THAAD jüyesi. Foto: nationalinterest.org

Keşe, 27 aqpan Lotte Group keñesi Thaad jüyesin ornatudıñ naqtı şeşimin qabıldağandarın jariyaladı. Oñtüstik Koreya aqparat qwraldarınıñ habarlauınşa, qatıstı taraptar kelisimge qol qoyıp bolğan, jobalau jäne jasau qwrılısı wzamay bastalmaq, 5-7 ay işinde  Thaad jüyesin ornatu qwrılısı ayaqtaladı. Bwl – Korey tübeginen maza ketti degendi bildiredi. 

Foto: ifeng.com

Qıtay IFeng.com-nıñ habarına qarağanda, ötken jılı şildede, Oñtüstik Koreya Qorğanıs ministrligi mälimdeme jariyalap, Thaad jüyesi eldiñ Oñtüstik Şığısındağı, Kionsan Seoñju jerine ornatatındıqtarın mälimdegen bolatın. Alayda, atalğan orınğa yadrolıq şabuılğa qarsı jüyeni ornatuğa jergilikti halıq jäne korey qoğamında küşti qarsılıq tuıldı. Keyin, korey ükimeti özge üş orındı atap körsetti jäne sonıñ birine «Saad» jüyesin ornatatındığın jariyalağan bolatın. Soñğı saraptaudan ötkizu arqılı, Thaad jüyesin ornatuğa Seoñju jeri eñ tiimdi degen şeşimderinde qaldı. Alayda, äuelgi nükteden on neşe şaqırım jıljıtıp, sol mañdağı gol'f alañına ornalastıratın bolıp twraqtandı.

Foto: Possible South Korean

Oñtüstik Koreyanıñ bwl nükteni taldauınıñ sebebi köp. Seulden 200 şaqırım qaşıqtıqta ornalasqan bwl orın, el astanasın qorğauda asa mañızğa ie. Bwdan özge eki naqtı sebebi bar: birinşi, Qıtaydıñ qarsılığın boldırmau üşin kerek boldı. Lotte Group bolsa Qıtay men Koreya arasındağı sauda-ekonomikalıq qatınastarda asa mañızdı käsiporındardıñ biri. Atalğan jerde Lotte Group-tıñ özi ornalasqan. Sonday-aq, Amerika-Koreya birlesken armiyasınıñ bazalarına jaqın boluday sırtqı sebepteri bar. Ekinşiden, Seoñju mañı Korey konservativtik küşteriniñ berik qamalı, Pak Kın Heniñ  tuğan auılına jaqın. Konservativtik küşterdiñ qorğauı men Oñtüstik Koreya oppoziciyalıq küşteriniñ qarsılığınan saqtanuğa da boladı.

Thaad jüyesiniñ ornalasu ornı belgili boluı, Lotte korporaciyasına tüsetin qısımdı köbeytti. Qazir Oñtüstik Koreyada Lotte Group pen Korey qarulı küşteri arasında kelispeuşilik bar. Lotte Group Koreyadağı on iri, älemdegi 500 iri korporaciyanıñ biri bolıp, Qıtaydıñ jer-jerinde 50-den asa iri ortalıqtarı bar. Qıtaydan özine keletin qısımdı bäseytu üşin, jauapkerşilikti korey qarulı küşterine itergenimen, koreya küşteri kompaniyanıñ atın jamılıp, sayasi qısımdı seyiltuge bolatının aytuda. Japoniya, Resey, Qıtay, Soltüstik Koreyanı şarpitın jüye Korey tübeginiñ aldağı eñ tüyindi taqırıbı.

Ärine, Qıtay üşin Thaad jüyesiniñ Koreyağa ornalasuı, quanarlıq is emes. Soltüstik Koreya yadrolıq mäselesi, Qıtay-Soltüstik Koreya, Qıtay-Oñtüstik Koreya, Korey tübegindegi AQŞ-Qıtay qatınastarı t.t. köptegen taraptardıñ müddeleri üşin de nazar audaratın mäsele. Qıtay alğaş ret Oñtüstik-Soltüstik Koreya qısımına birdey tap bolıp otır.  Thaad jüyesiniñ Koreyağa ornalasuın jaqtasa özine jäne Soltüstik Koreyağa tiimsiz. Soltüstik Koreya bolsa sayasi wstanım jağınan Qıtayğa eñ jaqın, äri körşi el. Al, qarsı twrar bolsa, Seul men jasasqan ıntımaqtastığı, Korey tübeginiñ tınıştığı, Şığıs Aziya öñirlik qauipsizdigi sındı mäselelerdiñ uşığıp ketuinen alañdaydı. Osılardıñ artında kömeskilenip twrğan Qıtay-AQŞ qarım-qatınası da bar. Şığıs Aziya öñirlik qayşılığın şeşude Qıtay bedeli mañızğa ie bolıp keldi. Al, aldağı özine jüktelgen tañdau kezegi, osı bedeline nwqsan keltirui de ğajap emes.

