ twrğanın ayttı. Alayda, Iran bwl ayıptı joqqa şığardı. Osımen Orta Şığıstağı qayşılıq jaña deñgeyge köterildi. Qazir Saud Arabiyası men Iran qayşılığı eki elge ğana emes, twtas öñirge, assa älemdik geosayasi twraqtılıqqa keri äserin tigize bastadı. Endi mine bwl qayşılıqtı müdde talastarına AQŞ pen Qıtaydıñ derjavalar retinde kirige tüsetini bayqaldı. Bwl bir jağınan, Orta Şığıs qayşılı tereñdey tüskenin añğartadı, tağı bir qırınan Qıtaydıñ atalğan aymaqtağı ıqpalınıñ keñeyip kele jatqanın bayqatadı.

 

“The Qazaq Times”