Korey tübegindegi jağday, osıdan bwrın, ulı sañırauqwlaqtı ösirip şığaratın jılıjay ispetti boldı. Qazir bwl ulı sañırauqwlaq ösip şıqtı. Ol kez-kelgen uaqıtta pisip jetilip, öziniñ ulı tozañın şaşuğa dayın twr. Soltüstik Koreya jöninen alğanda, bwl – özderine tikeley jasalğan qastandıq. AQŞ-Oñtüstik Koreya äskeri birlestiginiñ bwl qadamı yadrolıq qaruların qozğauğa birden-bir sebep bola aladı. Al yadrolıq qaru bolsa, olar üşin qauipsizdikti qamtamasız etetin jäne AQŞ-pen qarım-qatınastı şeşetin birden-bir jol. «Saad» jüyesi iske qosılaudan bwrın, Oñtüstik Koreya men AQŞ-tı yadrolıq oqtıñ astınan aluı da bek mümkin.

Foto: Hanber.Livejournal.com

Al, Oñtüstik Koreya üşin teristikten qaşan bolmasın bir qauip keledi. Korey tübeginiñ tınıştığına eşkim kepildik ete almaydı. Seuldiñ közqarasında, Qıtay-Soltüstik Koreya qatınası äldeqaşan bülingen, tübek mäselesin birjaqtı etu tek qana Seuldiñ qolında. Sondıqtan qauipsizdigin qamtamasız etui tiis. Osınday bir-birine asa kereğar qayşılıqtar arasındağı Korey tübegi mäselesi aldağı uaqıtta soğıs qaupin de elestetude.

Alayda osınıñ bäri Thaad jüyesiniñ Koreyağa ornalasuınıñ tübirli sebebi emes. Thaad jüyesin Korey tübegine ornalastıru, tübektik qauipsizdigine tiek bola almaydı. Esesine, tübektiñ tınımsız janjal men wrıs-keris oşağına aynaldıradı. Bwl tek AQŞ-tıñ Qıtaydı tejeui üşin kerek jüye. Korey tübegine qoyğan AQŞ-tıñ qarauılı deuge boladı. Jüyeniñ qamtitın kölemi 2000 km radiustı alıp jatır. Demek, bwl Qıtaydıñ jiırmağa tarta provinciyaların öz işine alğan 4000 şaqırımdıq diametrdegi şeñber degen söz. Bwl aumaqqa Japoniya men Soltüstik Koreya twtastay sıyıp ketedi. Eñ mañızdısı, Qıtaydıñ 4 negizgi äskeri qolbasşılıq ştabınıñ üşeuin işine alıp jatır. Jüye ornatılsa, Qıtaydıñ soltüstik-şığısı, soltüstigi,  şığısı, şığıs oñtüstik öñirlerinen köterilgen barlıq zımırandardı tejey aladı. Resey territoriyasınıñ mälim aumağına da äser etpek.

Qıtaydıñ bwğan qanday naqtı şaralar qoldanatını äzirge anıq emes. Alayda, Şığıs-Aziyanıñ öñirlik qayşılığı şarıqtau şıñına şıqqalı twr. Köp taraptardıñ müddesi qamtılatın bwl qayşılıq, aldağı halıqaralıq qatınastardıñ jaña bağıtın tudıruı da ğajap emes. Korey tübeginde qazir dauıl aldındağı tınıştıq boluda. Bir ğana oqtıñ bey uaqıt atıluı tübekti AQŞ, Qıtay, Resey, Japoniyanıñ aralasuındağı soğıs maydanına aynaldıruı äbden mümkin.

“The Qazaq Times”